Buruhandi

Buruhandiak, Nafarroan kilikiak ere deituak, buru osoa estaltzen duen maskara handi batez mozorrotutako jaietako pertsonaiak dira, ohikoak Euskal Herrian, Espainian eta Latinoamerikako zenbait tokitan. Maskara handiz mozorrotuta, itxura izugarria hartu eta inguruko haurren atzetik ibiltzen dira korrika, eskutan daramaten puxika batez jotzeko azkenean.

Kilikiak

Nahiz eta sarritan buruhandiekin identifikatuak izan, kilikiak desberdinak dira. Haien jatorria XVI. mendean dago, Iruñean non hasiera betean "gigantillo"ak deitzen zieten. Geroago, XIX. mendean "buruhandiak" eta "bokaparterak" ere deitu zieten. Haien ezaugarriak hauek dira:

Buruhandiak baino txikiagoak dira
Guztiek hiruadarreko sonbreirua daramate

Iruñeko kilikiak sei dira:

Barbas: zaharrenetario bat, ziur aski Tadeo Amorenak egindakoa, 1860an
Coletas:zaharrenetario bat, ziur aski Tadeo Amorenak egindakoa, 1860an
Caravinagre, Iruñeko kilikia
Caravinagre: Valentziako Porta-Coeli tailerretan egina, 1941an. Hau, zalantzarik gabe, ospetsuena da.
Napoleon: Benito Escalerrek egin, Bartzelona 1912an
Patata: Benito Escalerrek egin, Bartzelona 1912an
Berrugon: Valentziako Porta-Coeli tailerretan egina, 1941an

1977an zazpigarren kiliki egin zen, Ribero. Tuterako Orden del Volantinek egindako oparia da baina bere estetika ez doa besteekin bat eta, horregatik ez da ateratzen.