Sekstus Juliusz Afrykański

Sekstus Juliusz Afrykański
Miejsce urodzenia	Jerozolima
Data i miejsce śmierci	ok. 240 Jerozolima
Język	grecki
Ważne dzieła
Kroniki świata Hafty

Sekstus Juliusz Afrykański^[a] (łac.: Sextus Iulius Africanus, ur. w Jerozolimie, zm. ok. 240 tamże) – historyk i podróżnik rzymski, należący do wspólnoty chrześcijańskiej w III wieku.

Życie

Urodził się w Jerozolimie, większość życia spędził w palestyńskim Emaus^[1]. Przed 221 rokiem słuchał Heraklesa w szkole aleksandryjskiej^[2]. Należał do grona uczniów i przyjaciół Orygenesa^[3]. Przyjaźnił się też z Abgarem IX królem Edessy^[2]. Był posłem do cesarza rzymskiego w sprawie miasta Emaus. Dzięki jego staraniom u cesarza Heliogabala, Rzymianie odbudowali zrujnowane Emaus, wznosząc w tym miejscu nowe miasto Nicopolis. Służył w armii Aleksandra Sewera. Na jego polecenie zorganizował bibliotekę w Panteonie^[1].

Twórczość

Był autorem Kronik świata (Chronographiáj), w których zestawił w 5 tomach, daty historii biblijnej i politycznej od stworzenia świata do roku 221^[1]. Datę stworzenia świata ustalił na 25 marca 5503 roku (era Sekstusa Juliusza Afrykańskiego)^[4]. Był chiliastą („tysiącznikiem”) utrzymującym, że świat ma istnieć 6000 lat, a Wcielenie nastąpiło w połowie ostatniego tysiąclecia jego istnienia. Podawał więc, że Zwiastowanie miało miejsce 25 marca 3 p.n.e., a narodziny Chrystusa – 25 grudnia tego roku. Przewidywał koniec świata w 500 roku^[5]^[6]

Napisał ponadto Hafty (Kestòj, tytuł nawiązuje do magicznego pasa Afrodyty), dzieło podobne do Kobierców Klemensa Aleksandryjskiego, dedykowane Aleksandrowi Sewerowi, w którym zawarł wiadomości z różnych dziedzin wiedzy, głównie nauk przyrodniczych i taktyki wojennej^[1] oraz magii ujętej w duchu synkretycznym^[2].

Dzieła jego nie zachowały się w oryginale i są znane jedynie z licznych interpolacji i cytatów w dziełach Euzebiusza z Cezarei^[1], Jana Malalasa, anonimowego autora Kroniki Paschalnej, Georgiosa Synkellosa oraz zachowanej pod imieniem Juliusza Polydeukesa Kroniki świata^[7].

Zachowały się dwa listy Juliusza do Orygenesa i Arystydesa^[1], pierwszy zawiera egzegezę historii Zuzanny z Księgi Daniela, drugi – genealogii Jezusa według ewangelistów Mateusza i Łukasza^[2].

Uwagi

↑ Jako „Sekstus Juliusz Afrykański” pojawia się w Słowniku pisarzy antycznych (s. 262), choć sam artykuł został zamieszczony pod hasłem Iulius. O. Jurewicz w Historii literatury bizantyńskiej nazywa go raz „Sekstusem Juliuszem Afrykańskim” (s. 55, 114, 187), a gdzie indziej „Juliuszem Afrykanem” (s. 132). U C. Mango jest nazywany „Afrykanusem” (Historia Bizancjum, s. 189). M. Starowieyski określa go jako „Juliusza Afrykańskiego” (Literatura Grecji starożytnej, s. 162), a T. Sinko jako „Juliana Afrykanina” (Zarys historii literatury greckiej, t. 2, s. 682)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Kazimierz Wojtoń: Iulius. W: Słownik pisarzy antycznych. s. 262.
↑ ^a ^b ^c ^d Henryk Wojtyska: Africanus Sextus Julius. W: Encyklopedia Katolicka. T. 1. s. 132.
↑ Jerzy Łanowski, Marek Starowieyski: Literatura Grecji starożytnej. s. 162.
↑ Cyril Mango: Historia Bizancjum. s. 190.
↑ O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. s. 114.
↑ Cyril Mango: Historia Bizancjum. s. 189.
↑ O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. s. 55, 114, 132 i 187.

Bibliografia

Henryk Wojtyska: Africanus Sextus Julius. W: Encyklopedia Katolicka. T. 1. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1989.
O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. Wrocław: Ossolineum, 1984. ISBN 83-04-01422-X.
Cyril Mango: Historia Bizancjum. Gdańsk: Wydawnictwo Marabut, 1997. ISBN 83-85893-91-1.
Jerzy Łanowski, Marek Starowieyski: Literatura Grecji starożytnej. Od Homera do Justyniana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996. ISBN 83-01-11891-1.
Tadeusz Sinko: Zarys historii literatury greckiej. T. 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1964.
Kazimierz Wojtoń: Iulius. W: Słownik pisarzy antycznych. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1982. ISBN 83-214-0141-4.