WikiMini

Pamela Jelimo

Pamela Jelimo
Kişisel bilgileri
Doğumu5 Aralık 1989 (35 yaşında)
Nandi Bölgesi, Rift Vadisi Eyaleti, Kenya
Boy175 cm[1]
Ağırlık60 kg[1]
Madalyalar
Kadınlar Atletizm
 Kenya adına
Olimpiyat Oyunları
Altın 2008 Pekin 800 m
Gümüş 2012 Londra 800 m
Dünya Salon Atletizm Şampiyonası
Altın 2012 Istanbul 800 m
Afrika Şampiyonaları
Altın 2008 Addis Ababa 800 m
Gümüş 2008 Addis Ababa 4 × 400 m bayrak yarışı


Pamela Jelimo (d. 5 Aralık 1989), 800 metre koşusunda uzmanlaşmış Kenyalı orta mesafe koşucusudur. 2008 Pekin Olimpiyatları'nda 800 metre finalini kazanarak altın madalya elde etmiş, bu başarısıyla Olimpiyat şampiyonluğu kazanan ilk Kenyalı kadın atlet olmuştur. Yarışı kazandığında henüz 18 yaşındaydı. Aynı yıl, Golden League Jackpot'unu kazanan ilk Kenyalı sporcu unvanını da elde etmiştir. Jelimo, 800 metre dünya gençler rekorunun yanı sıra, aynı mesafede Afrika rekorunun da sahibidir. Ayrıca, Kenya adına Olimpiyat altın madalyası kazanan en genç kadın sporculardan biridir.

Erken yaşamı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Jelimo, Rift Valley Eyaleti'ndeki Nandi Bölgesi'ne bağlı Kiptomok köyünde doğdu.[2] Annesi Esther Cheptoo Keter 200 ve 400 metre koşularında yetenekli bir atletti. Nandi kabilesinin gelenekleri gereği, ailenin en küçük kızı olduğu için evlenmesine izin verilmedi ve yaşlı ebeveynlerine bakmakla yükümlü tutuldu. Ancak, farklı erkeklerden çocuk sahibi olmasına izin veriliyordu. Bu nedenle Jelimo, üç erkek ve altı kız kardeşiyle birlikte annesi tarafından yetiştirildi.[3] Jelimo atletizme 2003 yılında, 13 yaşındayken Kapsabet yakınlarındaki Kaptumo bölgesinde bulunan Koyo Lisesi'nde başladı.[4] Kısa sürede yeteneklerini ortaya koyarak 100 metre, 200 metre, 400 metre, 800 metre, 400 metre engelli ve heptatlonda okul şampiyonalarında birincilikler elde etti.[5] Lise öğretmeni Philip Ng'eno'ya göre, Jelimo'nun kız öğrenciler arasında gerçek bir rekabet ortamı bulamaması nedeniyle erkek öğrencilerle yarışması gerekmişti.[3]

Jelimo'nun ailesi maddi zorluklar içindeydi ve onun ortaöğretim masraflarını karşılamakta güçlük çekiyordu. İki ağabeyi, eğitim masraflarını karşılayamadıkları için okulu bırakmak zorunda kalmıştı. Ancak Jelimo, öğrenimini sürdürmekte kararlıydı. Okul harçlarını ödeyebilmek için aileye ait ineklerin sütünü satarak para kazanmaya başladı; yaya olarak dik yokuşlardan geçerek Chemase pazarına süt taşırdı.[2] Koyo Lisesi'nin müdürü Daniel Maru, onun atletik yeteneğini fark ederek kendisine eşofman ve koşu ayakkabısı temin etti. Böylece Jelimo, Kenya'da uzun mesafe koşucuları için kurulmuş elit atletizm merkezine katılma imkânı buldu. 2004 yılına gelindiğinde, 400 metre branşında bölge şampiyonalarına katılacak seviyeye ulaşmıştı.[4] Maru, desteğini bununla da sınırlı tutmayarak okul ücretlerinin bir yılını ödeyememiş olmasına rağmen Jelimo'nun mezun olmasına izin verdi. Annesi, kızının sınavlara girebilmesi için ailenin son ineğini satmak zorunda kaldı. Tüm maddi sıkıntılara rağmen, ailesi eğitim hayatı boyunca Jelimo'nun arkasında durdu.[3][5]

Jelimo, Haziran 2007'de düzenlenen Kenya Şampiyonası'nda 400 metre yarışını 55.82 saniyelik derecesiyle beşinci sırada tamamladı.[6] Sezon boyunca performansını giderek geliştirdi; Afrika Gençler Şampiyonası'nda 400 metrede altın madalya kazanarak 54.93 saniyelik derecesiyle birinciliğe ulaştı. Aynı yıl 200 metrede 24.68 saniye koşarak Kenya gençler ulusal rekorunu da kırdı. Bu başarılarından memnun olsa da, antrenörü Zaid Kipkemboi Aziz, asıl potansiyelinin daha uzun mesafelerde olduğunu belirterek onu 800 metreye yönlendirdi. Jelimo bu dönemde Kenya polis teşkilatında çalışmaya başladı ve antrenmanlarını o sırada ülkenin en iyi 800 metre koşucularından biri olan Janeth Jepkosgei ile birlikte sürdürdü.[4]

Jelimo, 800 metre mesafedeki ilk yarışını 19 Nisan 2008 tarihinde, Afrika Şampiyonası için düzenlenen Kenya seçmelerinde koştu ve 2:01.02'lik derecesiyle dikkat çekti.[7] Atletizm kariyerinde hızlı bir yükseliş yaşamasına rağmen, aynı dönemde Embu Polis Karakolu'nda polis memuru olarak çalışmaya devam etti. Aylık maaşı yaklaşık 11.000 Kenya şiliniydi (yaklaşık 100 avro).[8]

2008 Olimpiyat Altını

[değiştir | kaynağı değiştir]

Jelimo, 2008 yılında henüz 18 yaşındayken katıldığı Afrika Atletizm Şampiyonası'nda büyük çıkışını yaptı. 800 metreyi 1:58.70 sürede tamamlayarak Kenya gençler rekorunu kırdı.[9] Ardından, 25 Mayıs 2008'de Hengelo Grand Prix'sinde 800 metreyi 1:55.76 ile koşarak yeni bir dünya gençler rekoruna imza attı. Önceki rekor, 1993 yılında Çinli atlet Yuan Wang tarafından 1:57.18 ile kırılmıştı.[10] Bu derecesiyle aynı zamanda Janeth Jepkosgei'ye ait olan Kenya rekorunu da (2007'de 1:56.04) geçmiş oldu.[11] 1 Haziran 2008'de Berlin'de düzenlenen ISTAF Golden League yarışında ise 800 metreyi 1:54.99 ile koşarak Afrika rekorunu kırdı. Bu alandaki önceki rekor, 1994 yılında Mozambikli atlet Maria Mutola tarafından 1:55.19 ile belirlenmişti.

18 Temmuz 2008'de Paris’teki yarışta 800 metreyi 1:54.97’ye koşarak kendi rekorunu biraz daha geliştirdi. Bu, ÅF Golden League’deki art arda dördüncü galibiyetiydi ve Blanka Vlašić ile birlikte sadece iki atletin Jackpot kazanma şansını sürdürdüğü bir konuma taşıdı.[12] 18 Ağustos 2008’de ise Pekin Olimpiyatları 800 metre finalini 1:54.87’lik derecesiyle kazanarak olimpiyat rekoru kırdı ve Olimpiyatlarda altın madalya kazanan ilk Kenyalı kadın atlet oldu.[13]

Jelimo, 29 Ağustos 2008’de Zürih’teki Weltklasse Golden League yarışında 1:54.01 koşarak hem birinci oldu hem de kişisel en iyi derecesini kırdı.[14] Bu süre, tarihte yalnızca Nadezhda Olizarenko ve Jarmila Kratochvílová’dan (mevcut dünya rekoru sahibi) daha yavaştı; böylece Jelimo’nun derecesi tüm zamanların üçüncü en hızlısı olarak kayıtlara geçti. Brüksel’deki Memorial van Damme yarışında, ÅF Golden League’in final etabında da 800 metreyi 1:55.16 ile birincilikle tamamlayan Jelimo, altı Golden League müsabakasının tamamında aynı disiplinde birincilik elde eden tek sporcu oldu.[15] Böylece yarışmanın 1.000.000 dolarlık jackpot ödülünün peşin sahibi oldu; diğer potansiyel aday Blanka Vlašić son etabı kazanamayınca bu büyük ikramiyeyi Jelimo tek başına aldı.[16] Bu başarı, onu Golden League jackpot’unu kazanan ilk Kenyalı atlet yaptı.[17]

Jelimo, 2008 sezonunu IAAF Dünya Atletizm Finali’nde 800 metreyi kazanarak tamamladı ve bu zaferle yenilgisiz ünvanını perçinledi. Yarışın hemen ardından ülkesine dönen atlet, Pekin seçmelerinden beri ilk kez Kenya’ya ayak bastığında büyük bir coşku ve törenle karşılandı. 18 Eylül 2008’de Kapsabet kasabasında, kendisine duyulan saygı ve takdiri simgelemek üzere bir caddeye “Pamela Jelimo Caddesi” adı verildi.[18]

Aynı yıl, IAAF Yılın Atleti kadınlar kategorisinde Yelena İsinbayeva ve Tirunesh Dibaba ile birlikte kısa listeye alındı; ödül ise İsinbayeva'ya gitti. Bununla birlikte Jelimo, “Yılın Çaylağı” unvanını ve Kenya'da 2008 Yılın Spor Kadını ödülünü kazandı.[19][20]

Jelimo, Nisan 2008'de Athletics Kenya'nın Kakamega'daki organizasyonunda 200 ve 1500 metrelik antrenman koşularıyla yarış hazırlıklarına başladı.[21] 23 Mayıs'ta Fas'ın Rabat kentindeki Meeting International Mohammed VI'de yılın ilk 800 metrelik yarışına çıktı ve 2:02,46 ile altıncı sırada kaldı; bu, kariyerindeki ilk 800 m kaybı oldu.[22] İki hafta sonra Oregon'ın Eugene kentindeki Prefontaine Classic'te son sırayı alması, performansını yeniden gözden geçirmesine yol açtı.[23] Yaklaşık bir ay süren yoğun hazırlığın ardından formunu toparlayarak 18 Temmuz'da Heusden-Zolder yarışını 1:59,59'luk süresiyle kazanarak piste güçlü bir geri dönüş yaptı.[24][25]

2009 Dünya Şampiyonası'nda yarı finale kalmasına rağmen yarışı tamamlayamadı.[26]

Nisan 2010'da Nakuru'daki Athletics Kenya organizasyonunda 800 metreyi kazanarak pistlere dönüş yaptı.[27] Aynı yıl Şanghay’daki Diamond League etabında 8. sırada yer aldı[28] ve Nairobi’de düzenlenen 2010 Afrika Şampiyonası’na katılma hakkı elde edemedi.[29]

2011 Prefontaine Classic’te 800 metreyi 2:09.12 ile bitirerek sonuncu sırada kaldı; IAAF kayıtlarına göre bu, o yılki en iyi derecesiydi.[30]

2012 geri dönüşü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Jelimo, 2012 sezonuna Fransa’nın Liévin kentinde düzenlenen bir salon yarışmasında, Faslı Malika Akkaoui’nin ardından ikinci olarak başladı. Sezonun devamında İstanbul’da yapılan 2012 Dünya Salon Şampiyonası’nda 800 metre finalini 1:58.83’lük derecesiyle kazanarak altın madalya elde etti. Bu yarışta, Ukraynalı Nataliia Lupu’yu yaklaşık bir saniye farkla geride bıraktı.[31]

Açık hava sezonuna 2012 Doha Diamond League etabında başladı ve 1:56.94’lük derecesiyle yarışma rekoru kırarak birinci oldu.[32] Golden Gala’da ise Etiyopyalı Fantu Magiso’nun ardından ikinci sırada yer aldı. Kenya Olimpiyat seçmelerini kazanarak Londra 2012’ye katılma hakkı elde etti. Sezonun ilerleyen bölümünde, KBC Night of Athletics yarışmasında 1:56.76 koşarak yılın en iyi derecesini kaydetti.[33][34]

Jelimo, 2012 Londra Olimpiyatları’nda 800 metre finalini dördüncü sırada tamamladı. Ancak Kasım 2015’te Dünya Dopingle Mücadele Ajansı (WADA), yarışta birinci ve üçüncü sırayı alan iki Rus atletin doping kurallarını ihlal ettiğini belirterek ömür boyu men edilmelerini tavsiye etti.[35] Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC), önce Mariya Savinova’yı diskalifiye etti. 2024 yılında ise üçüncü olan diğer Rus atletin de diskalifiye edilmesinin ardından, sıralamalar güncellendi ve Jelimo geriye dönük olarak gümüş madalya ile ödüllendirildi.[36]

Özel hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Jelimo'nun özel hayatı büyük ölçüde kamuoyundan uzak kalmıştır. Ancak 2007 yılının sonlarında başka bir atletle yakın bir ilişki yaşadığı bilinmektedir. Bu ilişki Aralık 2008’e kadar kamuoyuna açıklanmamıştır.[37]

Başarıları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kişisel rekorları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Tarih Yarış türü Mekan Süre
Temmuz 2007 200 metre Ouagadougou, Burkina Faso 24.68 saniye
26 Haziran 2008 400 metre Nairobi, Kenya 52.78 saniye
29 Ağustos 2008 800 metre Zürih, İsviçre 1:54.01 dakika
17 Nisan 2009 1500 metre Kakamega, Kenya 4:19.31 dakika

Yarış kayıtları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıl Organizasyon Yer Sıra Notlar
Temsil ettiği ülke Kenya
2007 Afrika Gençler Atletizm Şampiyonası Ouagadougou 3. 200 m [38]
1. 400 m
2008 2008 Afrika Atletizm Şampiyonası Addis Ababa 1. 800 m 1:58.70
2. 4 × 400 m bayrak yarışı 3:37.67
Olimpiyat Oyunları Beijing 1. 800 m 1:54.82
2008 IAAF Dünya Atletizm Finali Stuttgart 1. 800 m
2009 2009 Dünya Atletizm Şampiyonası Berlin 20. 800 m 2:03.50
2012 Dünya Salon Şampiyonası İstanbul 1. 800 m 1:58.83
Olimpiyat Oyunları Londra 2.[39] 800 m 1:57.59

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b Şablon:Cite Sports-Reference
  2. ^ a b Bartoo, Vincent (7 Eylül 2008). "Grand reception awaits superstar Jelimo". The Standard. 
  3. ^ a b c Rice, Xan (4 Ekim 2008). "Bittersweet return for Olympic star". The Guardian. Erişim tarihi: 8 October 2008. 
  4. ^ a b c Brown, Matthew (19 Ağustos 2008). "Jelimo - really starting something". IAAF. 20 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2008. 
  5. ^ a b Oyoo, Jack (30 Eylül 2008). "Village celebrates Jelimo's success". Reuters. 4 January 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 October 2008. 
  6. ^ "Results June 2007". Africathle.com. 16 Haziran 2007. 27 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2008. 
  7. ^ Ramsak, Bob (1 Haziran 2008). "Berlin witnesses Jelimo, 800m revelation - ÅF Golden League". IAAF. 3 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2008. 
  8. ^ Okoth, Omulo (22 Eylül 2008). "Top athletes' affinity with armed forces". The Standard. Archived from the original on 24 September 2008. Erişim tarihi: 8 October 2008. 
  9. ^ Powell, David (4 May 2008) Chelimo defeats Mutola, K. Bekele takes 5000m - African Championships, final day 11 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. IAAF Retrieved on 14 December 2008
  10. ^ Ramsak, Bob (24 May 2008) Saladino, Jelimo and Gebrselassie the stars in Hengelo – IAAF World Athletics Tour 20 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. IAAF Retrieved on 14 December 2008
  11. ^ Jelimo sets new world junior record Daily Nation(26 May 2008) Retrieved on 14 December 2008
  12. ^ Turner, Chris (18 July 2008) Jelimo 1:54.97; Robles 12.88; Wariner 43.86 in Paris - ÅF Golden League, Paris 20 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. IAAF Retrieved on 14 December 2008
  13. ^ Okoth, Omulo (18 August 2008) Kenya wins two Olympic gold medals[Usurped] The Standard Retrieved on 14 December 2008
  14. ^ Weltklasse 2008 results 19 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Weltklasse Retrieved on 14 December 2008
  15. ^ "Memorial Van Damme 2008". IAAF. 5 Eylül 2008. 21 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2008. 
  16. ^ "Jelimo wins Golden League jackpot". International Herald Tribune. 5 Eylül 2008. 19 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 September 2008. 
  17. ^ Kenya's heroine Jelimo spurs stampede at home arrival 9 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. AFP (16 September 2008) Retrieved on 14 December 2008
  18. ^ Ng'Etich, Peter (18 September 2008) Pomp as street is named after million dollar girl 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Daily Nation Retrieved on 14 December 2008
  19. ^ Makori, Elias (23 November 2008) Bolt and Isinbayeva named top athletes for '08 13 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Daily Nation Retrieved on 14 December 2008
  20. ^ Kamuzo Banda, Tim (23 January 2009) Moment of glory for Wanjiru and Jelimo 17 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Daily Nation Retrieved on 23 February 2009
  21. ^ IAAF, 19 April 2009: Cheruiyot and Jelimo spice-up Kakamega track meet 21 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 20 April 2009
  22. ^ Athletics Weekly, 23 May 2009: Meadows stuns Jelimo in Rabat 27 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  23. ^ The Standard, 9 June 2009: Olympic medallist Kiprop tops Oregon meeting
  24. ^ NACHT VAN DE ATLETIEK: 800m Women; Official result 13 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  25. ^ Hendrix, Ivo (19 July 2009) Jelimo returns with 1:59.59 in Heusden-Zolder 22 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. IAAF Retrieved on 22 July 2009
  26. ^ "2009 IAAF World Championships - 800 metres women semi-final results". 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2009. 
  27. ^ Daily Nation, 3 April 2010: Excitement as Pamela Jelimo returns to track with victory 13 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  28. ^ IAAF: 2010 Diamond league - Shanghai - Women's 800m results 25 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  29. ^ Zimbio.com, 26 June 2010 :Struggling Jelimo bows out of title defence 9 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  30. ^ Letsrun.com, 4 June 2011 2011 Prefontaine Classic Distance Races: Lagat, Verzbicas, Kaki And Sinclair Impress 14 Nisan 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  31. ^ IAAF, 11 March 2012: EVENT REPORT - Women's 800 Metres - Final
  32. ^ Rowbottom, Mike (11 May 2012). Middle distance magic highlights hot results in Doha – Samsung Diamond League 28 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. IAAF. Retrieved 9 July 2012.
  33. ^ Hendrix, Ivo (8 July 2012). World leading 1:56.76 for Jelimo, Rotich improves to 1:43.15 in Heusden-Zolder 28 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. IAAF. Retrieved 9 July 2012.
  34. ^ Wandera, Gilbert (28 June 2012). Inspired Jelimo ready to star at London Games. The Standard. Retrieved 9 July 2012.
  35. ^ Gibson, Owen (9 Kasım 2015). "Russia accused of 'state-sponsored doping' as Wada calls for athletics ban". The Guardian. 9 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 November 2015. 
  36. ^ "IOC ready to strip medals from Russians - Article - TSN". TSN. 10 Kasım 2015. 23 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 May 2018. 
  37. ^ Mutuota, Mutwiri (12 December 2008) Marital bliss for million-dollar girl[Usurped] The Standard Retrieved on 14 December 2008
  38. ^ WORLD JUNIOR ATHLETICS HISTORY ("WJAH") African Junior Championships 2007 7 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  39. ^ "Arzhakova daha sonra doping ihlali nedeniyle diskalifiye edildi". 9 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2025. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]