Arabako Foru Aldundia

Datuak

Mota

Foru Aldundia eta gobernua

Herrialdea

Espainia

Agintea

Egoitza nagusi

Gasteiz
42°50′50″N 2°40′32″W / 42.84722°N 2.67556°W / 42.84722; -2.67556

Historia

Sorrera

XV. mendea

Jasotako sariak

Necktie of the Civil Order of Alfonso X the Wise (1956)
Konstituzio Merituaren Ordenaren ohorezko plaka (2003)

webgune ofiziala

Arabako Foru Aldundia —sigletan idatzita, AFA— (ofizialki Diputación Foral de Álava-Arabako Foru Aldundia) Arabako gobernu organoa da. Espainiako beste diputazio batzuekin alderatuta lurralde historiko bat izateak ekartzen dituen konpetentziak ditu, hala nola, ogasuna, errepideak, mugikortasuna eta gizarte gaiak.

Arabako Foru Aldundiaren egoitzan Arabako Batzar Nagusien bilkurak ere garatzen dira.

Historia

Arabako Diputazio Nagusia 1476. urtean sortu zen, erakunde eragile gisa. Beste herrialdeetan ez bezala, Diputatu Nagusiak berak jasotzen zuen aginte hori, hiru urterako. Koadrilek aukeraturiko zazpi ahaldunek hautatzen zuten Diputatu Nagusia, eta Batzar Nagusiek gehiengo absolutuz onartu behar izaten zuten izendapena. Diputatu Nagusiak aholku gisa bil zitzakeen Batzar bereziak eta Kontadoreak. Batzar Nagusiek izendatu edota kentzen zituzten Diputatu Nagusiaren agindupean zeuden enplegatu guztiak: Gobernu Idazkaria, Kontadore Nagusia, Artxibozaina, Diruzaina, Tabako eta Gatz Administraria, Arkitektoa, Miñoien Komandantea eta Inprimatzailea. 1877ko azaroaren 21ean desegin zen Arabako antzinako Foru Diputazioa. Egun Euskal Herriko Autonomia Estatutuaren eta Lurralde Historikoen Legearen arabera zuzentzen dira Arabako Batzar Nagusiak eta Diputazioa.^[1]

Ahaldun nagusia

Foru Aldundiaren buru ahaldun nagusia da, gainerako ahaldunek aukeratua. Gaur egun Ramiro Gonzalez da Arabako ahaldun nagusia.

2011an ahaldun nagusia aukeratzeko prozesua

2011ko hauteskundeetako emaitzen ondoren, Bildu alderdiak esan zuen EAJren hautagaiari emango ziola botoa inbestidura saioan.^[2] Bestalde, PSE-EEk PPren hautagaiari emango ziola botoa adierazi zuen.^[3]

Ahaldun nagusia hautatzeko lehian, beraz, EB-B taldearen bi ahaldunen botoak erabakigarri ziren. Talde honek bere oinarriko afiliatuei galdetu zien zer egin: EAJren aldeko botoa eman, ahaldun nagusi berriro Xabier Agirre Lopez izan zedin, ala bere hautagai propioaren alde bozkatu, horrela ahaldun nagusiaren postua PPko Javier de Andrések eskuratuko zuelarik. Galdeketaren ondoren, bigarren aukera hobetsi zuten,^[4] eta Javier de Andrés atera zen garaile.

Inbestidura saioan, Xabier Agirrek EB-Bko bi ahaldunei leporatu zien aurreko egunetan bi alderdiek hitzarmena lortzeko egin zituzten negoziazioetan EB-Bko ahaldunek trukean dirua eta haien alderdiko zenbait militanterentzako lanpostu finkoak eskatu zituztela.^[5] Hurrengo egunean, EB-B alderdiko Kontxi Bilbaok onartu zuen bere alderdiko norbaitek eskaera hori egin zuela, baina ez talde negoziatzaileak, eta EAJrengandik horren berri jakin bezain laster negoziazio mahaitik kendu zutela.^[6]. EB-Bko koordinatzaile nagusi Mikel Aranak Javier Madrazo koordinatzaile nagusi ohia eta Nerea Galvez eta Mertxe Etxezarreta Arabako batzarkideak kanporatu zituen alderditik.

Arabako ahaldun nagusien zerrenda

Sakontzeko, irakurri: «Zerrenda:Arabako ahaldun nagusiak»

Legegintzaldia	Lehendakaria	Alderdia
I. (1979-1983)	Emilio Gebara Saleta	EAJ
II. (1983-1987)	Juan María Ollora Otxoa de Aspuru	EAJ
III. (1987-1991)	Fernando Buesa Blanco	PSE
IV. (1991-1995)	Alberto Antsola Maiztegi	EAJ
V. (1995-1999)	Félix Ormazabal Askasíbar	EAJ
VI. (1999-2003)	Ramón Rabanera Rivacoba	PP
VII. (2003-2007)	Ramón Rabanera Rivacoba	PP
VIII. (2007-2011)	Xabier Agirre Lopez	EAJ
IX. (2011-2015)	Javier de Andrés Guerra	PP
X. (2015-2019)	Ramiro González Vicente	EAJ
XI. (2019-2022)	Ramiro González Vicente	EAJ

Sailak eta foru diputatuak

Arabako Foru Aldundiaren organigrama:^[7]

Legegintzaldia	Ahaldun Nagusiaren Saila	Ekonomia, Garapena eta Lurraldea	Enplegua, Merkataritza eta Turismoa	Ogasun, Finantza eta Aurrekontuak	Gizarte Zerbitzuak	Nekazaritza	Bide Azpiegiturak eta Mugikortasuna	Euskara, Kultura eta Kirola	Ingurumen eta Hirigintza
X. (2015-2019)	Ramiro González Vicente	María Pilar García de Salazar Olano	Cristina González Calvar	José Luis Cimiano Ruiz	Beatriz Artolazabal Albeniz	Eduardo Aguinaco López de Suso	Jesús María López Ubierna	Igone Martínez de Luna Unanue	José Antonio Galera Carrillo
XI. (2019-2022)	Ramiro González Vicente	María Pilar García de Salazar Olano	Cristina González Calvar	Itziar Gonzalo de Zuazo	Emilio Sola Ballojera	Eduardo Aguinaco López de Suso	Blanca de la Peña Bernal	Ana del Val Sancho	José Antonio Galera Carrillo

Entitate publikoak

Arabako Foru Aldundiaren entitate publikoak dira:^[8]

Araba Garapen Agentzia (AAD, gaztelaniazko siglak), Ekonomia Garapenaren, Berrikuntzaren eta Demografia Erronkaren Sailari atxikitako foru sozietate publikoa.
ARABAT - Arabako Bideak, Bide Azpiegituren eta Mugikortasunaren Sailari atxikitako foru sozietate publikoa.
Arabako Foru Suhiltzaileak, Lurralde Orekaren Sailari atxikitako foru sozietate publikoa.
Arabako Kalkulu Gunea, Enplegu, Merkataritza eta Turismo Sustapenaren eta Foru Administrazioaren Sailari atxikitako foru sozietate publikoa.
ENARGI. Arabako energia berriztagarriak, Ingurmen eta Hirigintza Sailari atxikitako foru sozietate publikoa.
Arabako Artium Fundazioa, Kultura eta Kirol Sailari atxikitako fundazio publikoa.
Santa María Katedrala Fundazioa, Kultura eta Kirol Sailari atxikitako fundazio publikoa.
Kirolaraba Fundazioa, Kultura eta Kirol Sailari atxikitako fundazio publikoa.
Añanako Gatz Harana Fundazioa, Kultura eta Kirol Sailari atxikitako fundazio publikoa.
Indesa 2010 S.L.. Gizarte Politikak Sailari atxikitako fundazio publikoa.
Gizarte Ongizaterako Foru Erakundea, Gizarte Politikaka Sailari atxikitako foru erakunde publikoa.
Gazteriaren Foru Erakundea, Kultura eta Kirol Sailari atxikitako fundazio publikoa.
Naturgolf, Ekonomia Garapenaren, Berrikuntzaren eta Demografia Erronkaren Sailari atxikitako foru sozietate publikoa.
Urbide Arabako Ur Partzuergoa, Ingurumena eta HIrigintza Sailari atxikitako erakunde publikoa.

Erreferentziak

↑ Lur entziklopedietatik hartua.
↑ Bilduk EAJ babestuko du Arabako Foru Aldundian, «trukean ezer eskatu gabe», berria.info webgunean^{[Betiko hautsitako esteka]} 2011/07/07an kontsultatua
↑ Javier de Andres popularra ahaldun nagusi izan dadin sozialisten botoak beharrezkoak badira, haren alde bozkatuko dute, eitb.eus webgunean 2011/07/07an kontsultatua
↑ «Ezker Batuko Arabako kideetatik hamarretik zortzik erabaki zuten Agirreri babesa ez ematea atzo», Berria, 2011-07-07. 2011-07-07an kontsultatua.
↑ Xabier Agire: Zuek [EB] nahi zenuten gauza bakarra postuak eta dirua zen, argia.com webgunean 2011/07/07an kontsultatua
↑ Ezker Batuko kide batzuentzat batzarkideen babes truke karguak eskatu zirela baieztatu du Bilbaok, berria.info webgunean^{[Betiko hautsitako esteka]} 2011/07/08an kontsultatua
↑ «Organigrama de la Diputación Foral de Álava» irekia.araba.eus (Noiz kontsultatua: 2022-01-30).
↑ «Entitate Publikoak» irekia.araba.eus (Noiz kontsultatua: 2022-01-30).

Ikus, gainera

Kanpo estekak

(Gaztelaniaz) Arabako Foru Aldundiaren webgune ofiziala

Autoritate kontrola	Wikimedia proiektuak Datuak: Q3036440 Multimedia: Diputación Foral de Álava / Q3036440 Identifikadoreak WorldCat VIAF: 128381142 ISNI: 0000000106593028 BNE: XX253984 BNF: 118659118 (data) GND: 2052687-8 LCCN: n79144968 SUDOC: 02640589X Bilduma digitalak Dialnet: 3673427