Inishmaan'ın Sakatı

Inishmaan'ın Sakatı, İrlandalı oyun yazarı Martin McDonagh'ın 1996 yılında yazdığı, orijinal adı "The Cripple of Inishmaan" olan kara komedi tarzındaki oyun.

Konusu, 1934 yılında İrlanda'nın Batı Kıyısı açıklarındaki Aran Adaları'ndan biri olan Inishmaan adasında geçmektedir. Adada yaşayan ve bu adadan kurtulup Amerika'ya gidebilmek için her şeyi yapabilecek sakat bir çocuğu merkez alarak, halkın yaşadığı zorlukları ve sıkışmışlığı anlatır. Yazarın "Aran Üçlemesi" olarak gruplanmış oyunlarından birisidir.^[1]

Yazar, ABD'li yönetmen Robert Flaherty'nin adadaki insanların denizle ilintili yaşamlarını anlatan "Man of Aran" adlı filmi çekmek üzere 1934'te bir film ekibiyle adaya gelmesinden yola çıkarak bu oyunu yazmıştır.^[2]

Oyunun ilk gösterimi İngiltere’nin Krallık Ulusal Tiyatrosu’nun Cottesloe sahnesinde 12 Aralık 1996’da gerçekleleşti.

Oyun, Türkçe'ye Ahmet Levenoğlu tarafından çevrilmiş ve ilk olarak, 2006-2007 sezonunda İstanbul Devlet Tiyatrosu tarafından Ahmet Leventoğlu yönetiminde sahnelenmiş ve 11. Afife Tiyatro Ödülleri'nde Yılın En Başarılı Prodüksiyonu, Yılın En Başarılı Erkek Oyucusu (Atsız Karaduman), Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu (Sema Çeyrekbaşıoğlu) ve Yılın En Başarılı Sahne Tasarımcısı (Ali Cem Köroğlu) ödüllerine değer görülmüştür.

Inishmaan adasında yaşayan Billy, 17 yaşında bir kolu ve bir bacağı sakat bir çocuktur, göğsünde rahatsızlığı vardır.^[1] Annesi ve babası intihar etmiştir, iki teyzesi ile birlikte yaşar. Oyundaki karakterler ada yaşamının zorlukları nedeniyle birbirlerine acımasız ve sert davranmaktadır ve sakat bir çocuğun bu sertlikte yaşaması çok güçtür. Anne ve babasının intiharlarının nedenini merak eder; ancak herkes başka bir neden göstermektedir. Yumurtacının yanında çalışan güzel kız Helen, Billy’nin anne ve babasının sırf böyle sakat bir oğlandan kaçmak için intihar ettiklerini söyler.

Adanın gençleri, Hollywood’dan bir film ekibinin komşu bir adaya film çekmek için geleceğini ve yeni oyuncular aradığını duyunca heyecanlanırlar; gidip film çekimini izlemek ve mümkünse filmde oynamak isterler. Bu haber ya da dedikodu ile heyecanlanan Billy de teyzelerinden izinsiz olarak komşu adaya gider. Onu, teknesiyle komşu adaya Bobby götürür. Billy, Bobby'i ikna etmek için ona doktorun ağzından yazılmış verem olduğunu sadece üç ay kaldığını yazan sahte bir mektubu göstermiştir.

Bobby, çekimden sonra adaya onunla birlikte dönmez, Billy'nin Hollywood’da çekilecek bir filmde bir sakat rolünü oynamak için seçilmiş Amerika'ya gitmiştir. Billy, Kaliforniya'da bir otel odasına ağlayarak oturur ve hayalindeki annesi ile konuşur. Billy yönetmen ve yapımcılar tarafından seçilmeyip geri döner ve teyzelerini özlediği için teklifi reddedip geri döndüğünü söyler.

Oyunun son sahnesinde Billy doktorun muayenehaesinde gerçekten verem olduğunu öğrenir. Doktora ve muayenehaneye gelen ada halkından Johnny'e anne ve babasının intihar nedeni sorar. Johnny, sağlık sigortasından gelen para ile onu iyileştirmek için intihar ettiklerini söyleyince mutlu olur. Teyzelerin konuşmalarından öğrenilir ki gerçekte, Billy’i bir çuvalın içine koyup denize atmışlardır ve onu Johnny bulup kurtarmıştır.

Verem olduğunu öğrenen Billy'nin kaybedecek hiçbir şeyi kalmamıştır; Helen'e ondan hoşlandığını söyleme cesaretini bulur ve onu öper. Bu adada veremden ölmekten ve kalan zamanını yalnız geçirmektense hayatını anne ve babasının yaptığı gibi sona erdirmeye karar verir.

2006-2007 sezonunda İstanbul Devlet Tiyatrosu'nda aşağıdaki kadro ile sahnelenmiştir: