Donuktaş
 Donuktaş kapısı (kuzeyden) 36°54′59″K 34°54′12″D / 36.91639°K 34.90333°D / 36.91639; 34.90333 | |
| Rakım | 340 m (1.115 ft) |
|---|---|
| Uzunluk | 98 metre |
| Genişlik | 43 metre |
| Yükseklik | 8 metre |
| Tarihçe | |
| Kültür(ler) | Roma |
| Sit ayrıntıları | |
| Arkeologlar | Nezahat Baydur |
| Mülkiyet | Kültür ve Turizm Bakanlığı |
Donultaş Mersin ili Tarsus ilçesinde yer alan büyük bir tapınak örenidir.
Yerleşim
Donuktaş Tarsus kent dokusu içinde Cumhuriyet mahallesi ve 36°54′59″K 34°54′12″D / 36.91639°K 34.90333°D / 36.91639; 34.90333 koordinatlarında yer alan bir ören yeridir. Ören yeri Gözlükule'nin 700 metre kadar kuzey doğusundadır. Mersin'e 29 kilometre uzaklıktadır.
Araştırma tarihi
Donuktaş hakkında ilk kaynak 1545 yılında İstanbul'da Venedik balyozu (elçi) olarak bulunan Barbaro'dur. Barbaro bu yapının bir saray kalıntısı olabileceği görüşündedir. Bunun dışında Dunuktaş'la ilgili 19. yüzyıla kadar herhangi bir kayıt yoktur. Donuktaş 19. yüzyıldan itibaren Batılı tarihçi ve gezginlerin dikkatini çekmiştir. Fransız tarihçi Victor Langlois 1861 yılında yayınladığı Voyage Dans la Cilicie et Dans la Montagnes du Taurus adlı kitabında bu yapının Asur kralı Sardanapalus ‘un mezarı olduğunu ileri sürmüş, bu görüş 1890 yılında Alman arkeolog Robert Johann Koldawey tarafından da desteklenmiştir. Ne var ki İngiliz tarihçi William Burckhardt Barker 1853 tarihli Cilicia and its Governors adlı kitabında bu yapının bir kral mezarı olduğunu, ancak bu kralın öldükten sonra Ninova’da yakılan Sardanapalus olamayacağı görüşündedir. Türk arkeologlar ise 1982 yılından itibaren yüzey araştırmaları yapmağa başlamışlardır. Profesör Nezahat Baydur tarafından verilen bilgiye göre, araştırmalar 1982, 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990, 1991, 1992 yıllarında yürütülmüştür.[1] Bu çalışmalar sonrasında yapının Asur döneminde değil, daha sonra Roma İmparatorluğu döneminde ve 2. yüyılda inşa edildiği ve bir tapınak olduğu anlaşılmıştır. Tapınak Tarsus'un kurucu tanrısı sayılan Sandon'a ya da Hristiyanlıktan önceki Roma dönemindeki baş tanrı Jupiter'e adanmış olabilir.[2] 2007 yılında araştırmalara Alman arkeolojist Winfred Held yönetiminde yeniden başlanmıştır.[3]
Yapı
Dikdörtgen biçiminde geniş bir alana sahip yapı Kuzey doğu-Güney batı yönünde konuşlandırılmıştır. Dıştan dışa ölçüldüğünde uzun kenar 98 metre, kısa kenar 43 metredir. Yapının üstü açıktır. Dış duvarların yüksekliği 8 metre kalınlıkları ise yaklaşık olarak 6.5 metredir. Duvarlar çakıl taşı ve Roma çimentosuyla yapılmıştır. Araştırmalar sırasında ele geçen örnekler yapıldığı dönemde duvarların dış yüzeyinin mermerle kaplı olduğunu düşündürmektedir.[2]
Efsane
Halk arasındaki bir efsaneye göre, kral ile tartışan bir din adamı kralın sarayına tekme atmış, saray da ters olarak ören yerine düşmüştür.[4]
