Bayt

Bayt Birimleri
SI Önekleri İkilik önek[1]
Ad Sembol Ondalık Ad Sembol İkilik
kilobayt KB 103 kibibayt KiB 210
megabayt MB 106 mebibayt MiB 220
gigabayt GB 109 gibibayt GiB 230
terabayt TB 1012 tebibayt TiB 240
petabayt PB 1015 pebibayt PiB 250
eksabayt EB 1018 eksbibayt EiB 260
zettabayt ZB 1021 zebibayt ZiB 270
yottabayt YB 1024 yobibayt YiB 280
1 GB'lık IBM Microdrive.

Bayt (İngilizce: byte), elektronik ve bilgisayar bilimlerinde genellikle 8 bitlik dizilim boyunca 1 veya 0 değerlerini bünyesine alan ve kaydedilen bilgilerin türünden bağımsız bir bellek ölçüm birimi. Bir bayt, Latin alfabesini baz alan 8-bitlik bir kodlamada herhangi bir harfi temsil eder.

  • 'Çoğu platformda' 8 bit = 1 bayt

Bitten sonraki ikinci en küçük sayısal bilgisayar birimidir. Bir Bayt, 0 ile 255 arasındaki değeri veya diğer anlamda 256 şalter durumunu temsil etmektedir. Yani 2 üssü 8'dir. Onluk düzende 167'nin ikilik düzende dizilimi şöyledir: 10100111.

2 8 {\displaystyle 2^{8}} bit'in onluk sayı değeri 255 olup, 0 ile birlikte, 256 şalter durumunu gösterir. Eğer somut sonuç 2 üzeri 10'u geçiyorsa o zaman sayının sonundaki rakamlar silinip onun yerine kısaltmalar eklenir. Örneğin,

  • 1 Kilobayt = 1 KB = 103= 1.000 Bayt
  • 1 Megabayt = 1 MB = 106= 1.000.000 Bayt
  • 1 Gigabayt = 1 GB = 109= 1.000.000.000 Bayt
  • 1 Terabayt = 1 TB = 1012= 1.000.000.000.000 Bayt
  • 1 Petabayt = 1 PB = 1015 =1.000.000.000.000.000 Bayt
  • 1 Eksabayt = 1 EB = 1018 = 1.000.000.000.000.000.000 Bayt
  • 1 Zettabayt = 1 ZB = 1021 = 1.000.000.000.000.000.000.000 Bayt
  • 1 Yottabayt = 1 YB = 1024 = 1.000.000.000.000.000.000.000.000 Bayt

Bit terimi ilk defa IBM çalışanları tarafından 1956'da ortaya atılmıştır. Aslında, doğrudan adreslenebilen belleğin 6 bitlik bir değeri tanımlayan en küçük birimi olarak tanımlanmıştır. Daha sonra, 1956'da, 6 bitten 8 bite geliştirilmiştir. Bite, bit ile karıştırılmaması için daha sonra Bayt'a çevrilmiştir.

Diğer bir kelime açıklamasına göre de, Byte, "by eight"in (Türkçede sekiz kez veya sekiz ile) kısaltılmış halidir.

Katları

Baytın katları, diğer ölçüm birimlerinde olduğu gibi, SI önekleri ile temsil edilir[2]. SI sistemi, 10'un alt ve üst katlarını ifade etmek için önekler tanımlamıştır. Örneğin, kilo (k) 1000 sayısal niceliğini ifade eder. Böylece, 1kB gösterimiyle 1.000 Bayt ifade edilmektedir. Fakat, yaygın bir yanlış kullanım olarak, SI önekleri 2'nin katlarını temsil etmek için maalesef bugün hala kullanılmaktadır. Bu yanlış kullanımda, örneğin, 1kB dendiğinde 1.024 Bayt kastedilmektedir. Yukarıda söylendiği gibi bu gösterim yanlıştır. Aşağıdaki tablo bu yanlış kullanımları göstermektedir.

Önek Adı SI Anlamı Yanlış Gösterim Hata Miktarı
K veya k kilo 103   = 10001 210 = 10241 %2,40
M mega 106   = 10002 220 = 10242 %4,86
G giga 109   = 10003 230 = 10243 %7,37
T tera 1012 = 10004 240 = 10244 %9,95
P peta 1015 = 10005 250 = 10245 %12,59
E exa 1018 = 10006 260 = 10246 %15,29

1998'de IEC daha sonraları ise IEEE yeni standart ile İkili Önekler yayınladı[1].

İkili Önekler[1]:

Önek Adı Örnek
Kibi ikilik kilo 1 kibibayt (KiB) 210 bayt 1024 B
Mebi ikilik mega 1 Mebibayt (MiB) 220 bayt 1024 KiB
Gibi ikilik giga 1 Gibibayt (GiB) 230 bayt 1024 MiB
Tebi ikilik tera 1 Tebibayt (TiB) 240 bayt 1024 GiB
Pebi ikilik peta 1 Pebibayt (PiB) 250 bayt 1024 TiB
Exbi ikilik exa 1 Exbibayt (EiB) 260 bayt 1024 PiB
  • g
  • t
  • d
Bilgi birimleri
Platform bağımsız birimler
  • bit
  • hextet
  • oktet
Platform bağımlı birimler
  • nibble
  • byte
  • syllable
  • word
Metrik bit birimleri
  • kilobit
  • megabit
  • gigabit
  • terabit
  • petabit
  • exabit
  • zettabit
  • yottabit
Metrik byte birimleri
IEC bit birimleri
  • kibibit
  • mebibit
  • gibibit
  • tebibit
  • pebibit
  • exbibit
  • zebibit
  • yobibit


Kaynakça

  1. ^ a b c Temiz, Hakan (2023-08-01). "SI and Binary Prefixes: Clearing the Confusion". Communications of the ACM (İngilizce). 66 (8): 29–31. doi:10.1145/3572027. ISSN 0001-0782.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":0" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ "SI and Binary Prefixes: Clearing the Confusion – Communications of the ACM" (İngilizce). 1 Ağustos 2023. 7 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024.