Valentiniano I.a
Valentiniano I.a | |||||
---|---|---|---|---|---|
Irudi gehiago | |||||
364ko otsailaren 26a - 375eko azaroaren 17a ← Joviano - Valente →
| |||||
Bizitza | |||||
Jaiotza | Pannonia Secunda (en) , 321eko uztailaren 3a | ||||
Herrialdea | Antzinako Erroma Bizantziar Inperioa | ||||
Heriotza | Brigetio (en) , 375eko azaroaren 17a (54 urte) | ||||
Hobiratze lekua | Apostoleion | ||||
Heriotza modua | berezko heriotza: garuneko odoljarioa | ||||
Familia | |||||
Aita | Gratianus Funarius | ||||
Ezkontidea(k) | Marina Severa (en) Justina (en) (368 - | ||||
Seme-alabak | ikusi
| ||||
Haurrideak | ikusi
| ||||
Leinua | Valentiniar leinu | ||||
Jarduerak | |||||
Jarduerak | politikaria | ||||
Flavio Valentiniano (latinez: Flavius Valentinianus; Cibalae, Panonia, 321 - Brigetio, 375eko azaroaren 17a), erromatar enperadorea izan zen.
Pretoriar Guardiako ofizial bat izan zen Juliano Apostata eta Jovianoren agintaldietan. Gorputza azkarra eta aurpegi ederra ez ezik, ahalmen militarra eta ausardia ere bazeuzkan. Jovianoren heriotzaren ostean armadak enperadore izendatu zuen 364ko otsailaren 28an. Berehala, Valente anaia ere enperadore izendatu zuen.
Bi anaiek Inperioa erdibitu zuten. Valentinianok mendebaldeko zatia hartu zuen, hau da: Italia, Iliria, Hispania, Galia, Britania eta Afrika probintziak. Valentek, beraz, ekialdea: Balkanak, Grezia, Egipto, Siria eta Asia Minor.
Valentinianok gerra asko borrokatu behar izan zuen. Hasieran, Prokopio, Juliano Apostataren senide bat, matxinatu zen. Kanpotik ere bazetozen arerioak. Erromatarrek barbaro ezezagunei egin behar zieten aurre: burgundiarrak, saxoiak... Hortaz, Valentinianoren ataza nagusia mugak gordetzea izan zen. Hasiera batean Milan hautatu zuen gortea jartzeko. Geroago, Paris eta Reims, germaniarrei hobeki aurre egiteko.
Rhin ibaiaz bestaldera eraman ondoren, 367an ibai hori zeharkatu zuten germaniarrek. Valentinianok menderatu ahal zituen triskantza handi batean, baina bere armadetako bajak hain handia izanda, ezin izan zuen arrakasta biribildu.
374an, Valentinianok eta Makriano germaniarren errege batek bakea hitzartu zuten. Makriano erromatarren lagun bihurtu zen honela, eta Rhin ibaiko muga antolatu zuen.
Galiako kostaldeak saxoi piraten erasoak jasan behar izan zituen. Piktoek eta eskoziarrek bat eginda, Antoninoren Harresia gainditu zuten eta Britania probintzia arpilatu ahal zuten. Afrika probintzian ere arazoak izan zituen Valentinianok. Izan ere, gobernatzailearen gobernu kaskarrak matxinadak eragin zituen.
374an, guardiarrek Danubio zeharkatu zuten erromatarrek haien lurraldean gotorlekuak eraikiak zituelako. 375eko apirilean, enbaxada bati emandako harreran, enperadorea zauritu suertatu zen. Azaroaren 17an hil zen horren ondorioz.
- i
- e
- a
27 BC – 235 AD
235–284
- Maximino Trax
- Gordiano I.a eta Gordiano II.a
- Pupieno eta Balbino
- Gordiano III.a
- Filipo Arabiarra eta Filipo II.a
- Dezio eta Herenio Etrusko
- Hostiliano
- Treboniano Galo eta Volusiano
- Emiliano
- Valeriano
- Galieno, Salonino eta Valeriano II.a
- Klaudio Gotiko
- Kintilo
- Aureliano
- Tazito
- Floriano
- Probo
- Karo
- Karino eta Numeriano
Galietako enperadoreak:- Postumo
- (Leliano)
- Mario
- Viktorino
- (Domiziano II.a)
- Tetriko I.a eta Tetriko II.a
284–395
- Diokeziano (inperio osoa)
- Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea)
- Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) eta Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (West)
- Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (mendebaldea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea)
- Galerio (ekialdea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea)
- Galerio (ekialdea) eta Maxentzio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea)
- Galerio (ekialdea) eta Lizinio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea)
- Maxentzio (bakarrik)
- Lizinio (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (bere burua aldarrikatua) eta Valerio Valente
- Lizinio (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Lizinio II.a, Konstantino II.a eta Krispo
- (Martiniano)
- Konstantino I.a Handia (inperio osoa) eta Krispo
- Konstantino II.a
- Konstante
- Magnentzio eta Dezentzio
- Konstantzio II.a eta Vetranio
- Juliano Apostata
- Joviano
- Valentiniano I.a
- Valente
- Graziano
- Valentiniano II.a
- Magno Maximo eta Flavio Viktor
- Teodosio I.a Handia
- (Flavio Eugenio)
395–480
- Honorio
- (Konstantino III.a eta Konstantzio II.a)
- Konstantzio III.a
- Joan, mendebaldeko usurpatzailea Ravenan
- Valentiniano III.a
- Petronio Maximo eta Paladio
- Avito
- Maioriano, Libio Severo, Antemio eta Olibrio
- Glizerio
- Julio Nepote (de iure)
- Romulo Augustulo (usurpatzailea)
Bizantziar Inperioa
395–1204
- Arkadio
- Teodosio II.a
- Pulkeria
- Martziano
- Leon I.a
- Leon II.a
- Zenon I.a (1. agintaldia)
- Basilisko eta Marko
- Zenon I.a (2. agintaldia)
- Anastasio I.a
- Justino I.a
- Justiniano I.a
- Justino II.a
- Tiberio II.a
- Maurizio eta Teodosio
- Fokas
- Heraklio
- Konstantino III.a
- Heraklonas
- Konstante II.a
- Konstantino IV.a eta Heraklio, Tiberio eta Justiniano II.a
- Justiniano II.a (1. agindaldia)
- Leontzio
- Tiberio III.a
- Justiniano II.a (2. agintaldia) eta Tiberio
- Filipiko
- Anastasio II.a
- Teodosio III.a
- Leon Isauriarra
- Konstantino V.a
- Artabasdo
- Leon IV.a Khazariarra
- Konstantino VI.a
- Irene
- Nizeforo I.a
- Estaurazio
- Mikel I.a Rangabe eta Teofilakto
- Leon V.a Armeniarra eta Konstantino
- Mikel II.a
- Teofilo
- Mikel III.a
- Basilio Mazedoniarra
- Leon VI.a Jakituna
- Alexandro Bizantziokoa
- Konstantino VII.a Porfirogeneta
- Erroman I.a Lakapetarra eta Kristobal, Eztebe eta Konstantino
- Erroman II.a
- Nizeforo II.a Fokas
- Joan I.a Tzimiskes
- Basilio II.a
- Konstantino VIII.a
- Zoe (1. agindaldia) eta Erroman III.a
- Zoe (1. agindaldia) eta Mikel IV.a
- Mikel V.a
- Zoe (2. agindaldia) eta Teodora
- Zoe (2. agindaldia) eta Konstantino Monomako
- Konstantino Monomako (bakarrik)
- Teodora
- Mikel VI.a
- Isaak I.a Komneno
- Konstantino X.a Dukas
- Erroman IV.a Diogenes
- Mikel VII.a Dukas eta Androniko, Konstantios eta Konstantino
- Nizeforo III.a Botaniates
- Alexio I.a Komneno
- Joan II.a Komneno eta Alexio Komneno
- Emanuel I.a Komneno
- Alexio II.a Komneno
- Androniko I.a Komneno
- Isaak II.a Angelo
- Alexio III.a Angelo
- Alexio IV.a Angelo
- Nikolas Kanabos, usurpatzailea
- Alexio V.a Dukas
1204–1261
Bizantziar Inperioa
1261–1453
- Mikel VIII.a Paleologo
- Androniko II.a Paleologo eta Mikel IX.a Paleologo
- Androniko III.a Paleologo
- Joan V.a Paleologo
- Joan VI.a Kantakuzeno eta Joan V.a Paleologo eta Mateo Kantakuzeno
- Joan V.a Paleologo
- Androniko IV.a Paleologo
- Joan VII.a Paleologo
- Androniko V.a Paleologo
- Emanuel II.a Paleologo
- Joan VIII.a Paleologo
- Konstantino XI.a Paleologo
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Valentiniano I.a |
- Datuak: Q46720
- Multimedia: Valentinianus I / Q46720