Wolatuszka
| Pseudochirulus | |||
| Matschie, 1915[1] | |||
 Wolatuszka czarno-biała (P. herbertensis) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ssaki | ||
| Podgromada | żyworodne | ||
| Rząd | dwuprzodozębowce | ||
| Podrząd | kangurokształtne | ||
| Nadrodzina | lotopałankowce | ||
| Rodzina | pseudopałankowate | ||
| Podrodzina | pseudopałanki | ||
| Rodzaj | wolatuszka | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Phalangista (Pseudocheirus) canescens Waterhouse, 1845 | |||
| Gatunki | |||
| |||
| |||
| |||
Wolatuszka[2] (Pseudochirulus) – rodzaj ssaków z podrodziny pseudopałanek (Pseudocheirinae) w obrębie rodziny pseudopałankowatych (Pseudocheiridae).
Rozmieszczenie geograficzne
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Australii i na Nowej Gwinei[3][4].
Morfologia
Długość ciała 17–37 cm, długość ogona 15–40 cm; masa ciała 105–1500 g[5][3].
Systematyka
Rodzaj (jako podrodzaj w obrębie Pseudocheirus) zdefiniował w 1915 roku niemiecki zoolog Paul Matschie w artykule poświęconym przeglądowi taksonomicznemu rodzaju Pseudocheirus, opublikowanym w czasopiśmie Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) wolatuszka nizinna (P. canescens).
Etymologia
Pseudochirulus: rodzaj Pseudochirus Ogilby, 1837 (pseudopałanka); łac. przyrostek zdrabniający -ulus[1].
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące gatunki[6][5][7]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[2] | Podgatunki[3][7][5] | Rozmieszczenie geograficzne[3][7][5] | Podstawowe wymiary[3][5][a] | Status IUCN[8] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | Pseudochirulus cinereus | (Tate, 1945) | wolatuszka popielata | gatunek monotypowy | endemit Australii (północny Queensland (góry Thornton Peak, Windsor Tablelands i Carbine Tablelands); zakres wysokości: powyżej 400 m n.p.m. | DC: 34–37 cm DO: 32–40 cm MC: 0,7–1,4 kg | NT |
 | Pseudochirulus herbertensis | (Collett, 1884) | wolatuszka czarno-biała | gatunek monotypowy | endemit Australii (północny Queensland (Kuranda na południe do Ingham; zakres wysokości: powyżej 350 m n.p.m. | DC: 30–40 cm DO: 34–47 cm MC: 0,7–1,5 kg | LC |
 | Pseudochirulus caroli | (O. Thomas, 1921) | wolatuszka dżunglowa | 2 podgatunki | endemit Indonezji (Nowa Gwinea (góry Weyland i dorzecze rzeki Lorentz)); zakres wysokości: 0–2200 m n.p.m. | DC: 30–36 cm DO: 30–37 cm MC: około 440 g | LC |
 | Pseudochirulus forbesi | (O. Thomas, 1887) | wolatuszka malowana | gatunek monotypowy | endemit Papui-Nowej Gwinei (południowo-wschodnia Nowa Gwinea); zakres wysokości: 500–2800 m n.p.m. | DC: 19–34 cm DO: 20–31 cm MC: 450–835 g | LC |
 | Pseudochirulus larvatus | (Förster & W. Rothschild, 1911) | wolatuszka maskowa | gatunek monotypowy | Indonezja i Papua-Nowa Gwinea: Nowa Gwinea (Foja, północne przybrzeżne pasma górskie, Góry Centralne i półwysep Huon); zakres wysokości: powyżej 500 m n.p.m. | DC: 33–35 cm DO: 23–25 cm MC: brak danych | LC |
 | Pseudochirulus mayeri | (W. Rothschild & Dollman, 1932) | wolatuszka karłowata | gatunek monotypowy | Indonezja i Papua-Nowa Gwinea: Nowa Gwinea (Góry Centralne od jezior Paniai na wschód do góry Hagen; zakres wysokości: 1500–3600 m n.p.m. | DC: 17–21 cm DO: 15–19 cm MC: 105–206 g | LC |
| Pseudochirulus schlegeli | (Jentink, 1884) | wolatuszka arfacka | gatunek monotypowy | endemit Indonezji (Nowa Gwinea (góry Pegunungan Arfak); zakres wysokości: 750–1900 m n.p.m. | DC: 21–23 cm DO: 21–25 cm MC: 244–305 g | VU | |
 | Pseudochirulus canescens | (Waterhouse, 1845) | wolatuszka nizinna | gatunek monotypowy | Indonezja i Papua-Nowa Gwinea: Nowa Gwinea (Ptasia Głowa na wschód do Milne Bay, wyspa Salawati i Yapen); zakres wysokości: 0–1300 m n.p.m. | DC: 20–23 cm DO: 17–20 cm MC: 235–380 g | LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia, VU – gatunek narażony.
Uwagi
- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
Przypisy
- ↑ a b c P. Matschie. Einige Beiträge zur Kenntnis der Gattung Pseudochirus Ogilb.. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1915, s. 91, 1915. (niem.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 13. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d e S. Jackson: Family Pseudocheiridae (Ring-tailed Possums and Greater Gliders). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 523–525. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Pseudochirulus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-26].
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 57–58. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-11]. (ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 84–86. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Pseudochirulus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-11]. (ang.).
