Mihály Mosonyi
Portret Mihálya Mosonyiego, mal. József Borsos | |||
Imię i nazwisko | Michael Brand | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia | 14 września 1814 | ||
Pochodzenie | węgierskie | ||
Data i miejsce śmierci | 31 października 1870 | ||
Gatunki | |||
Zawód | kompozytor | ||
|
Mihály Mosonyi, właśc. Michael Brand[1][2] (ur. 14 września 1814 w Boldogasszony, zm. 31 października 1870 w Peszcie[1][2]) – węgierski kompozytor.
Życiorys
Pochodził z rodziny niemieckojęzycznej[1]. Jako dziecko uczył się gry na organach i instrumentach dętych[1][2], zastępował też kantora w Boldogasszony[1]. W 1825 roku został zatrudniony w biurze parafialnym w Magyaróvár, gdzie uczył się muzyki przepisując ćwiczenia fortepianowe Johanna Nepomuka Hummla[1][2]. Około 1832 roku podjął naukę u Károlya Turányiego w Preszburgu[1][2]. W latach 1835–1842 uczył gry na fortepianie na dworze księcia Pétera Pejachevicha w Rétfalu, jednocześnie dokształcając się z podręczników Antonína Rejchy[1][2]. W tym czasie zaczął komponować także pierwsze utwory, w 1842 roku osiadł w Peszcie, gdzie rok później miało miejsce prawykonanie jego Uwertury i I Symfonii[1][2].
Uczestniczył w rewolucji węgierskiej 1848 roku[1]. Przyjaźnił się z Ferencem Lisztem[2], na którego prośbę napisał w 1856 roku Offertorium i Gradule do jego Missa solemnis, skomponowanej na uroczystość konsekracji Bazyliki Ostrzyhomskiej[1]. Zaangażowany w narodowy ruch węgierski, w 1859 roku zmienił swoje niemieckobrzmiące nazwisko na węgierskie Mosonyi, utworzone od nazwy rodzinnego hrabstwa Moson[1][2]. Od 1860 roku publikował na łamach założonego przez Kornéla Ábrányiego czasopisma „Zenészeti Lapok”, gdzie propagował ideę stylu narodowego[1]. W 1865 roku gościł na prapremierowym przedstawieniu Tristana i Izoldy Richarda Wagnera w Monachium, w tym samym roku zagrał na kontrabasie podczas prapremiery Die Legende von der heiligen Elisabeth Ferenca Liszta w Peszcie[1]. Po śmierci kompozytora Liszt uczcił jego pamięć utworem Mosonyis Grabgeleit[1].
Wybrane kompozycje
(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])
Utwory orkiestrowe
- 2 symfonie (I D-dur 1844, II a-moll 1856)
- Uwertura h-moll (1842)
- Koncert fortepianowy e-moll (1844)
- fantazja A honvédek (1860)
Utwory kameralne
- Sekstet na 2 skrzypiec, 2 altówki i 2 wiolonczele (1844)
- 7 kwartetów smyczkowych (przed 1844)
- Grand nocturne na trio fortepianowe (1845)
- Trio fortepianowe (1851)
Utwory fortepianowe
- Drei Klavierstücke (1855)
- Zwei Perlen (1856)
- Pusztai élet (1857)
- Magyar gyermek világ (1859)
- Hódolat Kazinczy Ferenc szellemének (1859)
- Magyar zeneköltemény (1860)
- Gyászhangok Széchenyi István halálára (1860)
- Tanulmányok zongorára, a magyar zene előadás képzésére (1860)
Opery
- Kaiser Max auf der Martinswand (1857, niewystawiona)
- Szép Ilonka (wyst. Peszt 1861)
- Álmos (wyst. Budapeszt 1934)
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 6. Część biograficzna m. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2000, s. 382–383. ISBN 83-224-0656-8.
- ↑ a b c d e f g h i j Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2521. ISBN 0-02-865529-X.
Linki zewnętrzne
- Mihály Mosonyi – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
- ISNI: 0000000083764807
- VIAF: 42172249
- LCCN: n92014996
- GND: 118785079
- BnF: 15764620j
- SUDOC: 152845062
- NKC: mzk2012737139
- BNE: XX1750062
- NTA: 107168286
- BIBSYS: 9027089
- CiNii: DA12911934
- PLWABN: 9810680478305606
- NUKAT: n2012144285
- J9U: 987007431549305171
- PTBNP: 1749893
- LNB: 000325992
- LIH: LNB:BfN1;=BN
- RISM: people/30000462