Sława (miasto)

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia nazwy Sława.
Sława
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Rynek w Sławie
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Powiat

wschowski

Gmina

Sława

Prawa miejskie

ok. 1310

Burmistrz

Cezary Sadrakuła

Powierzchnia

14,9 km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności
• gęstość


4290[1]
287,9 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 68

Kod pocztowy

67-410

Tablice rejestracyjne

FWS

Położenie na mapie gminy Sława
Mapa konturowa gminy Sława, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Sława”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Sława”
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Sława”
Położenie na mapie powiatu wschowskiego
Mapa konturowa powiatu wschowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Sława”
Ziemia51°52′33″N 16°04′18″E/51,875833 16,071667
TERC (TERYT)

0812014

SIMC

0988589

Urząd miejski
ul. Henryka Pobożnego 10
67-410 Sława
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Sława (dawniej[a] też Sława Śląska[2]; niem. Schlawa) – miasto w województwie lubuskim, w powiecie wschowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Sława. Położone jest na Pojezierzu Leszczyńskim, nad Jeziorem Sławskim.

Pod względem historycznym Sława leży na Dolnym Śląsku[3]. Miasto dzieli się na dwie części: miejską oraz wypoczynkową (z plażą, ośrodkami wypoczynkowymi i polem namiotowym). W Sławie corocznie w lipcu odbywa się Międzynarodowy Kongres Brydża Sportowego.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto miało 4290 mieszkańców[1], a jego powierzchnia wynosiła 14,9 km²[4].

Nazwa

„Sława” jest słowem spotykanym wyłącznie u narodów słowiańskich i ma korzenie przedchrześcijańskie. Według jednej z teorii pierwotnie nazwa wywodzi się od mokradeł, gdyż w języku staropolskim slava, slova oznaczały rzekę, zaś slovo – błoto[5]. Niemiecki językoznawca Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia pierwotną nazwę miasta jako „Sława”, podając jej znaczenie Ehrenheim, Ruhmvoller Ort, czyli „szanowany dom, miejscowość pełna sławy”[6]. Nazwa została później fonetycznie zgermanizowana na Schlawa[6] i utraciła swoje pierwotne znaczenie. W 1937 roku nazwę niemiecką zmieniono na Schlesiersee.

Polską nazwę „Sława” w książce Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej, wydanej w Głogówku w 1847, wymienił śląski pisarz Józef Lompa[7].

W 1946 miastu nadano nazwę Sława[8].

Historia

Rynek

Początki miasta nie są znane, wzmiankowane po raz pierwszy było w 1312. Założone zostało prawdopodobnie przez pierwszego księcia głogowskiego, Konrada (1251–1273), lub jego syna Henryka III (1273–1309). W roku 1312 była już znaczącym miastem i siedzibą dystryktu. Potwierdzone jest to dokumentem dotyczącym podziału terytorialnego księstwa między synów Henryka III. Slave cum suo districtu (Sława z jej okręgiem) przypadła Henrykowi IV. W roku 1468 Henryk XI głogowski sprzedaje miasto rodowi Rechenbergów z Borowa Polskiego. W latach 1655–1887 miasto należało do Barwitzów hrabiów von Fernemont. Oni to w latach 1732–1735 zbudowali barokowy pałac, wykorzystując częściowo mury dawnego zamku z XV wieku.

W 1834 istniała tu komora celna. W 1937 administracja nazistowska zastąpiła słowiańsko brzmiącą nazwę Schlawa ahistoryczną formą Schlesiersee. W czasie II wojny światowej w mieście znajdowała się filia niemieckiego obozu koncentracyjnego Groß-Rosen[9].

W 1945 miasto włączono do Polski, a jego dotychczasową ludność wkrótce wysiedlono do Niemiec. Do 1946 roku Sława była siedzibą powiatu i Państwowego Urzędu Repatriacyjnego, które przeniesiono później do Głogowa. W mieście uruchomiono, jako pierwszy na zachodnich Ziemiach Odzyskanych, urząd pocztowy (założycielem był Jan Grellus z Kościana). Wymiana poczty odbywała się początkowo dwa razy w tygodniu za pomocą posłańca rowerowego do Kaszczoru[10]. 1 stycznia 1955 Sławę przeniesiono do powiatu wschowskiego[2]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa zielonogórskiego.

Demografia

Urząd Miasta i Gminy w Sławie
Jezioro Sławskie w 2015 roku
  • Piramida wieku mieszkańców Sławy w 2014 roku[4].


Zabytki

Kościół św. Michała Archanioła
Barokowy pałac
Park miejski

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[11]:

  • kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła, wybudowany w 1604 roku, zniszczony w XVIII wieku, następnie odrestaurowany w 1830 r. W kościele znajduje się kamienna ambona z XVII wieku oraz rzeźba Jezusa Frasobliwego z XVI wieku
  • kościół ewangelicki, obecnie noszący wezwanie Miłosierdzia Bożego z lat 1834–1836, z 46-metrową wieżą
  • zespół pałacowy, XVII-XIX wieku, przebudowany w początku XX wieku:
    • pałac, barokowy z roku 1735, do roku 2006 siedziba domu dziecka
    • oficyna z basztą
    • brama
    • park, otaczający pałac, 26 ha
  • domy, ul. Chopina 7, 9, 20, z XVIII wieku/XIX wieku
  • dom, ul. Powstańców Śląskich 5, murowano-szachulcowy, z XVIII wieku/XIX wieku
  • domy, ul. Reja 1 murowano-szachulcowy; nr 2, 3, 5, 6, 7, z XVIII wieku, XIX wieku
  • domy, Rynek 1, 2, 3, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 20, 23, 27, 29, z XVIII wieku/XIX wieku, XX wieku
  • domy, ul. Waryńskiego 1, 3, 5, 7, 9, 11, 15, 17, z połowy XIX wieku, XX wieku
  • domy, ul. Wschowska 5, 8, z początku XIX wieku

inne zabytki:

Gospodarka

Fontanna
Aleja Gwiazd

Nad Jeziorem Sławskim znajduje się wiele ośrodków turystyczno-wypoczynkowych i sportowych (pole namiotowe, baza gastronomiczna). Przemysł spożywczy to przede wszystkim duża liczba zakładów mięsnych.

Co środę i sobotę jest organizowany targ miejski znajdujący się obok cmentarza.

Transport

Na przedmieściach jest stacja kolejowa Sława Śląska. Dworzec i linia kolejowa są nieczynne.

Lokalne stowarzyszenia

  • Cantate Deo – chór kościelny założony 29 listopada 2008
  • Koło Łowieckie „Ryś” – założone w 1946
  • Stowarzyszenie Witosława

Wspólnoty wyznaniowe

Sport

W mieście funkcjonuje klub piłkarski Miejski Klub Sportowy „Sparta” Sława, który został założony w 1945 i występuje w klasie B. Zespół swoje domowe mecze rozgrywa na Stadionie Miejskim w Sławie. Na tym stadionie również swoje mecze rozgrywa III-ligowy Klub Sportowy „Dąb” Przybyszów.

Tablica pamiątkowa na nagrobku Franciszka Niewidziajły

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie[13]:

Uwagi

  1. ↑ Od końca wojny do połowy lat sześćdziesiątych.

Przypisy

  1. ↑ a b Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19] .
  2. ↑ a b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 października 1954 r. (Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 252).
  3. ↑ Marian Biskup, „Wojna Pruska”, czyli wojna Polski z zakonem krzyżackim z lat 1519–1521. U źródeł sekularyzacji Prus Krzyżackich, część II, Wydawnictwo Pojezierze, Olsztyn 1991, ISBN 83-7002-361-4, s. 173.
  4. ↑ a b Sława w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
  5. ↑ Tadeusz Lehr-Spławiński: O pochodzeniu i praojczyźnie Słowian. Poznań 1946, s. 79, 80.
  6. ↑ a b HeinrichH. Adamy HeinrichH., Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 86, OCLC 456751858  (niem.).
  7. ↑ Józef Lompa: Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej. Głogówek 1847, s. 13.
  8. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości. (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  9. ↑ AbrahamA. Kajzer AbrahamA., Za drutami śmierci, Wałbrzych: Muzeum Gross-Rosen, 2013, ISBN 978-83-89824-09-7 .
  10. ↑ Hieronim Szczegóła, Początki władzy ludowej w powiecie głogowskim, w: Zeszyty Lubuskie, nr 6/1969, Lubuskie Towarzystwo Kultury, Zielona Góra, 1969, s. 77.
  11. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego – stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 81–82. [dostęp 2013-02-21].
  12. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-14] .
  13. ↑ Sława.pl. slawa.pl. [dostęp 2011-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-27)].

Bibliografia

  • Sława. Zarys dziejów, WojciechW. Strzyżewski (red.), KatarzynaK. Adamek-Pujszo, Sława: Urząd Miasta i Gminy, 2004, ISBN 83-920100-0-0, OCLC 69610469 .

Linki zewnętrzne

  • Serwis internetowy Urzędu Miejskiego w Sławie
  • Sława, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 772 .
  • p
  • d
  • e
Gmina Sława
  • Siedziba gminy: Sława
Miasto
  • Sława
Wsie
Osady
  • Dębina
  • Jutrzenka
  • Polanica
Przysiółek
  • Dzików
Części wsi
Osada wsi
  • Przylesie
Przysiółki wsi

Herb gminy Sława

  • p
  • d
  • e
Miasta
Gminy miejsko-wiejskie
  • Sława
  • Szlichtyngowa
  • Wschowa

Herb powiatu wschowskiego

  • p
  • d
  • e
Powiat głogowski (1946–1975)
  • Siedziba powiatu – Sława (1945–46)
  • Głogów (od 1946)
Przynależność wojewódzka
  • woj. wrocławskie (1946–50)
  • woj. zielonogórskie (1950–75)
Miasta
Gminy wiejskie
(1945–54 i 1973–75)
  • Białołęka (do 1954)
  • Bytom Odrzański (do 1954)
  • Gaworzyce
  • Głogów (od 1973)
  • Grębocice
  • Jakubów (do 1954*)
  • Jerzmanowa (od 1973)
  • Kotla
  • Nosocice (do 1954)
  • Pęcław (od 1973)
  • Polkowice (do 1954)
  • Radwanice (od 1973*)
  • Sława (do 1954)
  • Żukowice (od 1973)
Gromady (1954–72)
  • Białołęka (1954–58)
  • Bielawy (1954–57 (→))
  • Bogomice (1959–72)
  • Brzostów (1954–58)
  • Buczyna (1954–58)
  • Chociemyśl (1954–59)
  • Dobrzejowice (1954–72)
  • Gaworzyce (1954–72)
  • Grębocice (1954–72)
  • Grodziec Mały (1954–59)
  • Jaczów (1954–58)
  • Jerzmanowa (1954–72)
  • Kłobuczyn (1954–58)
  • Kotla (1954–72)
  • Kromolin (1954–61)
  • Krzepielów (1954 →)
  • Krzepów (1965–72)
  • Lipinki (1954 →)
  • Nielubia (1954–68)
  • Nosocice (1954–64)
  • Pęcław (1959–72)
  • Przedmoście (1954–59)
  • Radwanice (1954–72)
  • Retków (1954–57)
  • Ruszowice (1959–72)
  • Serby Stare (1954–72)
  • Siedlisko (1954 →)
  • Sława Śląska (1954 →)
  • Stare Strącze (1954 →)
  • Szymocin (1954–72)
  • Wierzbnica (1954 →)
  • Wierzchownia (1954–58)
  • Żukowice (1954–72)
Legenda
  • * Niejednoznaczna data zmiany nazwy gminy Jakubów na Radwanice
  • p
  • d
  • e
Powiat wschowski (1945–1975)
Przynależność wojewódzka
  • woj. poznańskie (1946–50)
  • woj. zielonogórskie (1950–75)
Miasta
Gminy wiejskie
(1945–54 i 1973–75)
  • Ciosaniec (od 1973)
  • Przyczyna Dolna (od 1973)
  • Sława (od 1973)
  • Szlichtyngowa (od 1973)
  • Wijewo (od 1973)
  • Wschowa-Południe (do 1954)
  • Wschowa-Północ (do 1954)
Gromady (1954–72)
  • Brenno (← 1955–68)
  • Ciosaniec (← 1955–72)
  • Drzewce Stare (1954–72)
  • Hetmanice (1954–57)
  • Kandlewo (1954–72)
  • Krzepielów (← 1955–72)
  • Lipinki (← 1955–57)
  • Łupica (← 1955–57)
  • Osowa Sień (1954–57)
  • Przyczyna Dolna (1958–72)
  • Siedlnica (1954–68)
  • Sława Śląska (← 1955–72)
  • Stare Strącze (← 1955–72)
  • Szlichtyngowa (1954–72)
  • Tylewice (1954–72)
  • Wijewo (← 1955–72)