Spółgłoska zwarta ejektywna miękkopodniebienna
Numer IPA | 109, 141 | |||
---|---|---|---|---|
kʼ | ||||
Jednostka znakowa | kʼ | |||
Unikod | U+006b U+02bc | |||
UTF-8 (hex) | 6b ca bc | |||
Inne systemy | ||||
X-SAMPA | k_> | |||
Kirshenbaum | k` | |||
Przykład | ||||
informacje • pomoc | ||||
| ||||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Spółgłoska zwarta ejektywna miękkopodniebienna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczanej symbolem: [kʼ]
Artykulacja
Opis
W czasie artykulacji podstawowego wariantu [kʼ]:
- modulowany jest prąd powietrza powstały w wyniku ruchu krtani do góry przy zwartych wiązadłach głosowych, czyli artykulacja tej spółgłoski wymaga inicjacji krtaniowej i egresji,
- tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, prąd powietrza uchodzi przez jamę ustną
- prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej powietrze uchodzi wzdłuż środkowej linii języka
- tylna część grzbietu wznosi się stromo ku podniebieniu miękkiemu, tworząc zwarcie. Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową. Ruch krtani do góry powoduje wzrost ciśnienia i w efekcie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji)
- pozycja języka i ust może zależeć od kontekstu, w jakim występuje głoska.
- wiązadła głosowe są zwarte i nie drgają periodycznie, spółgłoska ta jest bezdźwięczna
Warianty
Warianty obejmują typowe dla spółgłoski [k] bardziej lub mniej miękkopodniebienne miejsce artykulacji.
Przykłady
- w języku czeczeńskim: к1удал / khudal ['kʼudal] – dzbanek
- w języku lakota: k'u [kʼu] – dać
Zobacz też
Linki zewnętrzne
Spółgłoska miękkopodniebienna (ang. velar) w języku lakhota
- p
- d
- e
Płucne
wargowe | przedniojęzykowe | tylnojęzykowe | laryngalne | |||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
dwuwar- gowe | wargowo- zębowe | językowo- wargowe | zębo- we | przednio- językowo- dziąsłowe | zadziąs- łowe | z retroflek- sją | podnie- bienne | miękko- podnie- bienne | języcz- kowe | gardłowe / nagłośniowe | krtaniowe | |||||||||||||||
nosowe | m̥ | m | ɱ | n̼ | n̥ | n | ɳ̊ | ɳ | ɲ̊ | ɲ | ŋ̊ | ŋ | ɴ | |||||||||||||
zwarte | p | b | p̪ | b̪ | t̼ | d̼ | t | d | ʈ | ɖ | c | ɟ | k | ɡ | q | ɢ | ʡ | ʔ | ||||||||
syczące zwarto-szczelinowe | ts | dz | t̠ʃ | d̠ʒ | ʈʂ | ɖʐ | t̠ɕ | d̠ʑ | ||||||||||||||||||
niesyczące zwarto-szczelinowe | pɸ | bβ | p̪f | b̪v | t̪θ | d̪ð | tɹ̝̊ | dɹ̝ | t̠ɹ̠̊˔ | d̠ɹ̠˔ | cç | ɟʝ | kx | ɡɣ | qχ | ʡʢ | ʔh | |||||||||
syczące szczelinowe | s | z | ʃ | ʒ | ʂ | ʐ | ɕ | ʑ | ||||||||||||||||||
niesyczące szczelinowe | ɸ | β | f | v | θ̼ | ð̼ | θ | ð | θ̠ | ð̠ | ɹ̠̊˔ | ɹ̠˔ | ɻ˔ | ç | ʝ | x | ɣ | χ | ʁ | ħ | ʕ | h | ɦ | |||
półotwarte | ʋ̥ | ʋ | ɹ̥ | ɹ | ɻ̊ | ɻ | j̊ | j | ɰ̊ | ɰ | ʔ̞ | |||||||||||||||
uderzeniowe | ⱱ̟ | ⱱ | ɾ̼ | ɾ̥ | ɾ | ɽ̊ | ɽ | ɢ̆ | ʡ̆ | |||||||||||||||||
drżące | ʙ̥ | ʙ | r̥ | r | ʀ̥ | ʀ | ʜ | ʢ | ||||||||||||||||||
boczne zwarto-szczelinowe | tɬ | dɮ | ʈɭ̊˔ | cʎ̝̊ | kʟ̝̊ | ɡʟ̝ | ||||||||||||||||||||
boczne szczelinowe | ɬ | ɮ | ɭ̊˔ | ɭ˔ | ʎ̝̊ | ʎ̝ | ʟ̝̊ | ʟ̝ | ||||||||||||||||||
boczne półotwarte | l̥ | l | ɭ̊ | ɭ | ʎ̥ | ʎ | ʟ̥ | ʟ | ʟ̠ | |||||||||||||||||
boczne uderzeniowe | ɺ | ɭ̆ | ʎ̆ | ʟ̆ |
Niepłucne
dwuwar- gowe | wargowo- zębowe | zębowe | przednio- językowo- dziąsłowe | zadziąs- łowe | z retroflek- sją | podnie- bienne | miękko- podnie- bienne | języcz- kowe | gardło- we | krtaniowe | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ejektywne | zwarte | pʼ | tʼ | ʈʼ | cʼ | kʼ | qʼ | ʡʼ | |||||||||||||||
zwarto- szczelinowe | t̪θʼ | tsʼ | t̠ʃʼ | ʈʂʼ | kxʼ | qχʼ | |||||||||||||||||
szczelinowe | ɸʼ | fʼ | θʼ | sʼ | ʃʼ | ʂʼ | ɕʼ | xʼ | χʼ | ||||||||||||||
boczne zwarto- szczelinowe | tɬʼ | cʎ̝̊ʼ | kʟ̝̊ʼ | ||||||||||||||||||||
boczne szczelinowe | ɬʼ | ||||||||||||||||||||||
mlaski | nieprzydechowe/ dźwięczne | ʘ | ʘ̬ | ǀ | ǀ̬ | ǃ | ǃ̬ | ǃ˞ | ǃ̬˞ | ǂ | ǂ̬ | ◌ˀ | |||||||||||
nosowe | ʘ̃ | ǀ̃ | ǃ̃ | ǃ̃˞ | ǂ̃ | ◌̃ˀ | |||||||||||||||||
boczne | ǁ | ǁ̬ | |||||||||||||||||||||
boczne nosowe | ǁ̃ | ||||||||||||||||||||||
iniektywne | ɓ̥ | ɓ | ɗ̥ | ɗ | ᶑ̥ | ᶑ | ʄ̊ | ʄ | ɠ̊ | ɠ | ʛ̥ | ʛ |
Z koartykulacją
|
|