Elizondo

Elizondo
Euskal Herria
Elizondoko ikuspegi orokorra.
Kokapena
Herrialdea	Nafarroa
Udalerria	Baztan
Administrazioa
Posta kodea	31700
Herritarra	elizondoar
Geografia
Koordenatuak	43°08′49″N 1°31′02″W / 43.14681°N 1.51711°W / 43.14681; -1.51711
Garaiera	200 m
Demografia
Biztanleria	3.519 (2020:  63)

Elizondo Nafarroa Garaiko iparraldeko lekua da, Baztan udalerriko handiena eta erdigunea. Lau auzo ditu: Antzanborda, Etxaide, Berro eta Beartzun. 2022 hasieran, 3536 biztanle zituen.^[1]

Biztanleria

Ekonomia

Zerbitzu-sektorea (administrazioa, irakaskuntza, osasuna, merkataritza, ostalaritza), industria eta eraikuntza dira herriko ekonomi jarduera nagusiak.

Azpiegiturak

Garraioa

La Baztanesa autobus enpresak Elizondo-Iruñea eta Elizondo-Donostia lineak ditu.

Kultura

Euskara

Elizondon^[4] Baztango euskara^[5] egiten da, nafarreraren aldaera.

Festak eta ospakizunak

Elizondoko bestak Done Jakue Egunez, uztailaren 25ean ospatzen dira.

Bestalde, urtero Done Jakue aurreko edota ondorengo igandean Baztandarren Biltzarra ospatu ohi da, Baztango 15 herrien arteko anaikidetza jaialdia.

Udaberriko feriak Aste Santu ondoko ostiralean izaten dira, eta udazkenekoak San Lukas (urriak 18) ondoko igande ondoko ostiralean.

Kaleko eskulturak

• Jorge Oteizarena, Done Jakue elizaren aurrean.
• Xabier Santxotenarena, Done Jakue elizaren aurrean. Elizondoko abesbatzak Aita Donostiari eskainitako omenaldia da.

GR 11 ibilbidea

Pirinioetako hegoaldeko isurialdea aldenik zeharkatzen duen GR 11 ibilbidea udalerri honetatik igarotzen da.

GR 11 ibilbidea

Euskal Herria: Higer lurmuturra • Hondarribia • Irun • San Anton lepoa • Bera • Elizondo • Auritz • Abodi • Orhiko mendatea • Orbaitzeta • Iratiko oihana • Otsagabia • Izaba • Ezkaurre Aragoi: Zuriza • Tatxerasko aterpetxea • Petrafitxako lepoa • Meatzeko aterpetxea • Aguas Tuertas • Escaleko mendatea • Ibón de Estanés • Kandantxu • Canal Royako pinik-gunea • Lacuasko aterpetxea • Ibones de Anayet • Formigal • Sallent de Gallego • Sarra • Respumoso • Tebarrayko lepoa • Infernuko Tontorretako lepoa • Bachimañako beheko urtegia • Panticosako balnearioa • Brazato urtegia • Brazatoko lepoa • Ara ibaia • Ordisoko aterpetxea • San Nicolas de Bujaruelo • Nafarren zubia • Ordesako aparkalekua • Soasoko zirkua • Gorizgo aterpetxea • Arrabloko lepoa • Fuen Blanca • Añiscloko lepoa • Pinetako zirkua • Larri • Piedramulako lepoa • Real ibaia • Chisagüés • Parzan • Urdiceto • Zaldien pasabidea • Liziergo etxolak • Es Plans • Biadosko aterpetxea • Añes Cruces • Chistauko lepoa • Estosko aterpetxea • Santa Ana • San Jaimeko zubia • Plan de Senarta • Puente de Coronasko aterpetxea • Ballibiernako aterpetxea • Riu Buenoko lepoa • Ibon d'Angliós • Salenquesko zubia Katalunia I: Salenques • Hospital de Vielha • Port de Rius • Lagos Tort, Rius i de Mar • Port de Ratera Montardo • Aigües Tortes eta Sant Maurizioko Parke Naturala • Espot • La Guingueta d'Àneu • Tavascan • Vall Ferrera • Port de Baiau Andorra: Negre aintzira • Comapedrosa • Arinsal • Casesko lepoa • Arans • Sorovilles gaina • Castell dels Moros • Ordinoko lepoa • Encamp • Engolasterseko lakua • Ramio • Estall Serrer • Illako lakua eta aterpetxea • Vall Cibera • Cabana dels Esparvers Katalunia II: Cabana dels Esparvers • Merangesko lakuak • Puigcerdà • Tosesko lepoa • Planoles • Queralbs • Núria • Marranako lepoa • Setcases • Molló • Beget • Bassegoda • Albanyà • La Vajol • La Jonquera • Sant Quirze de Colera • Llançà • Sant Pere de Rodes • Creus lurmuturra

Ondarea

• Antxitonea trinketa
• Antxitoneako zubia: Bertatik Baztan ibaia eta Elizondoko argazki ohikoenetako bat atera liteke.
• Apezenea
• Arizkunenea jauregia, XVIII. mendeko eraikin barrokoa.
• Arotzarena jauregia, XVII. mendeko eraikin barrokoa, gaur egun kultur-etxea da.
• Baztan Balleko Etxea: XVII. mendean eraikia, Baztango udaletxea da.
• Baztan pilotalekua: 1968an inauguratua.
• Datue jauregia: XVII-XVIII. mendeen artean eraikia.
• Done Jakue eliza: 1916-1925 bitartean eraikia.
• Elizondoko Abesbatzaren plaza
• Foruen plaza
• Istekonea
• Jaime Urrutia karrikako arkuak
• Paularena
• Poskonea
• Puriosenea, XV. mende bukaerako edo XVI. mende hasierako etxea.

Elizondar ospetsuak

• Pedro Medinueta Muzkiz (1736-1825), militar eta politikaria.
• Anastasio Etxeberri Santxolur (1822-1907), apaiza eta euskal idazlea.
• Braulio Iriarte (1860-1932), enpresaburua, Corona edo Coronita mexikar garagardoaren sortzailea.
• Paskual Bernardino Biguria (1871-1932), euskal idazlea.
• Jabier Lazkoz Biguria (1887-1965), apaiza eta gaztelaniazko nahiz euskarazko idazlea.
• Bittori Etxeberria (1908-1997), Emakume Abertzale Batzako presidentea, erresistentea.
• Mariano Izeta Elizalde (1915-2001), euskal idazlea eta euskaltzaina.
• Ana Mari Marín (1933-2020), margolaria eta erreferente sozial eta kulturala
• Manuel Martorell (1953-), historialari eta kazetaria, Ekialde Hurbilean aditua.
• Leopoldo Jaen Sobrino (1960-), UPNko politikari-ohia.
• Kepa Arizmendi Bereau "Baztan", (1957-2009), margolaria.

Argazki galeria

• 
  Baztan ibaia Elizondon
• 
  Baztan ibaia Elizondon
• 
  Done Jakue eliza
• 
  Xabier Santxotenaren eskultura, Elizondoko Abesbatzak Aita Donostiari eskainia.
• 
  Baztan Balleko Etxea edo Baztango udaletxea.
• 
  Arizkunenea
• 
  Istekonea
• 
  Paularena
• 
  Puriosenea

Erreferentziak

Ikus, gainera

• Bidasoan gora liburua

Kanpo estekak

• Elizondo Baztango udal webgunean^{[Betiko hautsitako esteka]}
• Webgune ez ofiziala
• Elizondo "Herri txiki, infernu haundi" saioan (ETB1).

• Datuak: Q3051309
• Multimedia: Elizondo / Q3051309