Spółgłoska uderzeniowa
Spółgłoska uderzeniowa – spółgłoska, artykulacja, której polega na zwarciu narządów mowy, od spółgłoski zwartej różni się:
- krótkim czasem trwania zwarcia
- mniejszą siła zwarcia
Spółgłoski uderzeniowe występują rzadko w językach europejskich, głównie jako allofony głoski [r]; spotykamy je natomiast na przykład w języku japońskim i językach indoaryjskich oraz drawidyjskich, także w niektórych językach australijskich i afrykańskich.
Przykłady
Istnieją następujące spółgłoski uderzeniowe:
- wargowo-zębowa (IPA v̛) – np. w afrykańskim języku karang v̛ara – zwierzę
- dziąsłowa (IPA ɾ) – hiszpańskie r w pero – lub, w angielszczyźnie amerykańskiej tt w wyrazie better
- boczna dziąsłowa (IPA ɺ) – np. r w japońskim 心 (kokoro) – serce
- retrofleksyjna (IPA ɽ) – np. w języku hindi w wyrazie baṛā – wielki
- boczna retrofleksyjna (IPA ɺ̢) – np. w języku paszto w wyrazie kṛo – czynić
- nagłośniowa (brak symbolu IPA) – alofon bezdźwięcznej zwartej spółgłoski nagłośniowej w języku dahalo
Teoretycznie możliwe, ale niespotykane w żadnym języku naturalnym są: spółgłoska uderzeniowa podniebienna, miękkopodniebienna i języczkowa.
Bibliografia
- Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, KazimierzK. Polański (red.), MarianM. Jurkowski (oprac.), Wrocław: Ossolineum, 2003, ISBN 83-04-04680-6, OCLC 69602560 .
- p
- d
- e
Ze względu na rodzaj przegrody | |
---|---|
Ze względu na jamy kanału głosowego |
|
Ze względu na typ artykulacji ustnej |
|
Ze względu na mechanizm przepływu powietrza |