Pseudognaphalium

Pseudognaphalium

Szarota żółtobiała

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

Pseudognaphalium

Nazwa systematyczna

Pseudognaphalium M. E. Kirpicznikov in M. E. Kirpicznikov et L. A. Kuprijanova
Trudy Bot. Inst. Akad. Nauk SSSR, Ser. 1, Fl. Sist. Vyss. Rast. 9: 33. 1950^[3]^[4]

Typ nomenklatoryczny

P. oxyphyllum (A. P. de Candolle) M. E. Kirpicznikov^[3]

Synonimy

Gnaphalion St.-Lag.
Hypelichrysum Kirp.^[4]

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Pseudognaphalium Kirp. – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje ok. 107 gatunków^[4]. W wielu ujęciach, zwłaszcza dawnych, bywa włączany do rodzaju szarota Gnaphalium^[5]^[6]. Rośliny te występują głównie w strefach klimatu umiarkowanego na obu kontynentach amerykańskich^[7], ale obecne są także w Eurazji, Afryce, Australii i Nowej Zelandii^[4]. Do polskiej flory należy tylko jeden gatunek – szarota żółtobiała P. luteoalbum^[4]^[6].

Rodzaj nie ma ustalonej nazwy zwyczajowej w języku polskim i rośliny tu zaliczane noszą miano szaroty^[6] (niezależnie od ujęcia, także w przypadku, gdy rodzaj jest wyodrębniany)^[8].

Morfologia

Pokrój: Wieloletnie, dwuletnie i roczne rośliny zielne osiągające od kilku cm do ponad 150, rzadko nawet 200 cm wysokości. Korzeń zwykle jest palowy, rzadziej wiązkowy. Łodyga pojedyncza, rzadziej więcej, prosto wzniesiona, rzadziej płożąca lub podnosząca się. Pęd jest zwykle wełnisto owłosiony, czasem z udziałem siedzących gruczołków^[7].
Liście: Skrętoległe, odziomkowe skupione w rozecie przyziemnej. Blaszki siedzące, często obejmujące łodygę i zbiegające po niej, lancetowate, całobrzegie, owłosione, od spodu często białe lub szare z tego powodu, od góry często jednak łysiejące i zielone^[7].
Kwiaty: Zebrane w drobne i liczne koszyczki, te zaś w luźne, główkowate, baldachogroniaste lub wiechowate kwiatostany złożone. Okrywy walcowate do dzwonkowatych, o średnicy do 7 mm. Listki tworzące okrywy ułożone są w zwykle 3–7 rzędach, są barwy białawej do brązowej. Dno kwiatostanowe jest płaskie i gładkie. Na skraju koszyczków występują liczne (kilkadziesiąt lub nawet kilkaset) kwiaty żeńskie, a w części środkowej koszyczków obecnych jest kilka do kilkudziesięciu kwiatów obupłciowych. Korony mają kolor żółty^[7].
Owoce: Niełupki podługowate, walcowate, czasem nieco spłaszczone, gładkie lub brodawkowane, z 4–6 podłużnymi żebrami. Puch kielichowy w postaci jednego szeregu 10–12 pierzastych szczecinek, szybko odpadających^[7].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny astrowatych Asteraceae, w której obrębie zaliczany jest do podrodziny Asteroideae, plemienia Gnaphalieae^[9] i podplemienia Gnaphaliinae^[10].

W niektórych, historycznych ujęciach rodzaj nie jest wyróżniany, a gatunki tu zaliczane włączane są do rodzaju szarota Gnaphalium^[6]. Analizy filogenetyczne, bazujące głównie na dowodach molekularnych wskazują na konieczność wyodrębniania tego rodzaju^[10]^[4]^[11].

Wykaz gatunków^[4]

Pseudognaphalium acutiusculum (Urb. & Ekman) Anderb.
Pseudognaphalium adnatum (DC.) Y.S.Chen
Pseudognaphalium affine (D.Don) Anderb.
Pseudognaphalium alatocaule (Nash) Anderb.
Pseudognaphalium albescens (Sw.) Anderb.
Pseudognaphalium aldunateoides (J.Rémy) C.Monti, N.Bayón & S.E.Freire
Pseudognaphalium altimiranum (Greenm.) Anderb.
Pseudognaphalium andicola (Phil.) C.Monti, N.Bayón & S.E.Freire
Pseudognaphalium arizonicum (A.Gray) Anderb.
Pseudognaphalium attenuatum (DC.) Anderb.
Pseudognaphalium austrotexanum G.L.Nesom
Pseudognaphalium badium (Wedd.) Anderb.
Pseudognaphalium beneolens (Davidson) Anderb.
Pseudognaphalium biolettii Anderb. ex Nesom
Pseudognaphalium bourgovii (A.Gray) Anderb.
Pseudognaphalium brachyphyllum (Greenm.) Anderb.
Pseudognaphalium brachypterum (DC.) Anderb.
Pseudognaphalium cabrerae (S.E.Freire) S.E.Freire, N.Bayón, C.M.Baeza, Giuliano & C.Monti
Pseudognaphalium caeruleocanum (Steyerm.) Anderb.
Pseudognaphalium californicum (DC.) Anderb.
Pseudognaphalium canescens (DC.) Anderb.
Pseudognaphalium chartaceum (Greenm.) Anderb.
Pseudognaphalium cheiranthifol ium (Lam.) Hilliard & B.L.Burtt
Pseudognaphalium chrysocephalu m (Franch.) Hilliard & B.L.Burtt
Pseudognaphalium conoideum (Kunth) Anderb.
Pseudognaphalium coquimbense (Phil.) Anderb.
Pseudognaphalium cymatoides (DC.) Anderb.
Pseudognaphalium dichotomum V.M.Badillo
Pseudognaphalium dombeyanum (DC.) Anderb.
Pseudognaphalium domingense (Lam.) Anderb.
Pseudognaphalium dysodes (Spreng.) S.E.Freire, N.Bayón & C.Monti
Pseudognaphalium eggersii (Urb.) Anderb.
Pseudognaphalium ehrenbergianu m G.L.Nesom
Pseudognaphalium elegans Kartesz
Pseudognaphalium ephemerum de Lange
Pseudognaphalium flavescens (Kitam.) Anderb.
Pseudognaphalium gaudichaudian um (DC.) Anderb.
Pseudognaphalium gayanum (J.Rémy) Anderb.
Pseudognaphalium glanduliferum C.Monti, N.Bayón & S.E.Freire
Pseudognaphalium glandulosum (Klatt) Anderb.
Pseudognaphalium greenmanii (S.F.Blake) Anderb.
Pseudognaphalium helleri (Britton) Anderb.
Pseudognaphalium heterotrichum (Phil.) Anderb.
Pseudognaphalium hintoniorum (G.L.Nesom) Hinojosa & Villaseñor
Pseudognaphalium hypoleucum (DC.) Hilliard & B.L.Burtt
Pseudognaphalium illapelinum (Phil.) Anderb.
Pseudognaphalium inornatum (DC.) Anderb.
Pseudognaphalium jaliscense (Greenm.) Anderb.
Pseudognaphalium jujuyense (Cabrera) Anderb.
Pseudognaphalium lacteum (Meyen & Walp.) Anderb.
Pseudognaphalium landbeckii (Phil.) Anderb.
Pseudognaphalium lanuginosum (Kunth) Anderb.
Pseudognaphalium leucocephalum (A.Gray) Anderb.
Pseudognaphalium leucopeplum (Cabrera) Anderb.
Pseudognaphalium leucostegium Pruski
Pseudognaphalium liebmannii (Sch.Bip. ex Klatt) Anderb.
Pseudognaphalium luteoalbum (L.) Hilliard & B.L.Burtt – szarota żółtobiała
Pseudognaphalium macounii (Greene) Kartesz
Pseudognaphalium marranum (Philipson) Hilliard
Pseudognaphalium melanosphaero ides (Sch.Bip. ex Wedd.) Anderb.
Pseudognaphalium melanosphaeru m (Sch.Bip. ex A.Rich.) Hilliard
Pseudognaphalium meridanum (Aristeg.) Anderb.
Pseudognaphalium micradenium (Weath.) G.L.Nesom
Pseudognaphalium microcephalum (Nutt.) Anderb.
Pseudognaphalium moelleri (Phil.) Anderb.
Pseudognaphalium montevidense (Spreng.) Anderb.
Pseudognaphalium monticola (McVaugh) Villarreal, A.E.Estrada & Encina
Pseudognaphalium moritzianum (Klatt) V.M.Badillo
Pseudognaphalium munoziae N.Bayón, C.Monti & S.E.Freire
Pseudognaphalium nataliae (F.J.Espinosa) Villarreal, A.E.Estrada & Encina
Pseudognaphalium nubicola (I.M.Johnst.) Anderb.
Pseudognaphalium oaxacanum G.L.Nesom
Pseudognaphalium obtusifolium (L.) Hilliard & B.L.Burtt
Pseudognaphalium oligandrum (DC.) Hilliard & B.L.Burtt
Pseudognaphalium oxyphyllum (DC.) Kirp.
Pseudognaphalium paramorum (S.F.Blake) M.O.Dillon
Pseudognaphalium pellitum (Kunth) Anderb.
Pseudognaphalium perpusillum (Phil.) C.Monti, N.Bayón & S.E.Freire
Pseudognaphalium petitianum (A.Rich.) Mesfin
Pseudognaphalium pratense (Phil.) Anderb.
Pseudognaphalium pringlei (A.Gray) Anderb.
Pseudognaphalium psilophyllum (Meyen & Walp.) Anderb.
Pseudognaphalium purpurascens (DC.) Anderb.
Pseudognaphalium ramosissimum (Nutt.) Anderb.
Pseudognaphalium remyanum (Phil.) Anderb.
Pseudognaphalium rhodarum (S.F.Blake) Anderb.
Pseudognaphalium richardianum (Cufod.) Hilliard & B.L.Burtt
Pseudognaphalium robustum (Phil.) Anderb.
Pseudognaphalium roseum (Kunth) Anderb.
Pseudognaphalium rosillense (Urb.) Anderb.
Pseudognaphalium sandwicensium (Gaudich.) Anderb.
Pseudognaphalium schraderi (DC.) Anderb.
Pseudognaphalium selleanum (Urb. & Ekman) Anderb.
Pseudognaphalium semiamplexica ule (DC.) Anderb.
Pseudognaphalium semilanatum (DC.) Anderb.
Pseudognaphalium stolonatum (S.F.Blake) M.O.Dillon
Pseudognaphalium stramineum (Kunth) Anderb.
Pseudognaphalium subsericeum (S.F.Blake) Anderb.
Pseudognaphalium sylvicola G.L.Nesom
Pseudognaphalium tarapacanum (Phil.) Anderb.
Pseudognaphalium thermale (E.E.Nelson) G.L.Nesom
Pseudognaphalium tortuanum (Urb.) Anderb.
Pseudognaphalium undulatum (L.) Hilliard & B.L.Burtt
Pseudognaphalium versatile (Rusby) Anderb.
Pseudognaphalium viravira (Molina) Anderb.
Pseudognaphalium viscosum (Kunth) Anderb.
Pseudognaphalium yalaense (Cabrera) Anderb.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-08-19] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-08-19] (ang.).
↑ ^a ^b Pseudognaphalium M. E. Kirpicznikov. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian, National Museum of Natural History. [dostęp 2022-08-19].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Pseudognaphalium Kirp.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-08-19].
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 394, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 90, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Guy L. Nesom: Pseudognaphalium Kirpicznikov. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-08-19].
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 467. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Genus Omalotheca Cass.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-08-18].
↑ ^a ^b Rob D. Smissen, Randall J. Bayer, Nicola G. Bergh, Ilse Breitwieser, Susana E. Freire, Mercè Galbany-Casals, Alexander N. Schmidt-Lebuhn, Josephine M. Ward. A revised subtribal classification of Gnaphalieae (Asteraceae). „Taxon”. 69, 4, s. 778-806, 2020. DOI: 10.1002/tax.12294.
↑ Susana E. Freire, José L. Villaseñor, Claudia Monti, Néstor D. Bayón, María A. Migoya. Taxonomic Revision of Pseudognaphalium (Asteraceae, Gnaphalieae) from North America. „Annals of the Missouri Botanical Garden”. 107, 1, s. 314-404, 2022. DOI: 10.3417/2022695.