Murillozar

Murillozar
Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Kokapena
Herrialdea	Nafarroa Garaia
Eskualdea	Pirinioaurrea
Udalerria	Longida
Administrazioa
Mota	herri hustu
Izen ofiziala	Murillozar
Posta kodea	31481
Herritarra	murillozartar
Geografia
Koordenatuak	42°47′13″N 1°25′40″W / 42.78684705°N 1.42775936°W / 42.78684705; -1.42775936
Garaiera	585 metro
Distantzia	23,2 km (Iruñetik)
Demografia

Murillozar^[1][a] edo Mureluzar^[b] Longida udalerriko herri hustu bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Pirinioaurrea eskualdean. Gaur egun Urrotz udalerrian dago, lur-zerrenda hori bi udalerrien artean trukatu baitzen.

1427n jada despopulatu bezala agertzen zen. Bere lurrak Longidako Udalara pasa ziren.

Bertako biztanleak murilozartarrak ziren.

Izena

Murillozar edo Mureluzar toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:^[2]

• Murieyllo cabe Urroz (1268)
• Murieyllo (1330)
• Murieillo (1336)
• Urroz-Murillo (1534)
• Murillo prope Vrroz (1591)
• Urroz Murillo (1800)
• Murilo Viejo (1892)
• Urroz-Murillo (1975)
• Murillo Viejo (1989)
• Murilloar (1996)

Geografia

Murillozar Urrotz udalerrian zegoen historiki, baina Longida ibarran geografiki.

Inguru naturala eta kokapena

Pirinioaurrean kokatua, lurra hautsia eta uhindua da, baina, oro har, ez du goragune handirik. Iparraldea menditsuena da, eta hegoaldea nekazaritzakoa. Ibaien pasabidean zehar, alubioien terraza-maila batzuk mailakatuta daude. Mendilerroen oinean ere higadura-glazis zabalak daude. Irati eta Erro ibaiek ibarra sortu zituen.

Klima

Longidak klima azpimediterraneoa dauka. Urteko batez besteko tenperatura 10 eta 13 gradu artekoa da (altueraren arabera aldatzen da), eta prezipitazioak 800 eta 1.000mm bitartekoak (ugariagoak udaberrian eta udazkenean. Urteroko egun euritsuak 80 dira batez beste eta 100 baino gehiago herriko gunerik menditsuenetan.

Jatorrizko landaredia asko gutxitu da gizakiaren eragina dela eta, gaur egun 180 hektarea haritz inguru baino ez dira geratzen. Pinuek 441 hektarea hartzen dituzte, gehienak Austriatik ekarritako pinu lariziar birlandatuak dira baina berezko pinuren bat ere gordetzen da. Birlandatutako pinuak, Urrozgoiti, Ulibeiti, Zarikieta eta Rala herrietan izaten dira, batez ere.

Estazio meteorologikoak

Datu klimatikoak (Agoitz, 1993-2020)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	17.5	22.0	25.0	29.0	35.0	40.0	40.0	40.0	36.0	30.0	23.0	17.0	40.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	8.9	10.5	14.3	16.7	20.9	25.8	28.5	28.6	24.0	19.1	12.3	9.1	18.2
Batez besteko tenperatura (ºC)	2.2	6.1	9.2	11.5	15.2	19.5	21.8	21.9	17.9	14.0	8.5	5.4	13.0
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	1.5	1.7	4.1	6.3	9.5	13.1	15.2	15.3	11.9	8.9	4.7	1.8	7.8
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-4.0	-3.1	-1.5	0.8	3.3	7.7	10.2	10.1	6.5	2.5	-1.8	-4.0	-4.0
Pilatutako prezipitazioa (mm)	101.3	87.3	83.7	81.1	70.1	54.3	39.4	32.4	65.7	78.7	103.9	91.1	888.9
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm)	70.0	44.8	46.8	67.5	50.6	57.8	58.5	90.0	107.0	82.5	45.8	86.5	107.0
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	14.1	12.6	12.0	13.6	12.7	8.0	6.2	6.5	8.5	11.7	15.2	14.6	135.6
Elur egunak (≥ 1 mm)	1.4	2.4	1.6	0.3	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.1	1.2
Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[3]

Historia

Errege-erreginen jaurerriaren antzinako lekua. 1280an 2 kahitze 2 lapurreta eta erdi gari eta 6 kahitzev 2 laurdeneko garagar eta oloa; gehi 1 kahitze 1 lapurreta eta erdi gari afaria kontzeptupean. Orreagako Santa Mariak 1219tik izan zituen lursailak. 1366an 2 su zituen, baina 1427an jendez hustua zegoen. XV. mendearen amaieran Urrozko bizilagunek erosi zuten. Bere jatorrizko parrokiak Santiagori eskainitako ermita bezala jarraitzen zuen.

Oharrak

1. ↑ /muríʎos̻àɾ/ ahoskatua (laguntza)
   Azentua: zorrotza bigarren eta kamutsa azken silaban
2. ↑ /murélus̻àɾ/ ahoskatua (laguntza)
   Azentua: zorrotza bigarren eta kamutsa azken silaban

Erreferentziak

Ikus, gainera

• Longida
• Pirinioaurrea
• Zangozako merindadea
• Nafarroa Garaia

Kanpo estekak

• Datuak: Q110139746