 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Haziran 2015) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Çavuşbaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Çavuşbaşı Osmanlı tarihinde Divan-ı Hümayun çavuşlarının amiridir.[1]
Divan-ı hümayunda reis'ül-küttaba yardımcılık yapan çavuşbaşı, padişahın huzuruna çıkacak elçilere eşlik etme görevinde idi. Divan çalışmalarında elinde gümüş bir değnek ile ayakta dururdu. Divan üyelerini karşılamak ve uğurlamak, Divan'ın çalışmalarının aksatılmadan yürütülmesini sağlamak başlıca görevlerinden idi.
Fatih Kanunnamesi'ne göre Divan'da alınan kararları sadrazamın özel mührü ile tasdik eden çavuşbaşı, divan üyelerine sunulan yemeklere de gözcülük ederdi. Özel çalışma alanı, Divan-ı Hümayun'un hemen yanında yer alıyordu.
Büyük Tezkireci ve Küçük Tezkireci denen protokol görevlileri çavuşbaşının muavinleri olarak görev yapmışlardır.
Görev ve Yetkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Çavuşbaşı, Divan-ı Hümayun'da reis'ül-küttab'ın yardımcısı olarak önemli bir rol üstlenirdi. Divan toplantılarında elinde gümüş bir değnekle ayakta durur, toplantının düzenini sağlardı. Görevleri arasında şunlar bulunurdu:
- Divan üyelerini karşılamak ve uğurlamak,
- Divan çalışmalarının aksamadan yürütülmesini sağlamak,
- Padişahın huzuruna çıkacak elçilere eşlik etmek,
- Divan'da alınan kararları sadrazamın özel mührü ile tasdik etmek,
- Divan üyelerine sunulan yemeklere gözcülük etmek,
- Divan toplantılarında protokol düzenini sağlamak.
Çavuşbaşının özel çalışma alanı, Divan-ı Hümayun'un hemen yanında yer alırdı.
Tarihsel Gelişim
[değiştir | kaynağı değiştir]Çavuşbaşılık makamı, Osmanlı devlet teşkilatının klasik döneminde önemli bir yere sahipti. Fatih Sultan Mehmet devrinde hazırlanan Fatih Kanunnamesi'nde çavuşbaşının görev ve yetkileri ayrıntılı şekilde belirtilmiştir.
Kaldırılması
[değiştir | kaynağı değiştir]19. yüzyılda Osmanlı yönetiminde yapılan reformlar sonucu çavuşbaşılık makamı giderek önemini yitirmiştir. 1836 yılında bu makam tamamen kaldırılmış ve yerine Deâvi Nezâreti kurulmuştur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arama". TDV İslâm Ansiklopedisi. 11 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2025.
.svg){kind=small} | Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |