WikiMini

Kanada'nın eyaletleri ve bölgeleri

Kanada'nın eyaletleri ve bölgeleri, Kanada'nın birinci düzey idari bölümleridir. Kanada resmî olarak province denen 10 eyalet ile resmî olarak territory denen 3 bölgeye ayrılmıştır. Eyaletlerin federal yönetimden geniş oranda özerkliği varsa da bölgelerin bağımsızlığı daha azdır.

Eyaletler, Kanada'nin sosyal programlarının çoğundan (örneğin sağlık sistemi, eğitim ve refah) sorumludur; ve toplamda federal hükûmetten daha fazla gelir toplarlar. Federal hükûmetin politikalarından muaf tutulabilirler, ancak bu federal gelirlerden alınan payın kaybı riskini de taşır. Ceza kanunları kesinlikle federal hükûmetin sorumluluğu altında olan az sayıdaki alanlardan biridir ve suç ve ceza Kanada'nın çoğunda tek biçimlidir.

Yönetim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Eyalet hükûmetleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

On eyaletin eyalet başbakanı tarafından yönetilen seçilmiş yasama kolu vardır, eyalet başbakanları federal başbakanla aynı şekilde seçilirler. Ayrıca her eyaletin federal başbakan tarafından atanan ve Kral'ı temsil eden ve yalnızca sembolik yetkilerle donatılmış birer vali yardımcısı vardır.

Çoğu eyalette federal düzeydeki partilerin karşılığı olan eyalet duzeyinde partiler vardır. Ancak NDP dışında eyalet düzeyi partiler ile federal düzeydekilerin arasında resmi bir bağ yoktur (Örneğin Britanya Kolumbiyası'nın Liberalleri, federal Liberaller'e oranla sağ çizgiye daha yakındır). Bazı eyaletlerde Saskatchewan Partisi ve Labrador Partisi gibi yerel politik partiler de bulunur.

Quebec'deki politik durum diğerlerinden çok farklıdır, partiler arasındaki en belirgin fark, Québécois Partisi (Parti Québecois) tarafından temsil edilen ayrılıkçılık ile Quebec Liberal Partisi tarafından temsil edilen federalciliktir. Bu iki parti haricinde sağ görüşlü Quebec Demokratik Eylem Partisi (ADQ) ve sol görüşlü İlerici Güçler Birliği (UFP) adlı küçük partiler de Quebec'de faaliyet göstermektedir. Ancak bunlardan sadece ADQ şimdiye kadar Quebec meclisine üye sokabilmiştir.

Bölgesel hükûmetler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Anayasa yerine Parlamento tarafından kuruldukları için bölgeler eyaletlerden daha az siyasi güce sahiptirler. Bunun sonucu olarak bölgeler Parlamento'da eyaletlere eşit temsil edilmezler.

Bölgelerin devlet başkanlarına komisyoner denir. Her ne kadar eyaletlerdeki yardımcı valilere eşit düzeydelerse de Kraliçe'nin temsilcisi değillerdir. Federal hükûmet tarafından atanırlar.

Yukon'un eyalet meclisleriyle aynı şekilde çalışan kendi bir meclisi vardır, fakat diğer iki bölge siyasal partisiz uzlaşma yönetimi sistemi kullanırlar. Bu yöntemde her aday seçimlerde bağımsız olarak yarışır ve bölge başbakanı adaylar arasından ve adaylar tarafından seçilir.

Federal hükûmet ve bölgesel hükûmetler arası ilişkiler her zaman gergin olmuştur. Hükûmetler arası uzlaşmazlıkların çoğu kaynakların kullanımı ve finansman hakkında olmuştur. Kişi başına gelire göre bölgeler Kanada'da en yüksek oranda olsa da, bölgelerdeki yoksulluk oranı sosyal yalıtım, mal sağlamadaki aşırı zorluk ve maliyet, işlerin yıpratıcılığı ve sosyal problemlerden dolayı devamlı yüksek olmuştur.

Liste

[değiştir | kaynağı değiştir]
Adı Başkent Kuruluş tarihi Türü Yüzölçümü¹ Nüfus² Yoğunluk³ ISO
 Alberta Edmonton 1 Eylül 1905 Eyalet 661.848 4.428.112 6,69 CA-AB
 Britanya Kolumbiyası Victoria 20 Temmuz 1871 Eyalet 944.735 5.145.851 5,45 CA-BC
 Kuzeybatı Toprakları Yellowknife 15 Temmuz 1870 Bölge 1.346.106 45.074 0,03 CA-NT
 Manitoba Winnipeg 15 Temmuz 1870 Eyalet 647.797 1.379.584 2,13 CA-MB
 New Brunswick Fredericton 1 Temmuz 1867 Eyalet 72.908 781.315 10,72 CA-NB
 Newfoundland ve Labrador St. John's 31 Mart 1949 Eyalet 405.212 520.998 1,28 CA-NL
 Nunavut Iqaluit 1 Nisan 1999 Bölge 2.093.190 39.285 0,02 CA-NU
 Ontario Toronto 1 Temmuz 1867 Eyalet 1.076.395 14.733.119 13,69 CA-ON
 Québec Quebec 1 Temmuz 1867 Eyalet 1.542.056 8.575.779 5,56 CA-QC
 Prens Edward Adası Charlottetown 1 Temmuz 1873 Eyalet 5.660 159.713 28,22 CA-PE
 Saskatchewan Regina 1 Eylül 1905 Eyalet 651.036 1.177.884 1,81 CA-SK
 Yeni İskoçya Halifax 1 Temmuz 1867 Eyalet 55.284 979.115 17,71 CA-NS
 Yukon Whitehorse 13 Haziran 1898 Bölge 482.443 42.176 0,09 CA-YT

Notlar: ¹ km²; ² 2020 yılı itibarıyla;[1] ³ /km²

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Population estimates, quarterly". Statistics Canada. 20 Mart 2020. 3 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Kanada'nın eyaletleri ve bölgeleri ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.