Zdrojek (roślina)

Zdrojek

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

zdrojkowate

Rodzaj

zdrojek

Nazwa systematyczna

Montia L.
Sp. Pl. 1: 87. 1753^[3]

Typ nomenklatoryczny

M. fontana Linnaeus^[3]

Synonimy

Multimedia w Wikimedia Commons

Zdrojek (Montia L.) – rodzaj roślin jednorocznych, dwuletnich lub wieloletnich z rodziny zdrojkowatych (Montiaceae). Liczy 20 gatunków^[5]. Rośliny te występują na różnych kontynentach na całym świecie^[6], głównie w strefie klimatu okołobiegunowego i umiarkowanego na półkuli północnej, ale też w równikowej Afryce, zachodniej Ameryce Południowej, w Australii i na Nowej Gwinei^[5]. W Polsce występuje jeden gatunek rodzimy – zdrojek błyszczący zwany też źródlanym (Montia fontana) oraz jeden gatunek introdukowany – zdrojek wąskolistny Montia linearis^[7]. Rośliny te rosną w miejscach mokrych^[8].

Liście zdrojka błyszczącego są spożywane we Francji w sałatkach^[8].

Morfologia

Pokrój: Rośliny nierzadko kłączowe lub rozłogowe, czasem bulwiaste, sukulentowate, nagie. Łodygi często płożące i korzeniące się w węzłach, czasem wyprostowane, zwykle rozgałęzione^[6].
Liście: Łodygowe i czasem w rozecie przyziemnej. Skrętoległe i naprzeciwległe, u nasady mniej lub bardziej obejmujące łodygę. Blaszka liściowa od równowąskiej, poprzez lancetowatą, rombowatą do owalnej lub zaokrąglonej^[6].
Kwiaty: Drobne, promieniste, choć czasem nieco asymetryczne, zebrane w kątowo lub wierzchołkowo wyrastające grona. Działki kielicha asymetryczne, płatków korony jest 5 lub są zredukowane i nieobecne, pręcików 3–5. Zalążnia owalna do kulistej, z 3 zalążkami, pojedynczą szyjką zakończoną 3 znamionami^[6].
Owoce: Torebki otwierające się 3 klapkami, zawierające od 1 do 3, kulistych i czarnych nasion. U niektórych gatunków nasiona zaopatrzone są w drobny elajosom^[6].

Dawniej (system Cronquista z 1981, system Reveala z 1999) rodzaj zaliczany był do rodziny portulakowatych (Portulacaceae), współcześnie (Reveal z 2007^[9], APweb^[2] i systemy APG) zaliczany jest do zdrojkowatych (Montiaceae).

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-19] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-12-05].
↑ Genus: Montia L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-12-05].
↑ ^a ^b ^c Montia L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-11-15].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Flora of North America: Montia. [dostęp 2008-02-02]. (ang.).
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 118, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 598, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Reveal J. L.: Classification of extant Vascular Plant Families – An expanded family scheme. 2007. [dostęp 2009-09-19]. (ang.).