WikiMini

Jean-Lucien Savi de Tové

Saygıdeğer
Jean-Lucien Savi de Tové
Togo Cumhurbaşkanı
Görevde
Makama geliş
3 Mayıs 2025
Yerine geldiği Faure Gnassingbé
Ticaret, Sanayi ve El Sanatları Bakanı
Görev süresi
20 Haziran 2005 - Aralık 2007
Yerine geldiği Tankpadja Lalle
Yerine gelen Yandja Yentchabré
Başbakan Faure Gnassingbé
Kişisel bilgiler
Doğum Jean-Lucien Kwassi Lanyo Savi de Tové
7 Mayıs 1939 (86 yaşında)
Lomé, Fransız Togoland

Jean-Lucien Kwassi Lanyo Savi de Tové (d. 7 Mayıs 1939), Togolu siyasetçi. Savi de Tové, Afrika ülkesi Togo'da 3 Mayıs 2025'ten bu yana ülkenin beşinci cumhurbaşkanı olarak cumhurbaşkanlığı makamında bulunmaktadır.[1] Savi de Tové daha önce 2005-2007 yılları arasında Edem Kodjo ve Yawovi Agboyibo hükûmetlerinde de Ticaret, Sanayi ve El Sanatları Bakanı olarak görev yaptı. Eski bir muhalefet lideri olan ve hükûmete katılmadan önce Gnassingbé Eyadéma'nın cumhurbaşkanlığı döneminde birkaç kez hapse giren bir isim.

Mayıs 2025'te Savi de Tové, cumhurbaşkanının doğrudan halk oylamasıyla değil, dolaylı olarak Ulusal Meclis tarafından seçilmesiyle seçilme şeklini değiştiren 2024 anayasa reformunun ardından Ulusal Meclis tarafından oybirliğiyle cumhurbaşkanı seçildi. Eyadéma'nın oğlu Faure Gnassingbé'nin yerine göreve başlayan Savi de Tové, reform nedeniyle daha önce sahip olunan başkanlık yetkilerinin çoğu Bakanlar Kurulu başkanlığı adı verilen yeni bir makama devredildiğinden, artık törensel bir rol olan bu görevin ilk sahibi oldu. Daha sonra bu görevi, yürütme yetkisinin çoğunu elinde tutan Faure Gnassingbé üstlendi. Göreve geldiğinde 86 yaşına yakın olan Savi de Tové, Togo'da cumhurbaşkanı olan en yaşlı kişisi oldu.

Erken yaşam ve eğitim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Savi de Tové, Lomé'de Ewe bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.[2][3][4] Bordeaux Üniversitesi'nden hukuk alanında mezun oldu.[5]

Siyasi kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

1967 Togo darbesinden sonra 6 Şubat 1967'de Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreterliğine atandı.[6] Daha sonra 1974'te Kouanvi Tigoue (geçici) [7] ve 1975'te de kalıcı olarak Kodjo de Medeiros [8] tarafından değiştirildi.

Gilchrist Olympio da dâhil olmak üzere diğer siyasi figürlerle birlikte darbe planlamakla suçlanan Savi de Tové, 12 Temmuz 1979'da tutuklama emri çıkarılarak hapse atıldı.[9] Ağustos 1979'da dört kişiyle birlikte suçlu bulundu ve on yıl hapis cezasına çarptırıldı.[10]

Çok partili siyasetin yasallaşmasının ardından Demokratlar Birliği Partisi'ni (PDU) kurdu.[11][12] Mart 1993'te muhalefet koalisyonu, dönemin başbakanı Joseph Kokou Koffigoh'un devlet başkanı Eyadéma ile işbirliği yapmasını eleştirerek, Benin'in Cotonou kentinde düzenlenen bir toplantıda kendisini başbakan olarak önerdi.[13][14][15] O dönemki resmî hükûmet bu adaylığı reddetti.[16][17]

1994 parlamento seçimlerinde bağımsız olarak yarıştı ancak seçilemedi.[18]

1999'da PDU, Edem Kodjo liderliğindeki Pan-Afrika Vatanseverlik Yakınlaşmasını (CPP) oluşturmak için UTD ve UTS dâhil diğer partilerle birleşti.[19] Savi de Tové, CPP'nin birinci başkan yardımcısı olarak atandı.[20][21]

20 Haziran 2005'te Ticaret, Sanayi ve El Sanatları Bakanı olarak atandı.[22] Yawovi Agboyibo hükûmetinde de aynı pozisyonda kaldı.[23] 2006'daki Togolular arası diyalogdan doğan siyasi anlaşmayı CPP adına imzaladı.[24]

2007 Togo parlamento seçimleri sırasında, Zio Bölgesi'nde CPP listesinin başında yer aldı ancak parti hiçbir sandalye kazanamadı.[25] Aralık 2007'de hükûmetten ihraç edildi.

27 Mayıs 2009'da Kalıcı Diyalog ve Danışma Çerçevesi'nin (CPDC) başkanlığına atandı.[26]

3 Mayıs 2025'ten bu yana yeni kurulan Beşinci Cumhuriyet'in ilk cumhurbaşkanı olarak görev yapmaktadır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Togo : Jean-Lucien Savi de Tové, l'opposant historique, élu président dans un geste d'ouverture inédit". lejournalinfo.com. 5 Mart 2025. 4 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2025. 
  2. ^ "Circonscription électorale de Zio" (PDF). cenitogo.tg. 11 Eylül 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2025. 
  3. ^ "Profil des membres du gouvernement togolais". etiame.com. 19 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2025. 
  4. ^ "Que le "meilleur" gagne". Africa Intelligence. 9 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2025. 
  5. ^ "Bourses". Journal officiel de la République togolaise (134): 692. 16 Ekim 1960. 
  6. ^ "Journal officiel de la République togolaise". 1 Mart 1967: 93. 
  7. ^ "Journal officiel de la République togolaise". 1 Şubat 1975: 62. 
  8. ^ "Journal officiel de la République togolaise". 16 Mayıs 1975: 227. 
  9. ^ "Journal officiel de la République togolaise". 16 Ekim 1979: 525. 
  10. ^ The Amnesty International Report. Amnesty International Publications. 1984. s. 106. ISBN 978-0-86210-071-1. 
  11. ^ Afrique et développement. 2000. s. 145. 
  12. ^ L'Afrique politique 1997: Revendications populaires et recompositions politiques. Karthala. 1997. s. 267. 
  13. ^ "Togo: l'opposition propose M. Savi de Tové comme premier ministre". Le Monde. 24 Mart 1993. 
  14. ^ "Africa New Highlights". Reuters. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2025. [ölü/kırık bağlantı]
  15. ^ Africa Report. 38. 1993. s. 9. 
  16. ^ West Africa, Issues 4180-4193. s. 499. 
  17. ^ Africa Contemporary Record. 24. 2000. s. 188. 
  18. ^ Godwin Tété (14 Şubat 2015). "L'élection présidentielle de 2015 au Togo - Clarifions et simplifions la problématique". cvu-togo-diaspora.org. 18 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2025. 
  19. ^ Bogdan Szajkowski, (Ed.) (2005). Political Parties of the World. 6th. s. 591.  r eksik |soyadı1= (yardım)
  20. ^ "Togo/dialogue: les divergences refont surface avec la reprise des travaux". 2 Haziran 2006. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2025. 
  21. ^ "Mme Gaba en détention arbitraire et illégale de 48 heures au camp du régiment para-commando de Kara, sur ordre du Lieutenant-colonel Ernest Gnassingbé". 17 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2025. 
  22. ^ "Togo: Liste des membres du nouveau gouvernement". 21 Haziran 2005. 15 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2025. 
  23. ^ "Répartition des portefeuilles du nouveau gouvernement togolais". 21 Eylül 2006. 17 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2025. 
  24. ^ "Texte de l'accord politique global" (PDF). Erişim tarihi: 6 Mayıs 2025. [ölü/kırık bağlantı]
  25. ^ "Text of Constitutional Court decision (final election results)" (PDF) (İngilizce). 30 Ekim 2007. 29 Kasım 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  26. ^ "Jean-Lucien Sanvi De Tové confiant et serein". 29 Mayıs 2009. [ölü/kırık bağlantı]