15 Batalion Straży Granicznej

15 Batalion Straży Granicznej – jednostka organizacyjna Straży Granicznej w II Rzeczypospolitej.

Wykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 roku zmienił nazwę „Bataliony Celne” na „Straż Graniczną”^[2]. Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną^[3]. 15 batalion celny przemianowany został na 15 batalion Straży Granicznej.

 Osobny artykuł: 15 batalion celny.

15 batalion Straży Granicznej funkcjonował w strukturze Komendy Powiatowej Straży Granicznej w Wilnie, a jego dowództwo stacjonowało w Olkienikach^[4]. W skład batalionu wchodziły cztery kompanie strzeleckie oraz jedna kompania karabinów maszynowych w liczbie 3 plutonów po 2 karabiny maszynowe na pluton^[5]. Dowódca batalionu posiadał uprawnienia dyscyplinarne dowódcy pułku. Cały skład osobowy batalionu obejmował etatowo 614 żołnierzy, w tym 14 oficerów^[6].

W 1923 roku batalion przekazał swój odcinek oddziałom Policji Państwowej i został rozwiązany^[7].

W trzeciej dekadzie października 1922 batalion obsadzał odcinek graniczny od stacji kolejowej Rudziszki do kolonii Birżupis (na południe od Giedrojć). W związku z przybyciem w rejon województwa nowogródzkiego 7 batalionu SG, dowódca 15 batalionu prosił o skrócenie jego południowej części odcinka granicznego aż po Pomerecze (wył.). Argumentował prośbę tym, że ma na granicy rozwinięte wszystkie cztery kompanie i nie posiada odwodu^[8]

W 1923 zlikwidowany został pas neutralny na granicy z Litwą. Komenda Wojewódzka Straży Granicznej w Wilnie 6 marca 1923 wydała zarządzenie które nakazywało nową obsadę granicy. 7 batalion Straży Granicznej miał oddać swój odcinek 15. i 43 batalionowi SG i przejść do Podbrodzia^[9].

• 15 batalion SG przyjąć miał część odcinka 7 batalionu SG od Małego Dubna do rzeki Spęgły na wysokości kolonii Lejpuny i podzielić swój nowy odcinek batalionowy na cztery pododcinki kompanijne^[10]:

1. od rzeki Spęgły do Wójtowa z siedzibą komendy kompanii w Wójtowie
2. od Wójtowa /wył./ do ujścia rzeki Dubopis do Mereczanki z siedzibą komendy w Bartelach
3. od ujścia rzeki Dubopis do Mereczanki do mostu kolejowego na Mereczance z siedzibą komendy w Smolnikach
4. od mostu kolejowego na Mereczance do wsi Małe Dubno z siedzibą komendy w Oranach na stacji kolejowej

Wszystkie obiekty w Oranach 7 batalion SG miał przekazać 15 batalionowi SG^[10].

Sąsiednie bataliony

• 41 batalion Straży Granicznej ⇔ 17 batalion Straży Granicznej – 1 grudnia 1922^[4][11]

• kpt. Rudolf Orlott-Leruch (IX 1922^[12] – )

• Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
• Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
• Teresa Prengel-Boczkowska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Straż Graniczna (1922−1923)”. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
• Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Ketrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757. 
• Wykaz placówek niektórych batalionów Straży Granicznej, 1922 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Materiały dotyczące spraw dyslokacyjnych:przeniesienia siedzib komend, baonów Straży Granicznej , obszary odcinków granicznych, 1922–1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Rozkaz Głównej Komendy Straży Granicznej dotyczący likwidacji formacji. 1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Rozkazy organizacyjne Komendy Głównej Straży Granicznej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.