Irtyx

Irtyx
Datu orokorrak
Mota	nazioarteko ibai eta ibai
Luzera	4.248 km
Geografia
Koordenatuak	47°24′52″N 90°12′56″E / 47.414528°N 90.215544°E / 47.414528; 90.215544
Estatu burujabe	Errusia
Errusiako oblastak	Tiumen oblasta
Autonomous okrug of Russia	Khanti-Mansi
Hidrografia
Ibaiadarrak	ikusi Ixim Vagay (en) Tobol Konda (en) Osha (en) Ülbi River (en) Uba Bukhtarma River (en) Tara (en) Uy (en) Om Turtas (en) Demyanka (en) Shish (en) Tuy (en) Naryn (en) Qaljır (en) Kürshim River (en) Burqin He (en) Qaba river (en) Bashkurka (en) Koksha (en) Imsysa (en) Inzhura (en) Takmys (en) Sogom (en) Q756422 Polovinka (en) Karakunduska (en) Syrtsa (en) Churbash (en) Bartak (en) Kaysy (en) Bolshoy Ingair (en) Kunduska (en) Sargis (en) Tentis (en) Bolshaya Supra (en) Bicha (en) Kilik (en) Q756937 Q757092 Katanguyka (en) Byzovka (en) Aremzyanka (en) Ananyevka (en) Pelina (en) Q757283 Stepanovka (en) Yarka (en) Ibeyka (en) Zamarayka (en) Sargatka (en) Bugumbas (en) Bolshaya Taychinka (en) Chagan (en) Noska (en) Q4055098 Avlukha (en) Angaiska (en) Arkarka (en) Artynka (en) Q4091821 Bolshoy Kilik (en) Imis (en) Q4211955 Kip (en) Q4222624 Kunduk (en) Q4299699 Nekhlyudikha (en) Nyukhalovka (en) Q4331913 Q4365397 Podchugasnaya (en) Staraya Syrtsa (en) Tayma (en) Taltymka (en) Tozepka (en) Tugochayka (en) Tugutka (en) Ubaergan (en) Urash (en) Usolka (en) Q4506681 Chandysheva (en) Shar River (en) Q4518284 Zayka (en) Rogalikha (en) Kamyshlovka (en) Ava (en) Ava (en) Bolshaya (en) Tevriz (en) Tevriz (en) Usa (en) Startisa (en)
Arroaren azalera	1.643.000 km²
Arro hidrografikoa	Irtysh basin (en)
Ur-emaria	3.000 m³/s
Lakuak	Zaisan aintzira
Iturburua	Mongolian Altai (en)
Bokalea ()	Ob (Khanty-Mansisk)

Irtyx^[1] (errusieraz: Иртыш; kazakheraz: Ертiс, Ertis; tatareraz: Иртеш, İrteş; txineraz 额尔齐斯河; uigurreraz: ئېرتىش; mongolieraz: Эрчис мөрөн, Erchis) erdi-mendebaldeko Asiako ibaia da, Ob ibaiaren adar nagusia, Txina, Kazakhstan eta Errusia zeharkatzen dituena. 4.248 km luze da^[2] eta 1.673.470 km^2-ko ibai-arroa dauka. Ob-Irtyx arroa Asiako handiena eta bosgarren luzeena da, eta munduko zazpigarren ibai-sistemarik luzeena^[2].

Bere bazterrak Han dinastiak, Kalmik herriak eta mongoliarrek okupatu zituzten, XVI. mendearen bukaeran errusiarrak iritsi arte.

Geografia

Mongolia eta Txina bereizten dituzten Altai mendien hego-mendebaldeko hegaleko glaziarretan du iturria^[2]. Jarraian Txinako Xinjiang, Kazakhstan eta Errusiako Omsk oblasta, Tiumen oblasta eta Khanti-Mansi zeharkatzen ditu. Khanty-Mansisketik gertu Obera isurtzen da.

Irtyxen ibaiadar nagusiak Ixim (2.450 km), Tobol (1.591 km), Demianka (1.160 km), Konda (1.097 km) eta Om (1.090 km) dira.

Ibai bazterreko hiri nagusiak honako hauek dira:

• Kazakhstanen: Oskemen, Semei eta Pavlodar.
• Errusian: Omsk, Tara, Tobolsk eta Khanty-Mansisk.

Hidrometria

Irtyx ibaiaren emaria 1974-1999 bitartean neurtua izan da Khanty-Mansisken (Obera isuri baino 20 km lehenago)^[3]. Gune horretan, drainatutako eremuak 1.650.000 km² ditu, arro osoaren % 99. Bertan urteko batez besteko emaria 2.733 m³/s da; emari handiena ekainean du (6.671 m³/s) eta txikiena martxoan (972 m³/s).

Irtyx ibaiaren batez besteko emariak (m³/s), Khanty-Mansisken neurtuak
Datuak: 1974 eta 1999 artean

Ikus, gainera

• Asiako geografia

Erreferentziak

Kanpo estekak

• Datuak: Q128102
• Multimedia: Irtysh River / Q128102