Komisariat Straży Celnej „Rybno”

Komisariat Straży Celnej „Rybno” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1921–1928.

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną^[1]. Jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych^[2]. W 1921 roku w Rybnie stacjonował sztab 4 kompanii 13 batalionu celnego^[3]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[4]. Komisariat Straży Celnej „Rybno”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Działdowo”^[5].

W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej^[6]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku w jej miejsce powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[7]. Rozkazem nr 1 z 12 marca 1928 roku w sprawach organizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego, Naczelny Inspektor Straży Celnej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Hartowiec,” który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej^[8]. Na podstawie rozkazu Mazowieckiego Inspektora Okręgowego nr 4 z 27 kwietnia 1928, kierownik inspektoratu „Działdowo” przekazał komisariaty „Rybno” Inspektoratowi Granicznemu „Grudziądz”^[9].

 Osobny artykuł: komisariat Straży Granicznej „Hartowiec”.

Sąsiednie komisariaty

• komisariat Straży Celnej „Uzdowo” ⇔ komisariat Straży Celnej „Lubawa” − 1926

Obsada personalna w 1926^[10]:

• kierownik komisariatu – komisarz Wacław Ciecierski
• pomocnik kierownika komisariatu – starszy przodownik Jan Miszewski

Organizacja komisariatu w 1926 roku^[5]:

• komenda – Rybno
• placówka Straży Celnej „Lubstynek”
• placówka Straży Celnej „Omule”
• placówka Straży Celnej „Szczepankowo”
• placówka Straży Celnej „Rumienica”
• placówka Straży Celnej „Naguszewo”
• placówka Straży Celnej „Wądzynek”
• placówka Straży Celnej „Wądzyn”

• Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928–1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927 .
• Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757. 
• Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
• Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088. 
• Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T. 1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISSN 83874246.
• Ordre de Bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Rozkazy organizacyjne Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.