RWD-14 Czapla
Dane podstawowe | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Producent | |||
Typ | |||
Konstrukcja | mieszana, kryta płótnem | ||
Załoga | 2 osoby (pilot i obserwator/strzelec) | ||
Historia | |||
Data oblotu | 1936 | ||
Lata produkcji | 1938–1939 | ||
Liczba egz. | 65 + 4 prototypy | ||
Dane techniczne | |||
Napęd | 9-cylindrowy silnik gwiazdowy | ||
Moc | 346 kW (470 KM) | ||
Wymiary | |||
Rozpiętość | 11,9 m | ||
Długość | 9 m | ||
Wysokość | 3 m | ||
Powierzchnia nośna | 22 m² | ||
Masa | |||
Własna | 1153 kg | ||
Zapas paliwa | 315 l | ||
Osiągi | |||
Prędkość maks. | 247 km/h | ||
Prędkość przelotowa | 232 km/h | ||
Prędkość minimalna | 80 km/h | ||
Prędkość wznoszenia | 6,1 m/sek | ||
Pułap | 5100 m | ||
Zasięg | 675 km | ||
Rozbieg | 140 m | ||
Dane operacyjne | |||
Uzbrojenie | |||
1 × karabin maszynowy wz. 33 kal. 7,92 mm 1 × karabin maszynowy Vickers F kal. 7,7 mm | |||
Użytkownicy | |||
Polska, Rumunia | |||
|
RWD-14 Czapla (LWS Czapla) – samolot towarzyszący produkcji polskiej.
Historia
Projekt samolotu powstał w 1934. Płatowiec miał zastąpić przestarzałe Lublin R-XIII. Przed skierowaniem do produkcji seryjnej przetestowano 4 prototypy:
- RWD-14/I z silnikiem Pratt & Whitney Wasp Junior o mocy 294 kW (400 KM) – oblatany na początku 1936[a] przez Aleksandra Onoszkę miał niewystarczające osiągi, oraz niektóre cechy użytkowe (problem z wymianą zbiornika paliwa, krótki skok podwozia) niemożliwe do zaakceptowania przez zamawiającego.
- RWD-14/II lub RWD-14a z silnikiem G-1620A „Mors I” o mocy 250 kW (340 KM) – rozbił się podczas prób w locie nurkowym 20 kwietnia 1937 (pilot doświadczalny Roland Kalpas z ITL ratował się skokiem ze spadochronem).
- RWD-14/III – rozbił się podczas prób w locie nurkowym w 1938 (pilot doświadczalny Eugeniusz Przysiecki również ratował się skokiem ze spadochronem).
- RWD-14/IV lub RWD-14b – zakończył pomyślnie wszystkie próby 18 lipca 1938 i z silnikiem G-1620B „Mors II” o mocy 470 KM został skierowany do produkcji seryjnej.
W połowie 1938 r. inż. Tadeusz Chyliński rozpoczął opracowywanie dokumentacji technicznej dla seryjnych samolotów obserwacyjnych RWD-14b (RWD-14/IV) przeznaczonych dla Lubelskiej Wytwórni Samolotów, której władze wojskowe powierzyły ich produkcję, nadając samolotowi nazwę Czapla. Była to czwarta z kolei poprawiona (wzmocniony tył kadłuba i poprawiony układ sterowania) i w pełni udana wersja samolotu. Jego prototyp został oblatany na wiosnę 1938 r. przez Eugeniusza Przysieckiego, następnie przeszedł pomyślnie wszystkie konieczne próby. Na jesieni 1938 r. kompletna dokumentacja RWD-14b została przekazana do LWS.
W zamian za zwrot kosztów rozwoju, licencja na budowę samolotu została przekazana państwowym zakładom LWS, gdzie produkowano go po niewielkich przeróbkach. Przygotowaniem produkcji seryjnej kierował inż. Ryszard Bartel. W odniesieniu do tych samolotów spotykana jest także nazwa LWS Czapla. Zamówiono tylko 65 egzemplarzy, ponieważ osiągi samolotu Czapla – acz wyraźnie lepsze niż samolotu Lublin R-XIII – były za słabe i nie przystawały do wymogów ówczesnego pola walki. Miała jednak niektóre rozwiązania techniczne nowocześniejsze od poprzednika, przede wszystkim cechy krótkiego startu i lądowania (STOL) i składane do hangarowania skrzydła. Czaple zostały rozlokowane w każdym Pułku Lotniczym po jednej Eskadrze, z wyjątkiem Pułku IV, gdzie nie weszły do służby (Eskadry: 13, 23, 33, 53, 63). Dowództwo Lotnictwa czekało na skierowanie do produkcji nowoczesnego samolotu tej klasy LWS-3 Mewa.
Użycie bojowe
W kampanii wrześniowej samoloty te były używane w pięciu eskadrach obserwacyjnych, po 7 samolotów w eskadrze. Posiadały je: 13, 23, 33, 53 i 63 eskadra obserwacyjna.
Podczas walk użyto 49 samolotów, zniszczonych zostało 35. 11-16 (według różnych źródeł) zostało ewakuowanych do Rumunii, gdzie używano ich w celach szkoleniowych. Kilka zdobyli Niemcy i Sowieci.
Konstrukcja
Dwumiejscowy górnopłat zastrzałowy z podwoziem stałym. Kadłub spawany z rur chromowo-molibdenowych kryty blachą (w przedniej części) i płótnem. Płat o konstrukcji drewnianej kryte sklejką i płótnem. Na całej rozpiętości płata był ruchome sloty, zaś podwozie miało duży skok – co pozwalało na krótkie lądowanie na lotniskach polowych. Uzbrojenie składało się z 2 km – stałego km pilota i ruchomego km obserwatora.
Uwagi
- ↑ Podawana wcześniej w literaturze data oblotu grudzień 1935 jest błędna (Wojciech Mazur: "Samoloty RWD.14 i LWS.3", seria Wielki Leksykon Uzbrojenia Wrzesień 1939 tom 39, Edipresse, Warszawa 2014, ISBN 978-83-7769-587-6, s.12)
Bibliografia
- Leszek Dulęba, Andrzej Glass: Samoloty RWD. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1983, s. 118-119. ISBN 83-206-0315-3.
- Andrzej Morgała: Samoloty wojskowe w Polsce: 1924-1939 [T. 2]. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 2003. ISBN 83-11-09319-9.
- Witold Szewczyk: Samoloty na których walczyli Polacy. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988, s. 75-78. ISBN 83-206-0738-8.
- Rafał Białkowski, Kosztowna pomyłka? Geneza lotnictwa towarzyszącego w Polsce, cz. I, „Lotnictwo” nr 4(2011) s. 88-93. ISSN 1732-5323.
- Tadeusz Chyliński. W: Andrzej Glass: Słownik biograficzny techników polskich. T. XIV. Warszawa: NOT, 2003.
- Rafał Chyliński: Moja pasja lotnictwo. Życie i działalność Tadeusza Chylińskiego dla Polskiego Lotnictwa w świetle dokumentów. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, 2017, s. 852. ISBN 978-83-7339-166-6 oraz Tom 2 ISBN 978-83-7339-167-3
- p
- d
- e
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie
- p
- d
- e
- p
- d
- e
|