Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü

Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü turunçgil ve diğer subtropikal meyveler, ılıman iklim meyveleri, üzümsü meyveler, bağcılık, sebzecilik, iç ve dış mekan süs bitkileri, tıbbi ve aromatik bitkiler ile arıcılık konularında uygulamalı tarımsal araştırmalar yapmakta olan Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı bir kamu kurumudur.

Yerleşim

Adını Alata Çayından alan enstitü Mersin il merkezi ile Erdemli ilçesi arasında ve 36°38′K 34°21′D / 36.633°K 34.350°D / 36.633; 34.350 koordinatlarında 4000 dönümlük bir tarım alanı üzerinde kurulmuştur. Erdemli'ye 4 kilometre ve Mersin’e 31 kilometre uzaklıktadır. Mersin’i batıya bağlayan devlet kara yolunun iki tarafında yer alır.^[1] Satış mağazası ise yolun güney kenarındadır.

Tarihi

Kurum 1944 yılında Erdemli’nin doğusunda teknik bahçıvanlık okulu olarak kurulmuş olup, 1967 yılında genişletilerek araştırma enstitüsü haline getirilmiştir. 1972 yılında “Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü ve Ziraat Meslek Okulu" adını, 1998 yılında ise bugünkü adını almıştır. 2011 yılında Tarsus’taki Toprak ve Su kaynakları Enstitüsü de Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsüne bağlanmıştır.^[2]

Görev alanı ve çalışmalar

Enstitünün görev alanı Göller Yöresi dışında bütün Akdeniz Bölgesini kapsamaktadır. Ana görev başlıkları ise meyvecilik, bağcılık, sebzecilik, süs bitkileri, tıbbi aromatik bitkiler, toprak su kaynakları ve arıcılık olarak belirlenmiştir. Kurumun çalışmaları verim ve kaliteyi geliştirmek, tohumluk üretmek, fidan temin etmek, toprağın verimlilik potansiyelini belirleyerek, uygun gübreleme teknikleri geliştirmek, su kaynaklarını korumak ve rekolte tahmin raporları hazırlamak gibi işlerdir.^[3] Kurum döner sermayesi ile ürettiği ürünleri de satmaktadır.

Yapılan araştırma ve çeşit geliştirme çalışmaları sonucunda 2009 yılında Alata, Uzun ve Gülşen isimli üç adet çekirdeksiz limon çeşidi geliştirmiştir.^[4] Bu çeşitlerin üretim ve pazarlama hakları Erşahin Fidancılık firmasına devredilmiştir.^[5][6]

Limonun yanında Türkiye'nin ilk muz çeşidi de Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilmiş olup, Alata Azman ismi ile tescil ettirilmiştir.^[7] Bu muz çeşidinin üretim ve pazarlama hakları da Güney Agripark Tarımsal Araştırmalar San. Tic. Ltd. Şti.'ne devredilmiştir.^[6]

"Güney Doğu Anadolu Bölgesine Uygun Biber Genotiplerinin Seçimi ve Geliştirilmesi Projesi" aslı proje sonucunda İnan 3363 isimli biber çeşidi tescil edilmiştir. Bu biber çeşidi Şanlıurfa biber tipinde olup bölgede ortalama 2500–3000 kg/da olan verim ortalaması; İnan 3363 biber çeşidinde 6000 kg/da'ın üzerine çıkarılmıştır. Bu çeşidin üretim ve pazarlama hakları için Anadolu Birlik Holding'in iştiraki olan Beta Ziraat ve Tic. A.Ş. ile lisans ücreti bedeli karşılığı sözleşme imzalanmıştır.^[6]

Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen ve çeşit listesine eklenen çeşitler arasında İnan 3363 ve Hayriye biber, Dr.Kaşka, Çağataybey, Çağrıbey, Şahinbey, Alata Yıldızı, Aurora ve Ninfa kayısı, Kütdiken, Eylül, Alata, Gülşen, Uzun, Enter, Erdemli 33, Lamas ve Yediveren limon, Sarıca ve Toros Kırmızısı mandarin, Bodur Cavendish, Erdemli, Grand Nain ve Alata Azman muz, Wonderful nar ve Alata-1 (Kıbrıs sarımsağı) sarımsak çeşitleri bulunmaktadır.^[8]

Kaynakça