María Teresa Murillo

María Teresa Murillo
Bizitza
Jaiotza	1929
Herrialdea	Kolonbia
Lehen hizkuntza	gaztelania
Heriotza	Bogota, 2017 (87/88 urte)
Familia
Aita	Luis María Murillo
Hezkuntza
Heziketa	Kolonbiako Unibertsitate Nazionala
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	botanikaria eta pteridologoa
Jasotako sariak	ikusi John Simon Guggenheim Memorial Foundation beka

María Teresa Murillo Pulido (Bogota, 1929ko urriaren 15a - 2017ko otsailaren 26a) kolonbiar botanikaria izan zen, Kolonbiako iratzeetan egindako ikerketengatik ezaguna.^[1] Latinoamerika mailako iratzeen lehen ikertzailea izan zen. 1970ean Zientzia Zehatz, Fisiko eta Naturalen Kolonbiako Akademian onartua izan zen lehen emakumea izan zen.^[2]^[3]^[4]

Biografia

Murillo 1929ko urriaren 15ean jaio zen Bogotan. Bere aita Luis María Murillo Quinche entomologoa zen; bere ama Isabel Pulido Cárdenas. 1935etik 1944ra María Auxiliadora Ikastetxean ikasi zuen, eta 1945etik 1946ra Kolonbiako Unibertsitate Nazionalean (NUC) Armando Dugandekin batera.^[1]^[5]^[6]

Murillok bere karrera Kolonbiako Unibertsitate Nazionaleko Natur Zientzien Institutuan garatu zuen 1950etik 2006ra arte.^[2]^[7] NUC-en egon zen garaian, bertan zegoen herbario bilduma zabaldu zuen, bereziki bere iratze bildumari erreferentzia eginez.^[8] Guggenheim Fundazioak bekak eman zizkion 1964 eta 1965ean.^[9]

1965etik 1967ra Rolla eta Alice Tryonekin lan egin zuen Estatu Batuetako Herbarium Nazionalean, Harvard Unibertsitatean.^[1] 1971tik 1972ra Amsterdamgo Unibertsitateko Hugo de Vries Laborategian palinologia ikasi zuen, Thomas van der Hammenek gainbegiratuta.^[4] 1981ean Harvardera itzuli zen irakasle bisitari gisa. 1991n David Lellingerrekin lan egin zuen Smithsonian-en bildumako iratzeak aztertzeko.^[1]^[6]

Askok ezagutzen zuten, "Kolonbiako Botanikako Lehen Dama" bezala, eta nazioartean iratzeen taxonomiari eta botanika ekonomikoari buruzko agintaria izan zen.^[1] 2017ko otsailaren 26an hil zen.^[5]

Argitalpen batzuk

Nuria Solé de Porta, María Teresa Murillo Pulido. 2005. Estudio palino-botánico de algunas especies de Pteridophyta de Colombia / Palinobotanical study of spores of some species of Picridophyta from Colombia. Rev. de la Academia Colombiana de C. Exactas, Fís. y Nat. 23 ( 111): 183—218

Liburuak

María T. Murillo-Pulido; Murillo Aldana, José; Andrea León-Parra; Triana-Moreno, Luz Amparo. 2008. Los pteridófitos de Colombia. N.º 18 de Biblioteca José J. Triana. Editor Instituto de C. Naturales-Facultad de Ciencias, Univ. Nacional de Colombia, 533 pp. ISBN 9587019962
María T. Murillo-Pulido, Miguel A. Harker-Useche. 1990. Helechos y plantas afines de Colombia. E.Jorge Álvarez Llerasen bildumako 2. zk. Academia Colombiana de C. Exactas, Fís. eta Nat. 323 pp. ISBN 9589205038
María T. Murillo-Pulido. 1988. Flora de Colombia: Pteridophyta 1. Editor Univ. Nacional de Colombia, 54 pp.
María T. Murillo-Pulido. 1985. Flora de la Real Expedición Botánica del Nuevo Reyno de Granada: Licopodiaceas, Selaginelaceas, Equisetaceas, Himenofilaceas, Polipodiaceas, Cicadaceas, Podocarpaceas, Potamogetonaceas, Juncaginaceas, Alismataceas, Butomaceas e Hidrocaritaceas. Editor de Cultura Hispánica, 45 pp.

Eponimia

(Asteraceae) Espeletia murilloi Cuatrec. & Cuatrec.^[10].
(Dryopteridaceae) Tectaria murilloana A.Rojas^[11]
(Moraceae) Ficus murilloi Dugand^[12]

Sariak, bazkidetzak eta aintzatespenak

Kolonbiako Zientzia Zehatz, Fisiko eta Naturalen Akademiako ohorezko akademikoa, erakundearen sari gorena (2008ko abuztuaren 20a).^[1]^[3]
Espainiako Zientzien Akademiako kidea.^[6]
American Fern Societyko kidea.^[6]
São Pauloko Unibertsitateko Geozientzien Institutuko Paleobotânica eta Palinologiako Associacão Latinoamericana-ko kidea.^[6]
Londresko International Association of Pteridologists elkarteko kidea.^[6]
John Simon Guggenhem Fundazioaren beka, ikerkuntzarako lizentziadun gisa egindako meritu zientifikoengatik. (1964 eta 1965).^[9]
Oroitzapenezko plaka Medellingo Lorategi Botanikoko Iratze Sailean Joaquín Antonio Uribe.^[6]
Unibertsitate Merezimenduaren domina Kolonbiako Unibertsitate Nazionalean (1994).^[6]
Zientzialari baten Bizitza eta Obra Integrala saria, Zientzia Zehatz, Fisiko eta Naturalen Kolonbiako Akademiak emana (1995).^[1]^[3]^[6]
Unibertsitate Nazionaleko Ohorezko Irakaslea (1998ko irailaren 22an).^[6]

Erreferentziak

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g (Gaztelaniaz) «CVH - MARÍA TERESA MURILLO PULIDO» ACADEMIA COLOMBIANA DE CIENCIAS EXACTAS, FÍSICAS Y NATURALES (Noiz kontsultatua: 2024-08-02).
↑ ^a ^b (Gaztelaniaz) Stadler, Marta Macho. (2023-10-15). «María Teresa Murillo Pulido, botánica» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2024-08-02).
↑ ^a ^b ^c Forero, Enrique. (2016). «El Instituto de Ciencias Naturales, expresión moderna de la Expedición Botánica de Mutis» Caldasia 38 (2): xvii–xxiii. ISSN 0366-5232. (Noiz kontsultatua: 2024-08-02).
↑ ^a ^b Solano Alonso, Jairo. ««ARMANDO DUGAND: El científico barranquillero del siglo XX»» acrobat.adobe.com (Memorias. Revista digital de Historia y Arqueología del Caribe (5).) (Noiz kontsultatua: 2024-08-02).
↑ ^a ^b Ceballos, Jaime Aguirre. (2017). «María Teresa Murillo Pulido: 15 octubre 1929 - 26 febrero 2017» Caldasia 39 (1): i–iii. ISSN 0366-5232. (Noiz kontsultatua: 2024-08-02).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j (Gaztelaniaz) Stadler, Marta Macho. (2023-07-19). «Botánicas de Latinoamérica (8). María Teresa Murillo Pulido, una colombiana entre helechos» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2024-08-02).
↑ Forero, Enrique. (2016). «El Instituto de Ciencias Naturales, expresión moderna de la Expedición Botánica de Mutis» Caldasia 38 (2): xvii–xxiii. ISSN 0366-5232. (Noiz kontsultatua: 2024-08-02).
↑ (Ingelesez) «María Teresa Murillo» serp.wiki (Noiz kontsultatua: 2024-08-02).
↑ ^a ^b (Ingelesez) María Teresa Murillo Pulido – John Simon Guggenheim Memorial Foundation…. (Noiz kontsultatua: 2024-08-02).
↑ Revista Acad. Colomb. Ci. Exact. 4: 168, descr. ampl. 1941 (IK)
↑ Revista Biol. Trop. 49(2): 478 2001 (IK)
↑ Caldasia i. No. 4, 57 1942 (IK)