 Romuald Niementowski (przed 1934) | |
 pułkownik kawalerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
12 listopada 1889 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
25 listopada 1957 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca pułku |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
      
| |
Romuald Niementowski (ur. 12 listopada 1889 w Monasterzyskach, zm. 25 listopada 1957 w Dartford) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 12 listopada 1889 w Monasterzyskach, w ówczesnym powiecie buczackim Królestwa Galicji i Lodomerii jako syn Władysława Romualda h. Pobóg (ur. 1851) i Idy z Nahlików[1][2][3]. Miał brata Bolesława (ur. 1895), żołnierza Legionów Polskich, odznaczonego Krzyżem Niepodległości i pięć sióstr: Marię, Idę, Karolinę, Ewelinę i Jadwigę[2][4][5][6][7]. Do szkoły powszechnej i średniej uczęszczał we Lwowie[1]. 30 czerwca 1910 zakończył naukę w klasie siódmej c. k. II Szkole Realnej ze zdanym egzamin dojrzałości[1][8]. Następnie rozpoczął studia górnicze w c. k. Szkole Politechnicznej we Lwowie[1]. W 1913 przeniósł się do Akademii Górniczej w Leoben, gdzie został czynnym członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich[1].
W sierpniu 1914 w Krakowie dołączył do oddziału konnego lwowskiego Sokoła pod dowództwem Marcelego Śniadowskiego, z którym w Kielcach dołączył do oddziału jazdy Władysława Beliny-Prażmowskiego[3]. Od 9 listopada do 1 grudnia 1914 był zastępcą dowódcy plutonu, a później dowodził II i IV plutonem w I dywizjonie jazdy[3]. Służył następnie w 4 szwadronie I dywizjonu jazdy i 1 pułku ułanów Legionów Polskich[3]. 1 listopada 1916 został mianowany podporucznikiem w kawalerii[9]. Od 3 lutego do 4 kwietnia 1917 w Ostrołęce był wykładowcą nauki o broni, organizacji armii i stylistyki wojskowej na kawaleryjskim kursie podoficerskim[3]. Po kryzysie przysięgowym (lipiec 1917) został wcielony do austriackiego 8 pułku ułanów[1]. W marcu 1918 zdezerterował i ukrywał się na terytorium Królestwa Polskiego[1].
W listopadzie 1918 w Kraśniku wziął udział w rozbrajaniu oddziałów armii austro-węgierskiej, a następnie w organizacji szwadronu jazdy, który wszedł w skład 7 pułku ułanów jako 4 szwadron[1][a]. Od 13 grudnia 1918 na czele wspomnianego szwadronu walczył na wojnie z Ukraińcami, a później na wojnie z bolszewikami[1][11]. 17 grudnia 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem stopnia porucznika nadanego przez generała majora Edwarda Rydza-Śmigłego[12]. 4 grudnia 1919 został mianowany z dniem 1 grudnia rotmistrzem w 7 pułku ułanów[13]. 15 lipca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu majora, w kawalerii, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[14].
Od stycznia do maja 1921 dowodził 22 pułkiem ułanów[15][16]. Z powodu ciężkiej choroby został mu udzielony sześciomiesięczny urlop[1]. Po zakończeniu urlopu na własną prośbę został przeniesiony do 3 pułku szwoleżerów w Suwałkach na stanowisko zastępcy dowódcy pułku (do 1924 zastępca dowódcy pułku był jednocześnie dowódcą I dywizjonu)[1][17][18]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 78. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii)[19][20][21]. 12 kwietnia 1927 prezydent RP nadał mu stopień podpułkownika z dniem 1 stycznia 1927 i 8. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[22][23][24]. W styczniu 1928 został przeniesiony do 2 pułku strzelców konnych w Hrubieszowie na stanowisko dowódcy pułku[25][26][27][28]. Z dniem 6 marca 1928 został przeniesiony służbowo na trzyipółmiesięczny kurs oficerów sztabowych kawalerii w Obozie Szkolnym Kawalerii w Grudziądzu[29]. 10 listopada 1930 prezydent RP nadał mu stopień pułkownika ze starszeństwem z 1 stycznia 1931 i 3. lokatą w korpusie kawalerii[30][31]. Pułkiem dowodził do 22 sierpnia 1939[1][32][33].
29 sierpnia 1939 został mianowany II zastępcą komendanta głównego Straży Granicznej[32][34]. 3 września Komenda Główna SG stała się Dowództwem Obrony Warszawy[35]. 7 września wyjechał do Rawy Ruskiej celem objęcia dowództwa Ośrodka Zapasowego Straży Granicznej[32][36]. Pod koniec września przekroczył granicę rumuńską, po internowaniu przedostał się na Bliski Wschód[32]. Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji[32]. Zmarł 25 listopada 1957 w Dartford[32].
Był żonaty, miał dwóch synów: Janusza (ur. 1921) i Jerzego (ur. 1930)[1].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 5407 – 17 maja 1922[37][1][38][39]
- Krzyż Niepodległości – 12 maja 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[40][41][42][43]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 10 listopada 1938 „za zasługi w służbie wojskowej”[44][45]
- Krzyż Walecznych trzykrotnie[1][46][47]
- Złoty Krzyż Zasługi[1][46][48][49]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[1]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[1]
- Odznaka „Za wierną służbę” – 6 sierpnia 1914[1]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Początkowo szwadron por. Niementowskiego miał wejść w skład 11 pułku ułanów[10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Niementowski Romuald. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.53-4361 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-06-21].
- ↑ a b Wladyslaw Romuald Niementowski h. Pobog. nowosielski.de. [dostęp 2025-06-22].
- ↑ a b c d e Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek: Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 : Niementowski Romuald. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2025-06-22].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-06-22].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-06-22].
- ↑ Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek: Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 : Niementowski Bolesław. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2025-06-22].
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 259, poz. 409
- ↑ Sprawozdanie 1910 ↓, s. 53, 89, 91.
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 43.
- ↑ Soniński 1928 ↓, s. 10.
- ↑ Laudyn 1931 ↓, s. 8, 34.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 13 z 23 grudnia 1918, poz. 373.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 99 z 29 grudnia 1919, poz. 4284.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 28 lipca 1920, s. 646.
- ↑ Laudyn 1929 ↓, s. 17, 18.
- ↑ Jankowski i Tym 2012 ↓, s. 74.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 599.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 541.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 157.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 677.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 599.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927, s. 118.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 338.
- ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 70.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28 stycznia 1928, s. 25.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 318.
- ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 42.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 656.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 171.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1930, s. 323.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 140.
- ↑ a b c d e f Gnat-Wieteska 2013 ↓, s. 76.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 126, 710.
- ↑ Rost 1988 ↓, s. 168, według autora przybył do KG SG już w maju 1939.
- ↑ Rost 1988 ↓, s. 168–169.
- ↑ Rost 1988 ↓, s. 171.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 stycznia 1923, s. 32.
- ↑ Laudyn 1931 ↓, s. 37.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-06-22].
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 11 listopada 1931, s. 361.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-06-22].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-06-22].
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938, s. 3.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 126.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-06-22].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-06-22].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-06-22].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. II Szkoły Realnej we Lwowie za rok szkolny 1910. Lwów: Nakładem Dyrekcyi Zakładu, 1910.
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Nakładem „Przeglądu Kawaleryjskiego”, 1930.
- Zbigniew Gnat-Wieteska: 2 Pułk Strzelców Konnych. Warszawa: Edipresse Polska, 2013, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918-1939. ISBN 978-83-7769-359-9.
- Cezary Jankowski, Juliusz S. Tym: Historia pułku. W: 22 Pułk Ułanów Podkarpackich. Kraków: Edipresse Polska SA, 2012, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7769-352-0.
- Władysław Laudyn: Zarys historji wojennej 7-go pułku ułanów lubelskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1931, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Władysław Laudyn: Zarys historji wojennej 22-go pułku Ułanów Podkarpackich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Stanisław Edward Rost. Pierwotny Sztab Obrony Warszawy w 1939 r.. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 4 (126), 1988. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Józef Soniński: Zarys historji wojennej 11-go pułku ułanów legionowych. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.