Köyceğiz

Köyceğiz
İlçe
Köyceğiz
Türkiye'de yeri
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Muğla
Coğrafi bölge	Akdeniz Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Mert Kumcu
• Belediye başkanı	Ali Erdoğan (CHP)
Yüzölçümü
• Toplam	1.758 km²
Rakım	10 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	36.389
• Kır	-
• Şehir	37.981
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu	48800
İl alan kodu	0252
İl plaka kodu	48
Resmî site http://www.koycegiz.gov.tr http://www.koycegiz.bel.tr

Köyceğiz, Muğla'nın 13 ilçesinden birisidir.

Çalışmalar sonucunda 16 Mart 2019 tarihinde İtalya'nın Greve in Chianti şehrinde gerçekleştirilen Uluslararası Cittaslow İcra Kurulu Toplantısı'nda, Köyceğiz'in “sakin şehir” üyeliği kabul edilmiştir. Köyceğiz Türkiyenin 16. Cittaslowudur ve bu ünvanı yaşamı ve doğal güzellikleri sayesinde almıştır.

Köyceğiz'in tarihi MÖ 3400 yıllarına kadar uzanır. Bu yörede varlık gösteren ilk uygarlık Karyalılardır. Sonra sırasıyla İskitler, Asurlular, İyonyalılar, Dorlar, Akalar, Persler, Hellenler, Seleykoslar, Romalılar, Selçuklu Hanedanı, Menteşeoğulları ve Osmanlılar yöreye hakim olmuştur.

Köyceğiz'in tarihi ile ilgili ilk bilgileri tarihçi Herodot, coğrafyacı Strabon ve İngiliz arkeolog Hoskin vermektedir.

MÖ 2000 yıllarında Yunanlar ve Akalar'ın deniz yolu ile Ege kıyılarına çıkmaları ile sahilde yeni koloniler kurulmuş, iç kısımlarda ise Karyalıların kolonileri ile gelişim sağlanmıştır. Böylece ilçe MÖ 1000 yıllarında oldukça iyi bir konuma gelmiştir. Köyceğiz Gölünün sahille birleştiği bölgede kurulan Kaunos şehri Karia'nın önemli limanlarından ve ticaret merkezlerinden birini oluşturmuştur. Kaunos daha sonra İskender'in hakimiyetine girmiştir.^[2] Akropol, ünlü mabetler ile Harab ve Susan kaleleri önemli tarihî eserlerdir.

Osmanlılar döneminde ilçe Hurşit Paşa'nın Muğla Mutasarrıflığına getirildiği dönemde bugün bulunduğu yer olan Yüksekkum'a taşınmıştır (1884). İstiklal Savaşı'nda düşman saldırısına uğramış, 1919 yılı sonunda Tahirağa, Mehmet Zeki Osman Ağa ve Tevfik Bey'lerin öncülüğünde Kuva-i Milliye Teşkilatı kurularak yurt savunmasına dahil edilmiştir. Buranın Kuva-i Milliye komutanı Dr. Hikmet Kıvılcımlı'dır. Köyceğiz adının nereden geldiğine gelince: Efsanelere göre Köyceğiz, gölün alanı üzerinde bulunan bir ovada kurulmuş. Bilinmeyen bir zamanda ovayı sular basmış. Felaketin seyrine gelenler gölün doğu kısmında kalan birkaç evi ve insanı görünce: "Bütün şehir batmış, sadece kıyıda bir Köyceğiz kalmış." demişler. Bugün hâlâ gölün altında bir batık şehir olduğuna inanılır.

Kendi ismiyle bilinen, ilçenin hudutları içerisinde yer alan kükürtlü bir göl olan Köyceğiz gölüne sahip bir ilçedir. Göl, yüzölçümü 54 km² olup denizden yüksekliği 8m, derinliği ise 15-150m arasında değişmektedir. Ayrıca Namnam, Kargıcak ve Yuvarlak Çaylarından beslenmektedir.^[3]

Köyceğiz Gölü'nün güney batısında Ölemez Dağı'nın eteklerinde yer alan, insanların romatizma, böbrek ve idrar yolları rahatsızlıkları, metabolizma bozuklukları, ruhsal yorgunluk, cilt ve kadın hastalıkları gibi birçok hastalığa direk tedavi olmak amacıyla gittiği, bilinen tarihiyle binlerce yıla dayanıp, M.Ö. 100 M.Ö. 100 yıllarında Kaunoslular tarafından kullanıldığı bilinen şifalı bir yerdir. Ayrıca Roma döneminde kapsamlı bir hastane haline getirilip kaynaklara göre, hastanenin girişine "Tanrılar adına buraya ölüm giremez" diye yazılmıştır. Eteğinde bulunan bu köyün dağının ismi Ölemez Dağı olarak adını buradan almıştır.^[3]

Günümüzde birçok turizm faaliyetlerine ev sahipliği yapan bu ilçe içinde birçok güzellikleri barındırmakla insanları kendine çekmektedir. Kaunos Antik Kenti-Kaya Mezarları, Yuvarlak Çay, Ekincik Koyu, Toparlar Şelalesi ve nice doğa güzelliğiyle beraber içinde bulunan çamur banyosu yapabileceğiniz şifalı yerleri, rafting ve tekne turları gibi faaliyetleri bünyesinde bulundurmaktadır.^[3]

Köyceğiz ilçesi, Akdeniz ve Ege Bölgeleri'nin birleştiği yerde, Muğla-Fethiye karayolunun 60. km'sinde, zengin doğal güzellikler ve narenciye bahçeleri içinde, sakin bir turistik ilçedir. İlçe, adını aldığı Köyceğiz Gölü'nün kuzeyinde kurulu olup, 1.758 km² yüzölçümündedir.

Köyceğiz'in kıyı kesiminde Akdeniz iklimi, dağlık bölgelerde ise Karasal iklim görülür. Türkiye'nin Rize'den sonra en çok yağış alan Köyceğiz'de kış yağmurlarının 2-3 ay sürdüğü görülmüştür.^[4]

İlçenin 25 mahallesi bulunmaktadır.

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

İlçe nüfusunun %85'i mahallede yaşamakta olup geçimini tarım, hayvancılık, ormancılık, turizm ile sağlamaktadır. İlçenin en büyük gelir kaynağı tarımdır. İlçede polikültür tarım yapılmakta olup, iklim ve coğrafi yapı birçok ürünün yetiştirilmesine elverişlidir.

İlçenin diğer bir geçim kaynağı, gezginci arıcılıktır. Köyceğiz Gölü ve gölü Akdeniz'e bağlayan Dalyan Boğazı'nda kefal balığı üretimi yapılmaktadır. Beyobası beldesinde alabalık tesisleri kurulu olup, üretimini sürdürmektedir.

İlçede 3 adet narenciye yıkama, mumlama, standardizasyon ve paketleme fabrikası kurulu olup, ihracatlar buradan yapılmaktadır. Ayrıca ilçenin adını taşıyan Köyceğiz Köyü'nde tarım alet ve makineleri üreten bir fabrika bulunmaktadır.

Köyceğiz Gölü ve gölün sahille birleştiği bölgede kurulan Karia'nın önemli limanlarından ve ticaret merkezlerinden Kaunos şehri ilçenin turizmdeki önemini artırmaktadır. Dalyan'dan kalkan teknelerle antik kente ulaşmak mümkündür.

Ayrıca ilçenin Sultaniye Köyü'nde mevcut olan Sıcak-Soğuk Termal Kaplıcaları, sağlık turizmi bakımından önemli bir merkezdir. Diğer taraftan Yayla Köyü ve kuzeyindeki Gökçeova, safari turizmiyle ilgi görmektedir. Çandır Köyü Horozlar mevkiinde çamur banyoları ve tesisleri bulunmaktadır.

Köyceğiz'in Akdeniz kıyısında bulunan mahallesi Ekincik Koyu, uzun plajı, nefis koyu ve yat limanıyla, su sörfü, su kayağı ve yüzme için elverişli yerlerden biridir. Her gelenin eşsiz bir yer keşfettim dediği ekincik, tatilde sessizliği, huzuru, güzel deniz ve ormanı arayanlar için ideal bir koydur.

Köyceğiz Gölü, Dalyan Kanalı, kaplıca ve çamur banyoları, 10 km uzaklıktaki 800 m rakımlı Ağla Yaylası, Şelale, Yuvarlakçay görülmeye değer yerlerdir. Dalaman Çayı, rafting ve trekking için önemlidir. Ağla Yaylası için yayla turizmi çalışmaları sürdürülmekte olup ayrıca göl çevresinde, Köyceğiz-Dalyan arasında bisiklet parkuru için alt yapı çalışmaları yapılmaktadır.

Köyceğiz Gölü Akdeniz Bölgesinin batı ucunda, ilçe hudutları içerisinde yer alıp suyu kükürtlü bir göldür.^[28] Denizden yüksekliği 8 Metre, Derinliği ise 15-150 Metre arasında değişir. Köyceğiz Gölü'nün batısında Ölemez Dağı, doğusunda Sultaniye Köyü sınırları içinde, kıyı boyunca çok sayıda termal kaynaklar vardır. Turizm ve Sağlık Bakanlığı'nca yaptırılan araştırma ve incelemeler sonucunda çok sayıda ılıca-kaplıca ve içme kaynakları tespit edilmiştir. Bu termal kaynakların en önemlileri ve sağlık amaçlı olarak işletilenleri, Hasan Çavuş Ilıcası ve Kokar Girme denilen kaplıcalarıdır.

Kaunos Antik Kenti, M.Ö. 4. yüzyılda Karya egemenliği altında var olan bir bağımsız şehir devletiydi. Kendine özgü bir kültüre sahip olan bu antik şehir, çeşitli dönemlerde inşa edilen duvarlarla çevrilmiştir. Merkezinde ise Helen-Roma tarzında tiyatro, hamam, agora, dükkanlar, liman ve çeşmeler gibi önemli yapılar bulunmaktadır. Ayrıca Kayalara yapılmış Kral mezarları bulunmaktadır. Bu yapılar, Kaunos'un sosyal, kültürel ve ticari hayatının merkezini oluşturmuştur.^[2]

Sultaniye Kaplıcaları'nın tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Milattan önceki yüzyıllardan itibaren bir şifa yurdu olarak işletilmiştir. Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı döneminde halkın hizmetine sunulmuştur. Roma döneminde 400 hastaya aynı anda hizmet verecek kadar gelişmiş bir hastane durumundaydı. Kaynaklara göre, hastanenin girişinde “Tanrılar adına buraya ölüm giremez” diye yazılmıştır. Ölemez Dağı da adını kaplıcalardan almıştır.

2015 yılının Temmuz ayında Şamanizm ve Tangrizim inancına sahip olan insanların katılımıyla Ayata Festivali düzenlenmiştir.^[29]

Muğla-Fethiye-Antalya karayolu üzerinde yer alan Köyceğiz'in konumu nedeniyle karayolu ulaşımı gerek şehirlerarası otobüslerle gerekse Muğla'dan ve Fethiye'den hareket eden otobüs ve minibüslerle oldukça kolaydır. Uluslararası Dalaman Havalimanı'na 32 km uzaklıkta bulunan ilçe bölgedeki bir diğer uluslararası havalimanı olan Milas-Bodrum Havalimanı'na ise yaklaşık 137 kilometredir.^[4]

İlçede, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı 2 anaokulu, 21 ilkokul, 16 ortaokul, 8 lise, 1 halk eğitim merkezi, 1 bilim ve sanat merkezi ve 1 öğretmenevi ve sanat okulu, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Köyceğiz Meslek Yüksekokulu ve Sağlık Meslek Yüksekokulu bulunmaktadır.^[30]

• Çetin Altan: İyi ki Şu Köyceğiz Var, İnkılap Yayınları, 2001. (ISBN 975101736X)

• Köyceğiz Belediyesi 29 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Köyceğiz Kaymakamlığı 1 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• YerelNET Köyceğiz 13 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Köyceğiz - Dalyan Ekolojik Okuryazarlık Rehberi 19 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.