Puniša Perović

PUNIŠA PEROVIĆ
Puniša Perović
Mesto rođenja	Šobaići, kod Danilovgrada Kraljevina Crna Gora
Datum smrti	27. 3. 1985. (73 godina)
Mesto smrti	Beograd, SR Srbija SFR Jugoslavija
Profesija	pravnik, književnik, političar
Član KPJ od	1933.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije
Čin	pukovnik u rezervi
Narodni heroj od	27. novembra 1953.
Odlikovanja

Puniša Perović (Šobaići, kod Danilovgrada, 5. maj 1911 — Beograd, 27. mart 1985) bio je crnogorski i jugoslovenski pravnik, književnik, učesnik narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik i narodni heroj Jugoslavije.

Puniša Perović je autor popularnih jugoslovenskih revolucionarnih pesama Lanci nam se kuju kleti,^[1] iz koje je nastala Po šumama i gorama, i Komandant Sava („Što to huči Sutjeska“), u kojoj je opevana herojska pogibija Save Kovačevića tokom proboja na Sutjesci 1943. godine.^[2]

Rođen je 5. maja 1911. godine u Šobaićima, kod Danilovgrada. Gimnaziju je završio u Nikšiću. Apsolvirao je na Pravnom fakultetu u Beogradu.

Glavni članak: Revolucionarni studentski pokret na Beogradskom univerzitetu

Odmah posle upisa na Pravni fakultet, uključio se u studentski pokret. Godine 1933. postao je član KP Jugoslavije. Kao istaknuti partijski radnik, bio je biran za člana Univerzitetskog komiteta KPJ, kao i za predsednika studenata-komunista u Radnom odboru Ujedinjene studentske omladine.

U studentskim demonstracijama, februara 1935, protiv osnivanja koncentracionog logora u Višegradu, bio je uhapšen i zatvoren u Glavnjaču. Tamo je bio podvrgnut policijskoj torturi, a zatim prebačen u zatvor na Adi Ciganliji. Zbog nedostatka dokaza, bio je oslobođen. Posle izlaska iz zatvora, nastavio je rad u revolucionarnom pokretu, angažujući se u štrajku studenata Beogradskog univerziteta 1936. godine, kao i u demonstracijama 14. decembra 1939, na ulicama Beograda pod parolom „Za mir, hleb i slobodu“, i tada je ponovo uhapšen i izveden pred Sud za zaštitu države, ali, zbog nedostatka dokaza, i ovog puta je bio oslobođen.

Još kao srednjoškolac u nikšićkoj gimnaziji, učestvovao je u radu literarne družine. Njegovi radovi objavljivani su u đačkim i omladinskim listovima. Na Univerzitetu bio je jedan od urednika omladinskog časopisa „Mlada kultura“. Njegovi tekstovi štampani su i u listovima „Narodni student“ i „Mladost“.

Glavni članak: Narodnooslobodilačka borba Jugoslavije

Posle okupacije Kraljevine Jugoslavije, Puniša Perović, organizacioni sekretar Mesnog komiteta KPJ za Danilovgrad, radio je na organizovanju ustanka. I kao politički rukovodilac i kao borac istakao se u Trinaestojulskom ustanku 1941. godine. Radio je na reorganizovanju partizanskih jedinica, razvijanju političkog rada u narodu i razbijanju uticaja petokolonaša. U jesen 1941. godine, po odluci Pokrajinskog komiteta KPJ, upućen je u Hercegovinu. Do januara 1942. radio je kao član Okružnog komiteta KPJ za Istočnu Hercegovinu. To je vreme napora KPJ da ustanak u ovoj oblasti dobije masovni karakter, vreme stvaranja partizanskih bataljona i njihovih brojnih akcija i borbi. Otuda je, januara 1942, imenovan za sekretara Okružnog komiteta KPJ za Foču. Gotovo pet meseci radio je na stvaranju i učvršćivanju partijskih organizacija, na obnavljanju i razvijanju ustanka, na stvaranju partizanskih i dobrovoljačkih jedinica. Kada je, juna 1942. godine, formirana Peta proleterska crnogorska brigada, odlukom CK KPJ bio je imenovan za rukovodioca Politodela ove jedinice. Radio je na učvršćivanju partijske i skojevske organizacije, na učvršćivanju brigade kao kolektiva i njenom političkom i vojnom angažovanju. U tom periodu brigada je imala veoma značajne poduhvate, među kojima i marš—proboj od Zelengore i Drine do Prozora.

Od jeseni 1942. do maja 1943. godine bio je, prvo, rukovodilac Politodela Četvrte proleterske, a zatim Druge proleterske brigade. Kao istaknuti partijski radnik, kao rukovodilac koji je veoma uspešno obavljao njemu poverene funkcije, 1943. godine upućen je na dužnost u Pokrajinski komitet KPJ za Crnu Goru i Boku. Na toj dužnosti ostao je do oslobođenja zemlje. Bio je rukovodilac Agitpropa Pokrajinskog komiteta KPJ. Kao istaknut društveno-politički radnik, bio je izabran za poslanika Crnogorske antifašističke skupštine narodnog oslobođenja, a kasnije za ministra prosvete u vladi Crne Gore.^[3]

Posle odlaska iz Crne Gore, obavljao je istaknute funkcije u na saveznom nivou. Do 1948. godine bio je predstavnik CK KPJ kod CK SKP(b) u Moskvi.

Posle povratka u Beograd, bio je direktor Više partijske škole „Đuro Đaković”, pomoćnik ministra prosvete Savezne vlade i predsednik Komiteta za visoko školstvo. Bio je direktor i glavni urednik lista „Borba“, prvi glavni urednik lista „Pobjeda“, a zatim direktor Instituta za međunarodni radnički pokret. Više puta biran je za narodnog poslanika Savezne skupštine SFRJ. Za člana CK SKJ biran je na Šestom i Sedmom kongresu Saveza komunista Jugoslavije. Više godina nalazio se na dužnosti potpredsednika Savezne konferencije SSRN Jugoslavije (do 1969).

Bio je član Saveta federacije i pukovnik JNA u rezervi. Dobitnik je nagrade AVNOJ-a.

Preminuo je 27. marta 1985. godine u Beogradu i sahranjen je u Aleji zaslužnih građana, na Novom groblju.

Matica crnogorska – ogranak Danilovgrad održala je 6. maja 2011. godine veče posvećeno Puniši Peroviću povodom 100. godišnjice rođenja.^[4]

Nosilac je Partizanske spomenice 1941., Ordena narodnog oslobođenja i drugih jugoslovenskih odlikovanja. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 27. novembra 1953. godine.

• Četnička izdanja u svjetlosti dokumenata, Nikšić, 1944.
• Sava Kovačević Mizara – narodni heroj, koautor, Cetinje, 1946.
• Statii na klevetničkite obvinenija protiv KPJ, sa Vlajkom Begovićem, Skopje, 1948.
• Sa srpskim proleterima, Beograd, 1953.
• Na teme dana, Beograd, 1957.
• Savremeni međunarodni radnički pokret, Beograd, 1959.
• Julske vatre, Beograd, 1961.
• Ratni motivi – članci i zapisi, Cetinje, 1962.
• Problemi saradnje u međunarodnom radničkom pokretu, Zagreb, 1964.
• Pregled istorije međunarodnog radničkog pokreta – stoljeće borbe za socijalizam, tom 1-2, Beograd, 1978.
• Crveno sjeme, pesme, Titograd, 1979.
• Razgovori o književnosti – članci i eseji, Cetinje, 1984.

• Jugoslovenski savremenici: ko je ko u Jugoslaviji. „Sedma sila“, Beograd 1957. godina.
• Jugoslovenski savremenici: ko je ko u Jugoslaviji. „Hronometar“, Beograd 1970. godina.
• „Narodni heroji Jugoslavije”. Ljubljana - Beograd - Titograd: Partizanska knjiga - Narodna knjiga - Pobjeda. 1982.