 | Bu madde boyut olarak aşırı derecede uzundur. Lütfen tartışma sayfasında görüşlerinizi bildirin ve maddenin özetlenmesine veya ayrı maddeler halinde alt başlıklara bölünmesine yardımcı olun. Lütfen görüşlerinizi tartışma sayfasında belirtiniz. |
 | Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Şubat 2010) |
Adige Cumhuriyeti
Республика Адыгея Адыгэ Республик | |||||
| |||||
| Milli Marş: | |||||
| Konum | |||||
_-_Adygea_(Crimea_disputed).svg) | |||||
| Yönetim | |||||
| Ülke: |  Rusya
| ||||
| Federâl Bölge: | Güney | ||||
| Ekonomik Bölge: | Kuzey Kafkasya | ||||
| Başkent: | Maykop | ||||
| Cumhurbaşkanı: | Murat Kumpilov | ||||
| Yasama organı: | Adigey Parlamentosu | ||||
| Genel bilgiler | |||||
| Yüzölçüm: | 7.792 km² (3.009 sq mi) | ||||
| - Rusya içinde: | 80. | ||||
| Nüfus: | 440.327 (08/2010) | ||||
| - Rusya içinde: | 74. | ||||
| - Yoğunluk: | 57 /km² (146 /sq mi) | ||||
| Diğer bilgiler | |||||
| Dili: | Rusça, Batı Çerkesçesi | ||||
| Kuruluş tarihi: | 27 Temmuz 1922 | ||||
| Kodu: | 01 | ||||
| Resmî İnternet sayfası: |
adygheya.ru | ||||
Adige Cumhuriyeti (AC) (Adigece: Адыгэ Республик, Rusça: Республика Адыгея), Kuzey Kafkasya'da Rusya Federasyonu üyesi bir cumhuriyet. Kafkas Dağlarının kuzeyinde, Krasnodar Kray sınırları içinde yer alır. Cumhuriyet, Güney Federal Bölgesi'nin bir parçasıdır. Cumhuriyetin yazıçeviri olarak adı Respublika Adıgeya olup Adigeya olarak da bilinir. Adige Cumhuriyeti adını, günümüzde nüfusun daha azı durumunda olan (% 25.2) Batı Çerkeslerinden (Batı Adığeleri) alır. Başkenti Maykop'tur (2010'da 154.740). Yüzölçümü 7.600 km² (Krasnodar Barajı ile birlikte 7.800 km²), nüfusu 440327 (2010). Nüfus yoğunluğu 58.8'dir. Adige Devlet Üniversitesi cumhuriyetin üniversitesidir.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]27 Temmuz 1927'de Rusya SFSC içerisindeki Kuban-Karadeniz Oblastı'nda Çerkes Özerk Oblastı oluşturuldu. O dönem yönetim merkezi Krasnodar kentiydi. 24 Ağustos 1927'de ismi Adige (Çerkes) Özerk Oblastı olarak değiştirildi. 17 Ekim 1924'te Kuzey Kafkasya Krayı'nın kurulmasıyla Rusya SFSC'nin oblastı olmaktan çıkarıldı.[2]
Temmuz 1928'de Adige Özerk Oblastı olarak yeniden adlandırıldı. 10 Ocak 1934'te Azov-Karadeniz Krayı'nın kurulmasıyla oraya dahil edildi ve Kuzey Kafkasya Krayı'ndan çıkarıldı. 1936'da oblastın yönetim merkezi Maykop şehriydi. 13 Eylül 1937'de Krasnodar Krayı kurulduğunda oraya dahil edildi.
3 Temmuz 1991'de oblast, Rusya Federasyonu'na bağlı özerk cumhuriyet statüsüne yükseltildi.[3] 5 Ocak 1992'de Adige Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı olarak Aslan Carimov seçildi.[4] Adige Cumhuriyeti'nin 3'te 2'sini Ruslar oluşturmaktadır.[5] Günümüzde cumhurbaşkanı Murat Kumpilov'dur.[6]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Adige Cumhuriyeti, Rusya'nın Güney Federal Bölgesi'nde, Doğu Avrupa'da yer alır; Kafkas Dağları Sistemi içerisinde, Kuzeybatı Kafkasya'nın eteklerinde konumlanmıştır. Cumhuriyetin kuzey kesimleri ovalık, güney kesimleri ise dağlıktır. Topraklarının yaklaşık %40'ı (çoğunlukla Avrupa kayını, meşe ve akçaağaç) ormanlarla kaplıdır.
Yüzölçümü — 7.792 km².
Sınırlar — Adige Cumhuriyeti tamamen Krasnodar Krayı ile çevrilidir.
En yüksek noktası — Çuguş Dağı: 3.238 m (10.623 ft).
Nehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Adige Cumhuriyeti ile Krasnodar Krayı arasındaki kuzey sınırının bir parçasını oluşturan 870 kilometre uzunluğundaki Kuban Nehri, Kafkasya'daki en önemli nehirlerden biridir.
Diğer nehirler şunlardır:
- Belaya Nehri
- Çohrak Nehri
- Dah Nehri
- Fars Nehri
- Hodz Nehri
- Kişa Nehri
- Büyük Laba Nehri — (Adige Cumhuriyeti ve Krasnodar Krayı doğu sınırının bir kısmını oluşturur)
- Psekups Nehri
- Sahray Nehri
- Suhoy Kurcıps Nehri
Göller
[değiştir | kaynağı değiştir]Cumhuriyetin büyük gölleri olmamasına rağmen birkaç baraj gölü vardır:[7]
- Krasnodar Baraj Gölü — (Kuzey Kafkasya'da en büyüğü)
- Oktyabrskoye Baraj Gölü[8]
- Şapsığ Baraj Gölü
- Tşikskoye Baraj Gölü
- Şenciyskoye Baraj Gölü
- Çetukskoye Baraj Gölü
- Kujorskoye Baraj Gölü
- Maykop Baraj Gölü
Dağlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Cumhuriyetin başlıca dağlarının zirveleri 2.000-3.238 metre arasında değişmektedir:
- Çuguş Dağı — 3.283 m
- Fışte Dağı — 2.868 m
- Oşten Dağı
- Pseaşho Dağı
- Şepsi Dağı
Doğal kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Cumhuriyet, petrol ve doğalgaz açısından zengindir. Diğer doğal kaynaklar arasında altın, gümüş, tungsten ve demir bulunur.
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ocak ayı ortalama sıcaklığı: −0,5 °C
- Temmuz ayı ortalama sıcaklığı: +23 °C
- Yıllık ortalama yağış miktarı: 70 santimetre
15 Şubat 2010 tarihinde, kış ayları için mutlak maksimum sıcaklık kaydedildi — başkent Maykop şehrinde sıcaklık 23,4 °C olarak ölçüldü.
Yönetim
[değiştir | kaynağı değiştir]Adige Cumhuriyeti hükûmetinin başındaki yürütme yetkilisi, beş yıllık süreyle atanan Devlet Başkanıdır (Mayıs 2011'e kadar bu ünvan "Cumhurbaşkanı" idi). Adayların Rusça ve Adigece'yi birlikte bilmesi zorunludur.[9]
Mevcut Devlet Başkanı Murat Kumpilov'dur (27 Ocak 2017'den bu yana). Kumpilov, bölgenin geçici başkanı olarak göreve başlamış ve Aslan Thakuşinov’un yerini almıştır. Ayrıca doğrudan seçilen bir Devlet Konseyi bulunmaktadır. Devlet Konseyi, Temsilciler Konseyi ve Cumhuriyet Konseyi olmak üzere iki bölümden oluşur. Her iki konsey de beş yılda bir seçilir ve her birinde 27'şer milletvekili görev yapar.
Cumhuriyet, Rusya Federasyonu parlamentosuna üç temsilci gönderir; biri Devlet Duması’na, diğer ikisi Federasyon Konseyi’ne.
Adige Cumhuriyeti Anayasası, 14 Mayıs 1995’te kabul edilmiştir.
İdari bölümler
[değiştir | kaynağı değiştir]Adige Cumhuriyeti idari olarak yedi ilçeye (rayon), iki şehre/kasabaya ve (daha düşük idari düzeyde) beş kent tipi yerleşime ayrılmıştır. Belediye birimi olarak cumhuriyet iki kentsel okruga, beş kentsel yerleşime ve 46 kırsal yerleşime ayrılmıştır.
| İsim | Yerel İsim | Yüzölçümü (km²) | Nüfus
2010 |
Tahmini Nüfus
1 Ocak 2018 |
|---|---|---|---|---|
| Şehirler (cumhuriyet düzeyindeki belediye ilçeleri) | ||||
| Maykop | Городской округ
Майкоп |
58.6 | 166,540 | 165,279 |
| Adıgeysk | Городской округ
Адыгейск |
32.4 | 14,659 | 15,207 |
| İlçeler | ||||
| Giaginski İlçesi | Гиагинский м.р. | 790.0 | 31,766 | 31,394 |
| Koşehablski İlçesi | Кошехабльский м.р. | 606.7 | 30,422 | 29,726 |
| Krasnogvardeyski İlçesi | Красногвардейский м.р. | 725.5 | 30,868 | 31,765 |
| Maykopski İlçesi | Майкопский м.р. | 3,667.4 | 58,439 | 60,107 |
| Tahtamukayski İlçesi | Тахтамукайский м.р. | 440.0 | 69,662 | 82,909 |
| Teuçejski İlçesi | Теучежский м.р. | 710.0 | 20,643 | 20,802 |
| Şovgenovski İlçesi | Шовгеновский м.р. | 521.4 | 16,997 | 16,187 |
| Adige Cumhuriyeti | Республика Адыгея | 7,600.0 | 439,996 | 453,376 |
- Yerel isimdeki "м.р." kısmı, "муниципальный район" (Belediye İlçesi) ifadesinin kısaltmasıdır.
Demografi
[değiştir | kaynağı değiştir]| Tarihî nüfus | ||
|---|---|---|
| 1926 | 113.481 | — |
| 1939 | 241.799 | %+113.1 |
| 1959 | 284.690 | %+17.7 |
| 1970 | 385.644 | %+35.5 |
| 1979 | 404.504 | %+4.9 |
| 1989 | 432.588 | %+6.9 |
| 2002 | 447.109 | %+3.4 |
| 2010 | 439.996 | %−1.6 |
| 2021 | 496.934 | %+12.9 |
| Nüfus sayımı verileri | ||
Nüfus: 496.934 (2021 Nüfusu); 439.996 (2010 Nüfusu); 447.109 (2002 Nüfusu); 432.588 (1989 Sovyet Nüfusu)
| 2019 | 2021 | |
|---|---|---|
| Ortalama: | 73.8 yıl | 71.2 yıl |
| Erkek: | 69.1 yıl | 66.6 yıl |
| Kadın: | 78.4 yıl | 75.8 yıl |
- Yaşam beklentisi:
-
-
-
İstatistikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynak: Rusya Federal Devlet İstatistik Servisi 12 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine'de arşivlenmiştir[10]
| Ortlama
nüfus |
Canlı doğumlar | Ölümler | Doğal nüfus değişimi | Doğum
oranı (binde) |
Ölüm
oranı (binde) |
Doğal nüfus değişimi
(binde) |
Doğum
oran | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1970 | 386,000 | 5,681 | 3,307 | 2,374 | 14.7 | 8.6 | 6.2 | |
| 1975 | 396,000 | 5,900 | 3,907 | 1,993 | 14.9 | 9.9 | 5.0 | |
| 1980 | 409,000 | 6,610 | 4,828 | 1,782 | 16.2 | 11.8 | 4.4 | |
| 1985 | 423,000 | 6,966 | 5,283 | 1,683 | 16.5 | 12.5 | 4.0 | |
| 1990 | 436,000 | 6,171 | 5,375 | 796 | 14.2 | 12.3 | 1.8 | 2.06 |
| 1991 | 439,000 | 5,912 | 5,905 | 7 | 13.5 | 13.5 | 0.0 | 1.96 |
| 1992 | 444,000 | 5,306 | 5,969 | - 663 | 12.0 | 13.5 | -1.5 | 1.73 |
| 1993 | 447,000 | 4,774 | 6,662 | -1 888 | 10.7 | 14.9 | -4.2 | 1.54 |
| 1994 | 449,000 | 4,907 | 6,519 | -1 612 | 10.9 | 14.5 | -3.6 | 1.59 |
| 1995 | 450,000 | 4,798 | 6,475 | -1 677 | 10.7 | 14.4 | -3.7 | 1.55 |
| 1996 | 450,000 | 4,625 | 6,382 | -1 757 | 10.3 | 14.2 | -3.9 | 1.49 |
| 1997 | 450,000 | 4,430 | 6,302 | -1 872 | 9.8 | 14.0 | -4.2 | 1.42 |
| 1998 | 451,000 | 4,340 | 6,245 | -1 905 | 9.6 | 13.9 | -4.2 | 1.38 |
| 1999 | 450,000 | 3,879 | 6,215 | -2 336 | 8.6 | 13.8 | -5.2 | 1.22 |
| 2000 | 448,000 | 4,071 | 6,710 | -2 639 | 9.1 | 15.0 | -5.9 | 1.27 |
| 2001 | 447,000 | 4,212 | 6,566 | -2 354 | 9.4 | 14.7 | -5.3 | 1.31 |
| 2002 | 447,000 | 4,540 | 6,715 | -2 175 | 10.2 | 15.0 | -4.9 | 1.39 |
| 2003 | 446,000 | 4,634 | 6,929 | -2 295 | 10.4 | 15.6 | -5.2 | 1.40 |
| 2004 | 444,000 | 4,648 | 6,645 | -1 997 | 10.5 | 15.0 | -4.5 | 1.37 |
| 2005 | 443,000 | 4,550 | 6,726 | -2 176 | 10.3 | 15.2 | -4.9 | 1.32 |
| 2006 | 441,000 | 4,606 | 6,686 | -2 080 | 10.4 | 15.2 | -4.7 | 1.33 |
| 2007 | 440,000 | 5,210 | 6,454 | -1 244 | 11.8 | 14.7 | -2.8 | 1.50 |
| 2008 | 440,000 | 5,601 | 6,558 | - 957 | 12.7 | 14.9 | -2.2 | 1.60 |
| 2009 | 439,000 | 5,513 | 6,219 | - 706 | 12.5 | 14.2 | -1.6 | 1.66 |
| 2010 | 439,000 | 5,721 | 6,065 | - 476 | 13.0 | 14.1 | -1.1 | 1.70 |
| 2011 | 441,000 | 5,511 | 6,197 | - 554 | 12.5 | 13.8 | -1.3 | 1.66 |
| 2012 | 444,000 | 5,700 | 5,924 | - 224 | 12.9 | 13.4 | -0.5 | 1.71 |
| 2013 | 445,000 | 5,568 | 5,814 | - 246 | 12.5 | 13.1 | -0.6 | 1.68 |
| 2014 | 448,000 | 5,699 | 5,938 | - 239 | 12.7 | 13.3 | -0.6 | 1.73 |
| 2015 | 450,000 | 5,613 | 5,841 | - 228 | 12.5 | 13.0 | -0.5 | 1.72 |
| 2016 | 453,000 | 5,451 | 5,818 | - 367 | 12.1 | 12.9 | -0.8 | 1.69(e) |
| 2017 | 453,000 | 4,758 | 5,734 | - 976 | 10.5 | 12.7 | -2.2 | |
| 2019 | 4,184 | 5,654 | - 1,470 | 9.1 | 12.3 | -3.2 | ||
| 2020 | 4,419 | 6,154 | - 1,735 | 9.5 | 13.3 | -3.8 |
Etnik gruplar
[değiştir | kaynağı değiştir]2021 Nüfus Sayımına göre,[11] cumhuriyetin toplam nüfusunun %64,4'ünü Ruslar oluştururken, Çerkesler %25,7'lik paya sahiptir. Diğer gruplar arasında Ermeniler (%3,3), Kürtler (%1,2), Romanlar (%0,7) ve Ukraynalılar (%0,6) bulunmaktadır.
| Etnik
grup |
1926 Nüfus
Sayımı |
1939 Nüfus
Sayımı |
1959 Nüfus
Sayımı | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Sayı | % | Sayı | % | Sayı | % | |
| Ruslar | 29,102 | 25.6% | 171,960 | 71.1% | 200,492 | 70.4% |
| Çerkesler | 50,821 | 44.8% | 55,048 | 22.8% | 65,908 | 23.2% |
| Ermeniler | 738 | 0.7% | 2,348 | 1.0% | 3,013 | 1.1% |
| Kürtler | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Romanlar | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Ukraynalılar | 26,405 | 23.3% | 6,130 | 2.5% | 7,988 | 2.8% |
| Diğer | 6,415 | 5.7% | 6,313 | 2.6% | 7,289 | 2.6% |
| Etnik
grup |
1970 Nüfus
Sayımı |
1979 Nüfus
Sayımı |
1989 Nüfus
Sayımı | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Sayı | % | Sayı | % | Sayı | % | |
| Ruslar | 276,537 | 71.7% | 285,626 | 70.6% | 293,640 | 68.0% |
| Çerkesler | 81,478 | 21.1% | 86,388 | 21.4% | 95,439 | 22.1% |
| Ermeniler | 5,217 | 1.4% | 6,359 | 1.6% | 10,460 | 2.4% |
| Kürtler | 0 | 0 | 2 | 0.0% | 262 | 0.1% |
| Romanlar | 0 | 0 | 1,109 | 0.3% | 1,134 | 0.3% |
| Ukraynalılar | 11,214 | 2.9% | 12,078 | 3.0% | 13,755 | 3.2% |
| Diğer | 11,198 | 2.9% | 13,939 | 3.4% | 18,752 | 4.3% |
| Etnik
grup |
2002 Nüfus
Sayımı |
2010 Nüfus
Sayımı |
2021 Nüfus
Sayımı | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Sayı | % | Sayı | % | Sayı | % | |
| Ruslar | 288,280 | 64.5% | 270,714 | 63.6% | 287,778 | 64.4% |
| Çerkesler | 108,115 | 24.2% | 109,699 | 25.8% | 114,688 | 25.7%2 |
| Ermeniler | 15,268 | 3.4% | 15,561 | 3.7% | 14,810 | 3.3% |
| Kürtler | 3,631 | 0.8% | 4,528 | 1.1% | 5,233 | 1.2% |
| Romanlar | 1,844 | 0.4% | 2,364 | 0.6% | 2,908 | 0.7% |
| Ukraynalılar | 9,091 | 2.0% | 5,856 | 1.4% | 2,810 | 0.6% |
| Diğer | 26,355 | 5.9% | 14,093 | 3.3% | 18,403 | 4.1% |
Dinler
[değiştir | kaynağı değiştir]56.900 kişinin katıldığı 2012 anketine göre Adige Cumhuriyeti nüfusunun %35,4'ü Rus Ortodoks Kilisesi'ne, %23,6'sı İslam'a, %3'ü bağımsız Hristiyan ve %1'i herhangi bir kiliseye ait olmayan veya diğer Ortodoks kiliselerinin üyesi olan Ortodoks Hristiyanlığı'na inanmaktadır. Ayrıca nüfusun %19,8'i "spiritüal fakat dindar değil" olarak beyan etmektedir, %8'i ateisttir ve kalan %8,6'sı diğer dinleri takip etmektedir veya din beyan etmemiştir.[12][13]
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]Adige Cumhuriyeti'nde, başkent Maykop'ta bulunan Adige Devlet Üniversitesi ile Maykop Devlet Teknoloji Üniversitesi, bölgedeki iki büyük yükseköğretim kurumudur.
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Adige Cumhuriyeti, Rusya'nın en yoksul bölgelerinden biri olmasına rağmen bol ormanlara ve verimli topraklara sahiptir. Bölge; tahıl, ayçiçeği, çay, tütün ve diğer tarım ürünlerinin üretimiyle bilinmektedir. Domuz ve koyun yetiştiriciliği de gelişmiştir.
Gıda, kereste, ağaç işleme, kağıt ve selüloz, ağır sanayi ve metal işleme en gelişmiş sanayi dallarıdır.
Ulaşım
[değiştir | kaynağı değiştir]Maykop'ta küçük bir havaalanı bulunmaktadır (ICAO havaalanı kodu: URKM). Cumhuriyet sınırları içerisinden birkaç demiryolu hattı da geçmektedir.
Kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]Adigece (Адыгабзэ), Kuzeybatı Kafkas dilleri ailesine mensup bir dildir. Rusça ile birlikte, Adigece cumhuriyetin resmi dilidir.
Cumhuriyette 8 devlet müzesi ve 23 özel müze bulunmaktadır. En büyük müze, Maykop'ta bulunan Adige Cumhuriyeti Ulusal Müzesi’dir.
Önemli kişiler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hazret Sovmen (1937 doğumlu), Adige Cumhuriyeti’nin ikinci cumhurbaşkanı.
- Aslan Carimov (1936 doğumlu), Adige Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı.
- Anatoli Berezovoy (1942–2014), Sovyet pilotu/kozmonot.
- Konstantin Vasilyev (1942–1976), ressam.
- Aslan Thakuşinov (1947 doğumlu), Adıge Cumhuriyeti’nin üçüncü cumhurbaşkanı.
- Muharbi Kirjinov (1949 doğumlu), halterci.
- Vladimir Nevzorov (1952 doğumlu), judocu.
- Anna Kareyeva (1977 doğumlu), hentbol oyuncusu.
- Aslan Tlebzu (1981 doğumlu), Adige halk müzisyeni.
- Andrey Kobenko (1982 doğumlu), futbolcu.
- Nikita Kuçerov (1993 doğumlu), buz hokeyi oyuncusu.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Главная страница". adygnet.ru. 22 Ekim 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2023.
- ^ Макфола, М.; Петрова, Н. (1998). Политический альманах России 1997. Том 2. Социально-политические портреты регионов [Rusya Siyasi Almanağı 1997. Cilt 2. Bölgelerin Sosyal ve Siyasal Portreleri] (PDF) (Rusça) (online bas.). Московский Центр Карнеги. 30 Haziran 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2007.
- ^ "Республика Адыгея - Основные сведения". adygheya.ru. 23 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2025.
- ^ Richmond, Walter (11 Haziran 2008). The Northwest Caucasus: Past, Present, Future (İngilizce). Routledge. s. 146. ISBN 978-1-134-00249-8.
- ^ "ВПН-2010". gks.ru. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2025.
- ^ "Мурат Кумпилов назначен временно исполняющим обязанности Главы Адыгеи". Президент России (Rusça). 12 Ocak 2017. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2025.
- ^ "МОНИТОРИНГ ВОДОХРАНИЛИЩ РЕСПУБЛИКИ АДЫГЕЯ". 15 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2025.
- ^ Октябрьское
- ^ Казенин, Константин (2009). "Тихие" конфликты на Северном Кавказе (Rusça). Moskova: Regnum. s. 17. ISBN 978-5-91150-030-6.
- ^ Каталог публикаций::Федеральная служба государственной статистики (Rusça). Gks.ru. 8 Mayıs 2010. 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2014.
- ^ "Национальный состав населения". Federal State Statistics Service. 30 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2022.
- ^ "Arena: Atlas of Religions and Nationalities in Russia" 6 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Sreda, 2012.
- ^ 2012 Arena Atlas Religion Maps. "Ogonek", № 34 (5243), 27/08/2012. Retrieved 21/04/2017. Archived.
| Cumhuriyetler |  | |
|---|---|---|
| Kraylar | ||
| Oblastlar |
| |
| Federal şehirler | ||
| Özerk oblastlar | ||
| Özerk okruglar | ||
1Tümen Oblastı'na bağlıdır. 2Arhangelsk Oblastı'na bağlıdır. 3 Kırım'ın ve Sivastopol şehrinin durumu Mart 2014'ten bu yana Rusya ile Ukrayna arasında ihtilaftadır. Ukrayna Kırım'ın kendisinin özerk cumhuriyetlerinden biri, Sivastopol'u ise özel statülü şehir olarak tanımakta, diğer taraftan Rusya ise Kırım'ı kendi federal birimi, Sivastopol'u ise kendi federal şehri olarak tanımaktadır. | ||
Kafkasya ülkeleri ve bölgeleri | |
|---|---|
