Rhinobatos

Rhinobatos
Linck, 1790[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – R. sainsburyi
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ryby chrzęstnoszkieletowe

Rząd

Rhinopristiformes

Rodzina

rochowate

Rodzaj

Rhinobatos

Typ nomenklatoryczny

Raja rhinobatos Linnaeus, 1758

Synonimy
  • Rhinobatos[a] Klein, 1776[3]
  • Rhinobatus[b] Walbaum, 1792[5]
  • Rhinobatus Bloch & Schneider, 1801[6]
  • Leiobatus Rafinesque, 1810[7]
  • Squatinoraja Nardo, 1824[8]
  • Rhinobatus Billberg, 1833[9]
  • Syrrhina Müller & Henle, 1841[10]
  • Scobatus Whitley, 1939[11]
Gatunki

43 gatunki (w tym 25 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Rhinobatos – rodzaj ryb chrzęstnoszkieletowych z rodziny rochowatych (Rhinobatidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Do rodzaju należą gatunki występujące w wodach oceanu – Atlantyckiego, Indyjskiego i Spokojnego[8][12].

Morfologia

Długość ciała do 185 cm; masa ciała (największa opublikowana) do 26,6 kg[12].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1790 roku niemiecki ichtiolog H.F. Linck w artykule poświęconym próbie klasyfikacji ryb na podstawie ich uzębienia opublikowanym w czasopiśmie Magazin für das Neueste aus der Physik und Naturgeschichte[1]. Gatunkiem typowym jest (prawdopodobnie absolutna tautonimia) rocha (R. rhinobatos)[8].

Etymologia

  • Rhinobatos i Rhinobatus: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos, pysk’; βατoς batos ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’[13].
  • Leiobatus: gr. λειος leios ‘gładki’[14]; βατoς batos ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’[15]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Leiobatus panduratus Rafinesque, 1810 (= Raja rhinobatos Linnaeus, 1758).
  • Squatinoraja: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Squatina Duméril, 1806 (Squatinidae) oraz Raja Linnaeus, 1758 (Rajidae). Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Squatinoraja colonna Nardo, 1824 (= Raja rhinobatos Linnaeus, 1758).
  • Syrrhina: gr. συν sun ‘razem’[16]; ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos, pysk’[17]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Rhinobatus columnae Bonaparte, 1836 (= Raja rhinobatos Linnaeus, 1758)[18].
  • Scobatus: łac. scobina ‘tarnina’[19]; gr. βατoς batos ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’[15]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Raia (Rhinobatos) granulatus Blainville, 1816 (nomen nudum).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[8]:

  • Rhinobatos albomaculatus Norman, 1930 – roszak[20]
  • Rhinobatos annandalei Norman, 1926
  • Rhinobatos austini Ebert & Gon, 2017
  • Rhinobatos borneensis Last, Séret & Naylor, 2016
  • Rhinobatos holcorhynchus Norman, 1922
  • Rhinobatos hynnicephalus Richardson, 1846
  • Rhinobatos irvinei Norman, 1931
  • Rhinobatos jimbaranensis Last, White & Fahmi, 2006
  • Rhinobatos lionotus Norman, 1926
  • Rhinobatos manai White, Last & Naylor, 2016
  • Rhinobatos nudidorsalis Last, Compagno & Nakaya, 2004
  • Rhinobatos penggali Last, White & Fahmi, 2006
  • Rhinobatos punctifer Compagno & Randall, 1987
  • Rhinobatos ranongensis Last, Séret & Naylor, 2019
  • Rhinobatos rhinobatos (Linnaeus, 1758) – rocha[21]
  • Rhinobatos sainsburyi Last, 2004
  • Rhinobatos schlegelii Müller & Henle, 1841
  • Rhinobatos whitei Last, Corrigan & Naylor, 2014

Opisano również szereg gatunków wymarłych[22]:

  • Rhinobatos alaicus Averianov & Udovitshenko, 1993[23] (Azja; eocen)
  • Rhinobatos antunesi (Jonet, 1968)[24] (Europa; miocen)
  • Rhinobatos auribatensis Adnet, 2006[25] (Europa; eocen)
  • Rhinobatos casieri Herman, 1977[26]
  • Rhinobatos craddocki Case & Cappetta, 1997[27] (Ameryka Północna; kreda)
  • Rhinobatos echavei Cappetta & Corral, 1999[28] (Europa; kreda)
  • Rhinobatos grandis (Davis, 1887)[29] (Azja; kreda)
  • Rhinobatos hakelensis Cappetta, 1980[30] (Azja; kreda)
  • Rhinobatos ibericus Cappetta & Corral, 1999[28] (Europa; kreda)
  • Rhinobatos incertus Cappetta, 1973[31] (Ameryka Północna; kreda)
  • Rhinobatos incidens Kriwet, 1999[32] (Europa; kreda)
  • Rhinobatos intermedius (Davis, 1887)[29] (Azja; kreda)
  • Rhinobatos kiestensis Cappetta & Case, 1999[33] (Ameryka Północna; kreda)
  • Rhinobatos ladoniaensis Cappetta & Case, 1999[33] (Ameryka Północna; kreda)
  • Rhinobatos latus (Davis, 1887)[29] (Azja; kreda)
  • Rhinobatos lobatus Cappetta & Case, 1999[33] (Ameryka Północna; kreda)
  • Rhinobatos mariannae Bor, 1983[34] (Europa; kreda)
  • Rhinobatos maronita (Pictet & Humbert, 1866)[35] (Azja; kreda)
  • Rhinobatos popenguinensis Guinot, Hautier, Sambou, Sarr & Martin, 2023[36] (Afryka; kreda)
  • Rhinobatos sahnii Sahni & Mehrotra, 1981[37] (Azja; miocen)
  • Rhinobatos seruensis Guinot, Cappetta, Underwood & Ward, 2012[38] (Europa; kreda)
  • Rhinobatos tenuirostris (Davis, 1887)[29] (Azja; kreda)
  • Rhinobatos tesselatus (Von Der Marck, 1894)[39] (Europa; kreda)
  • Rhinobatos uvulatus Case & Cappetta, 1997[27] (Ameryka Północna; kreda)
  • Rhinobatos whitfieldi (Hay, 1903)[40] (Azja; kreda)

Uwagi

  1. ↑ Nazwa nieważna, publikacja Kleina została uznana za nieważną na mocy uprawnień Międzynarodowej Komisji Nomenklatury Zoologicznej, ze względu na niekonsekwentne stosowanie nazewnictwa binominalnego.[2].
  2. ↑ Nazwa nieważna, odrzucona do celów nomenklatorycznych na mocy uprawnień Międzynarodowej Komisji Nomenklatury Zoologicznej[4].

Przypisy

  1. ↑ a b H.F. Linck. Versuch einer Eintheilung der Fische nach den Zähnen. „Magazin für das Neueste aus der Physik und Naturgeschichte”. 6 (3), s. 32, 1790. (niem.). 
  2. ↑ ICZN. Opinion 89. Suspension of the Rules in the Case of Gronow 1763, Commerson 1803, Gesellschaft Schauplatz 1775 to 1781, Catesby 1771, Browne 1789, Valmont de Bomare 1768 to 1775. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 1B (3), s. 321–327, 1958. (ang.). 
  3. ↑ J.T. Klein: Neuer Schauplatz der Natur nach den richtigen Beobachtungen und Versuchen in Alphabetischer Ordnung. Cz. 2. Leipzig: M.G. Weidmanns Erben und Reich, 1776, s. 593. (niem.).
  4. ↑ ICZN. Opinion 21. Shall the genera of Klein, 1744, reprinted by Walbaum, 1792, be accepted?. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 1B (3), s. 51–53, 1958. (ang.). 
  5. ↑ J.J. Walbaum (red.): Petri Artedi sueci genera piscium. In quibus systema totum ichthyologiæ proponitur cum classibus, ordinibus, generum characteribus, specierum differentiis, observationibus plurimis. Redactis speciebus 242 ad genera 52. Cz. 3. Grypeswaldiæ: Impensis A.F. Röse, 1792, s. 353. (łac.).
  6. ↑ M.E. Bloch: Systema Ichthyologiae Iconibus cx Ilustratum. Post obitum auctoris opus inchoatum absolvit, correxit, interpolavit Jo. Gottlob Schneider, Saxo. Berolini: Sumtibus auctoris impressum et Bibliopolio Sanderiano commissum, 1801, s. 353. (łac.).
  7. ↑ C.S. Rafinesque: Caratteri di alcuni nuovi generi e nuove specie di animali e piante della Sicilia, con varie osservazioni sopra i medesimi. Palermo: Sanfilippo, 1810, s. 14. (wł.).
  8. ↑ a b c d RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., Richard van derR. Laan Richard van derR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 5 marca 2024 [dostęp 2024-04-04]  (ang.).
  9. ↑ G.J. Billberg. Om ichthyologien och beskrifning öfver några nya fiskarter af samkäksslägtet Syngnathus. „Linnéska Samfundets Handlingar”. 1 (för år 1832), s. 51, 1833. (szw.). 
  10. ↑ J.P. Müller & F.G.J. Henle: Systematische Beschreibung der Plagiostomen. Berlin: Veit, 1841, s. 113. (niem.).
  11. ↑ G.P. Whitley. Taxonomic notes on sharks and rays. „The Australian zoologist”. 9 (3), s. 244, 1940. (ang.). 
  12. ↑ a b R. Froese & D. Pauly: Rhinobatos. FishBase (ver. (02/2024)). [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  13. ↑ Ch. Scharpf: Family Rhinobatidae Bonaparte 1835 (Guitarfishes). The ETYFish Project. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  14. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 138.
  15. ↑ a b Jaeger 1959 ↓, s. 34.
  16. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 254.
  17. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 221.
  18. ↑ D.S. Jordan & B.W. Evermann. The fishes of North and Middle America: a descriptive catalogue of the species of fish-like vertebrates found in the waters of North America, north of the Isthmus of Panama. Part I. „Bulletin of the United States National Museum”. 47, s. 61, 1896. (ang.). 
  19. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 232.
  20. ↑ G. Nikolski & F. Staff (tłum.): Ichtiologia szczegółowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970, s. 1–542. (pol.).
  21. ↑ F. Jarocki: Zoologiia czyli Zwiérzętopismo ogólne podług náynowszego systematu ułożone. T. 4: Ryby. Warszawa: Drukarnia Łątkiewicza, 1822, s. 438. (pol.).
  22. ↑ J. Pollerspöck & N.J.P.& N. Straube J. Pollerspöck & N.J.P.& N., Bibliography Database of living/fossil sharks, rays and chimaeras (Chondrichthyes: Elasmobranchii, Holocephali) [online], shark.refrences.com, 2023 [dostęp 2024-03-25]  (ang.).
  23. ↑ A.O. Averianov & N.I. Udovichenko. Age of vertebrates from the Andarak locality (southern Fergana). „Stratigraphy and Geological Correlation”. 1 (3), s. 139–141, 1993. (ang.). 
  24. ↑ S. Jonet. Notes d’Ichthyologie miocène portugaise. V - Quelques Batoïdes. „Revista da Faculdade de Ciências da Universidade de Lisboa”. 15 (2), s. 233–258, 1968. (fr.). 
  25. ↑ S. Adnet. Nouvelles faunes de sélaciens (Elasmobranchii, Neoselachii) de l’Éocène des Landes (Sud-Ouest, France). Implication dans les connaissances des communautés d’eaux profondes. „Palaeo Ichthyologica”. 10, s. 1–128, 2006. (fr.). 
  26. ↑ J. Herman. Les Sélaciens des terrains néocrétacés et paléocènes de Belgique et des contrées limitrophes. Eléments d’une biostratigraphie intercontinentale. „Mémoires pour servir à l’explication des Cartes géologiques et minières de la Belgique”. 15, s. 1–401, 1977. (fr.). 
  27. ↑ a b G.R. Case & H. Cappetta. A new selachian fauna from the Late Maastrichtian of Texas (Upper Cretaceous/Navarro Group; Kemp Formation). „Münchner Geowissenschaftliche Abhandlungen Reihe A, Geologie und Paläontologie”. 24, s. 131–189, 1997. (ang.). 
  28. ↑ a b H. Cappetta & J.C. Corral. Upper Maastrichtian selachians from the Condado de Treviño (Basque-Cantabrian region, Iberian peninsula). „Estudios del Museo de Ciencias Naturales de Alava”. 14 (N° Esp. 1), s. 339–372, 1999. (ang.). 
  29. ↑ a b c d J.W. Davis. The fossil fishes of the chalk of Mount Lebanon, in Syria. „The Scientific Transactions of the Royal Dublin Society”. Series II. 3, s. 457–636, 1887. (ang.). 
  30. ↑ H. Cappetta. Les Sélaciens du Crétacé supérieur du Liban. II. Batoïdes.. „Palaeontographica”. Abteilung A. 168 (5–6), s. 149–229, 1980. (fr.). 
  31. ↑ H. Cappetta. Selachians from the Carlile Shale (Turonian) of South Dakota. „Journal of Paleontology”. 47 (3), s. 504–514, 1973. JSTOR: 1303199. (ang.). 
  32. ↑ J. Kriwet. Neoselachier (Pisces, Elasmobranchii) aus der Unterkreide (unteres Barremium) von Galve und Alcaine (Spanien, Provinz Teruel). „Palaeo Ichthyologica”. 9, s. 113–142, 1999. (niem.). 
  33. ↑ a b c H. Cappetta & G.R. Case. Additions aux faunes de sélaciens du Crétacé du Texas (Albien supérieur-Campanien). „Palaeo Ichthyologica”. 9, s. 5–111, 1999. (fr.). 
  34. ↑ T.J. Bor. A new species of Rhinobatos (Elasmobranchii, Batomorphii) from the upper Maastrichian of the Netherlands and Belgium. „Geologie en Mijnbouw”. 62, s. 297–300, 1983. (ang.). 
  35. ↑ F.-J. Pictet & A. Humbert: Nouvelles recherches sur les poissons fossiles du Mont Liban. Genève; Paris: Chez Georg; J.-B, Baillière, 1866, s. 1–114. (fr.).
  36. ↑ G. Guinot, L. Hautier, B.S. Sambou, R. Sarr & J.E. Martin. The Upper Cretaceous elasmobranch fauna from Senegal. „Cretaceous Research”. 146, s. 105480, 2023. DOI: 10.1016/j.cretres.2023.105480. (ang.). 
  37. ↑ A. Sahni & D.K. Mehrotra. The elasmobranch fauna of coastal Miocene sediments of peninsular India. „Biological Memoirs Lucknow”. 5 (2), s. 83–121, 1981. (ang.). 
  38. ↑ G. Guinot, H. Cappetta, C.J. Underwood & D.J. Ward. Batoids (Elasmobranchii: Batomorphii) from the British and French Late Cretaceous. „Journal of Systematic Palaeontology”. 10 (3), s. 445–474, 2012. DOI: 10.1080/14772019.2011.588255. (ang.). 
  39. ↑ W. von der Marck. Vierter Nachtrag zu: die fossilen Fische der westfälischen Kreide. „Palaeontographica”. 41, s. 41–48, 1894. (niem.). 
  40. ↑ O.P. Hay. On a collection of upper Cretaceous fishes from Mount Lebanon, Syria, with descriptions of four new genera and nineteen new species. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 19 (10), s. 395–452, 1903. (ang.). 

Bibliografia

  • E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
  • GBIF: 2418989
  • identyfikator iNaturalist: 48562
  • ITIS: 160814
  • NCBI: 7861
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 34708
  • CoL: 78N6