Wasiłowice

Wasiłowice

wieś
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	prudnicki
Gmina	Biała
Liczba ludności (2011)	162[2]
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	48-210[3]
Tablice rejestracyjne	OPR
SIMC	0491570
Położenie na mapie gminy Biała Wasiłowice
Położenie na mapie Polski Wasiłowice
Położenie na mapie województwa opolskiego Wasiłowice
Położenie na mapie powiatu prudnickiego Wasiłowice
50°24′05″N 17°39′17″E/50,401389 17,654722[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Wasiłowice (dodatkowa nazwa w j. niem. Waschelwitz) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała^[4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Kotliny Raciborskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią rzeka Biała.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 162 osoby^[2].

Geografia

Położenie

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 8 km od granicy z Czechami, w zachodniej części Kotliny Raciborskiej. Należy do Euroregionu Pradziad^[5]. Leży na obszarze 372,1 ha. Ma charakter rolniczy. Głównymi uprawami są tutaj pszenica, rzepak i buraki cukrowe^[6]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)^[7].

Środowisko naturalne

W Wasiłowicach panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,1 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Wasiłowic wynoszą 617 mm. Dominują wiatry zachodnie^[8].

Nazwa

Nazwa należy do grupy nazw patronomicznych i pochodzi od nazwiska założyciela miejscowości Waslowskiego^[9]. Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia jako najstarszą zanotowaną nazwę miejscowości Waslowice podając jej znaczenie „Dorf des Waslowski”, czyli po polsku „Wieś Waslowskiego”^[9].

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Waślowice oraz zgermanizowaną – Waschelwitz^[10]. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod polską nazwą Waślowice, a także niemiecką Waschelwitz we fragmencie: „Waschelwitz (1531 Waschlowitze, 1534 Warsowitze, polnisch Waślowice)”^[11]. Ze względu na swoje polskie pochodzenie w 1936 nazwa Waschelwitz została zmieniona przez nazistowską administrację III Rzeszy na nową, całkowicie niemiecką nazwę Tiefengrund^[12].

W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Waślowice^[13]. 9 września 1947 nadano miejscowości nazwę Wasiłowice^[14]. 24 listopada 2008 wprowadzono dodatkową nazwę wsi w języku niemieckim – Waschelwitz.

Historia

Wieś została założona na początku XVI wieku. Została wspomniana w urbarzu z 1531^[6]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego bialskiego w Monarchii Habsburgów^[15]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk^[16].

Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu chłopa z kosą na ramieniu skierowanego w prawo wśród wysokiej trawy, a w otoku napis: WASCHELWITZER GEMEINDE-SIEGEL / Kr. Neustadt O/Schl. (pol. Gmina Wasiłowice / Powiat Prudnicki)^[17]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 273 mieszkańców Wasiłowic 25 posługiwało się językiem niemieckim, a 248 językiem polskim. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Wasiłowice znalazły się po stronie zachodniej, poza terenem plebiscytowym^[18].

W czasie działań wojennych w 1945 w okolicy Wasiłowic zginęło 41 niemieckich żołnierzy, którzy następnie zostali pochowani przez miejscową ludność na boisku za wsią. W 2015 przeprowadzono ekshumację masowych grobów^[19].

W latach 1945–1950 Wasiłowice należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Śmicz^[20], a w latach 1954–1972 do gromady Ligota Bialska.

W 1949 we wsi znajdowały się między innymi: szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku^[21], kotlarz^[22], krawiec^[23], szewc^[24].

Mieszkańcy

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków^[25]. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego.

Liczba mieszkańców wsi

• 1871 – 311^[26]
• 1885 – 300^[27]
• 1905 – 248^[28]
• 1910 – 273^[18]
• 1933 – 293^[29]
• 1939 – 283^[29]
• 1966 – 239^[30]
• 1998 – 217^[31]
• 2002 – 197^[31]
• 2009 – 167^[31]
• 2011 – 162^[31]
• 2013 – 160^[32]

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[33]:

• dom, XIX w., (wypisany z księgi rejestru, nie istnieje).

Pomniki i obiekty upamiętniające

• Pomnik poległych w I i II wojnie światowej – pomnik w Wasiłowicach powstały w latach 20. XX wieku jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej. Po II wojnie światowej został rozbudowany^[34].

Transport

Wasiłowice posiadają połączenia autobusowe z Białą, Korfantowem, Prudnikiem, Rzymkowicami. We wsi znajduje się jeden przystanek autobusowy^[35].

Religia

Katolicy z Wasiłowic należą do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białej (dekanat Biała). We wsi znajduje się kaplica św. Urbana^[36].

Turystyka

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Wasiłowicach^[37].

Szlaki turystyczne

Przez Wasiłowice prowadzi szlak turystyczny:

• Szlakami bociana białego (27 km): Biała – Prężyna – Miłowice – Śmicz – Pleśnica – Grabina – Otoki – Wasiłowice – Biała^[38]

Szlaki rowerowe

Przez Wasiłowice prowadzi szlak rowerowy^[39]:

• Trasa rowerowa PTTK nr 263-n: Biała – Wasiłowice – Otoki – Grabina – Kolonia Otocka – Puszyna – Pleśnica – Śmicz – Miłowice – Prężyna – Biała

Bezpieczeństwo

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 16 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Posterunek Policji w Białej)^[40].

Teren wsi, jak i całej gminy Biała, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa^[41]. Gminę Biała obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG^[42].

Ludzie związani z Wasiłowicami

• Alfred Liczbański (1900–1978) – działacz społeczny i narodowy, żołnierz, nauczyciel w szkole w Wasiłowicach

Przypisy

Bibliografia

• Johann GeorgJ.G. Knie Johann GeorgJ.G., Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865  (niem.).
• FelixF. Triest FelixF., Topographisches Handbuch von Oberschlesien., Breslau: Wilh. Gottl. Korn, 1864–1865, OCLC 315739117  (niem.), Erste Hälfte, Zweite Hälfte.
• Śląsk: księga adresowa województwa śląskiego, Katowice: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza Prasa, 1949 .