Sagmatias
| Sagmatias | |||
| Cope, 1866[1] | |||
 Delfinowce skośnozębne (S. obliquidens) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ssaki | ||
| Podgromada | żyworodne | ||
| Rząd | parzystokopytne | ||
| Podrząd | Whippomorpha | ||
| Infrarząd | walenie | ||
| Parvordo | zębowce | ||
| Nadrodzina | Delphinoidea | ||
| Rodzina | delfinowate | ||
| Podrodzina | Lissodelphininae | ||
| Rodzaj | Sagmatius | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Sagmatias amblodon Cope, 1866 (= Phocaena australis Peale, 1848) | |||
| Gatunki | |||
| |||
Sagmatias – rodzaj wodnych ssaków z podrodziny Lissodelphininae w obrębie rodziny delfinowatych (Delphinidae).
Rozmieszczenie geograficzne
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w umiarkowanych, subarktycznych i arktycznych wodach Oceanu Atlantyckiego i Spokojnego[2][3].
Morfologia
Długość ciała 140–250 cm (długość ciała noworodków 80–100 cm); masa ciała 70–198 kg[3][4].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1866 roku amerykański paleontolog, anatom porównawczy i zoolog Edward Drinker Cope w artykule poświęconym systematyce walowatych i delfinowatych opublikowanym na łamach Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) delfinowiec południowy (S. australis).
Etymologia
Sagmatias: gr. σαγμα sagma, σαγματος sagmatos ‘siodło’; nowołac. przyrostek -ias ‘wskazanie na posiadanie lub cechę szczególną’[5]
Podział systematyczny
Gatunki z tego rodzaju tradycyjnie umieszczane były w Lagenorhynchus[6], lecz analizy przeprowadzone w 2019 roku w oparciu o dane molekularne ujawniły, że Lagenorhynchus nie jest monofiletyczny i należy podzielić go na trzy odrębne rodzaje: Lagenorhynchus, Leucopleurus i Sagmatias[7][2]. Sagmatias wydają się najbliżej spokrewnione z delfinami z rodzaju Cephalorhynchus i Lissodelphis i mogą nadal być parafiletyczne w odniesieniu do Cephalorhynchus[2]; w takim ujęciu do rodzaju należą następujące gatunki[8][4][2]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[9] | Podgatunki[3][2][4] | Rozmieszczenie geograficzne[3][2][4] | Podstawowe wymiary[3][4][a] | Status IUCN[10] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | Sagmatias obliquidens | (Gill, 1865) | delfinowiec skośnozębny | gatunek monotypowy | chłodne, umiarkowane wody północnego Ocean Spokojnego (głównie 38–47° szerokości geograficznej północnej), od południowego Morza Beringa na południe do Morza Żółtego na zachodzie i do Zatoki Kalifornijskiej na wschodzie | DC: 230–250 cm MC: około 198 kg | LC |
 | Sagmatias obscurus | (J.E. Gray, 1828) | delfinowiec ciemny | 3 podgatunki | wybrzeże Afryki Południowej (Namibia i Południowa Afryka), Wyspy Księcia Edwarda i Amsterdam, południowa Australia, Nowa Zelandia, południowa Ameryka Południowa (na północ do Peru na Oceanie Spokojnym, na północ do Argentyny na Oceanie Atlantyckim) | DC: do 210 cm MC: 70–85 kg | LC |
 | Sagmatias cruciger | (Quoy & Gaimard, 1824) | delfinowiec krzyżowy | gatunek monotypowy | okołobiegunowy w subantarktycznych i antarktycznych wodach, głównie 45–65° szerokości geograficznej południowej, sporadycznie na północy do 33° szerokości geograficznej południowej (u wybrzeży Chile) | DC: 140–190 cm MC: do 94 kg | LC |
 | Sagmatias australis | (Peale, 1848) | delfinowiec południowy | gatunek monotypowy | wody przybrzeżne Ameryki Południowej od około 33° szerokości geograficznej południowej na Oceanie Spokojnym i około 38° szerokości geograficznej południowej na Oceanie Atlantycki,, na południe do Cieśniny Drake’a (około 59° szerokości geograficznej południowej) i Falklandów | DC: do 220 cm MC: do 115 kg | LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski.
Uwagi
- ↑ DC – długość ciała; MC – masa ciała
Przypisy
- ↑ a b E.D. Cope. Third Contribution to the History of the Balænidæ and Delphinidæ. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 18, s. 294, 1866. (ang.).
- ↑ a b c d e f C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 292–294. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ a b c d e J. Wang, K. Riehl & S. Dungan: Family Delphinidae (Ocean Dolphins). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 490–492. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 576, 578. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 616, 1904. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Lagenorhynchus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-04-01]. (ang.).
- ↑ N.L. Vollmer, E. Ashe, R.L. Brownell Jr., F. Cipriano, J.G. Mead, R.R. Reeves, M.S. Soldevilla & R. Williams. Taxonomic revision of the dolphin genus Lagenorhynchus. „Marine Mammal Science”. 35 (3), s. 957–1057, 2019. DOI: 10.1111/mms.12573. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-08]. (ang.).
- ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 188. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ Taxonomy: Lagenorhynchus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-08]. (ang.).
