Powiat kutnowski

Powiat kutnowski
	powiat
	; Zamek w Oporowie
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
TERC	1002
Siedziba	Kutno
Starosta	Daniel Kowalik
Powierzchnia	886,86 km²
Populacja (31.12.2020); • liczba ludności	; 95 516
• gęstość	108,9 os./km²
Urbanizacja	58,72%
Tablice rejestracyjne	EKU
	Adres urzędu:ul. Kościuszki 16; 99-300 Kutno
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich	1
Liczba gmin miejsko-wiejskich	3
Liczba gmin wiejskich	7
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Powiat kutnowski – powiat w Polsce (w północnej części województwa łódzkiego), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Kutno.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[2] powiat zamieszkiwało 96 569 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 96 126 osób^[3].

Geografia

Położenie i obszar

Powiat kutnowski ma obszar^[4] 886,86 km².

Powiat stanowi 4,87% powierzchni województwa łódzkiego.

Powiat kutnowski położony jest w północnej części województwa łódzkiego i graniczy z województwami kujawsko-pomorskim, mazowieckim i wielkopolskim oraz z pięcioma powiatami ziemskimi: gostynińskim (województwo mazowieckie), kolskim (województwo wielkopolskie), łęczyckim i łowickim (województwo łódzkie) oraz włocławskim (województwo kujawsko-pomorskie)^[5].

Pod względem historycznym powiat kutnowski leży na obszarze dawnego powiatu gostynińskiego w ziemi gostynińskiej województwa rawskiego, stanowiącego część Mazowsza, a także dawnych powiatów łęczyckiego i orłowskiego w ziemi łęczyckiej województwa łęczyckiego^[6].

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

gminy miejskie: Kutno
gminy miejsko-wiejskie: Dąbrowice, Krośniewice, Żychlin
gminy wiejskie: Bedlno, Krzyżanów, Kutno, Łanięta, Nowe Ostrowy, Oporów, Strzelce
miasta: Kutno, Dąbrowice, Krośniewice, Żychlin

Ludność i powierzchnia (dane GUS z 31 grudnia 2024 r.)^[4]^[7]^[8]

lp.	Herb	Gmina	siedziba	powierzchnia (km²)	ludność	gęstość zaludnienia (osób/km²)
1		Bedlno	Bedlno	126,03	5116	41
2		Dąbrowice	Dąbrowice	46,15	1811	39
3		Krośniewice	Krośniewice	94,72	7813	82
4		Krzyżanów	Krzyżanów	103,06	4013	39
5		Kutno	Kutno	122,31	8888	73
6		Łanięta	Łanięta	54,89	2209	40
7		Nowe Ostrowy	Nowe Ostrowy	71,55	3241	45
8		Oporów	Oporów	67,82	2431	36
9		Strzelce	Strzelce	90,09	3743	42
10		Żychlin	Żychlin	76,64	11067	144
11		Kutno	–	33,59	41231	1227
Razem	–	–	–	886,86	91563	164

Demografia

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2014):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	103 007	100	53 497	51,94	49 510	48,06
Miasto	60 488	58,72	32 072	31,14	28 416	27,59
Wieś	42 519	41,28	21 425	20,80	21 094	20,48

Media

Prasa

Gazety ukazujące się w powiecie:

Gazeta Lokalna Kutna i Regionu

Środowisko naturalne

Powiat kutnowski leży w przeważającej części na Równinie Kutnowskiej. Główną rzeką powiatu jest Bzura, która wyznacza jego południową granicę. Do Bzury z terenu powiatu kutnowskiego spływają dwa lewe dopływy: Ochnia (nad którą leży Kutno) i Słudwia (nad którą leżą m.in. Żychlin i Oporów)^[5].

Transport

Powiat kutnowski, a w szczególności jego stolica, Kutno, to duży i ważny węzeł drogowy i kolejowy. Krzyżują się tu następujące szlaki transportowe^[10]:

Drogi krajowe

A1 (E75): Rusocin – Toruń – Włocławek – Kutno – Łódź – Piotrków Trybunalski – Częstochowa – Gliwice – Gorzyczki (PL/CZ)

60: Łęczyca – Kutno – Płock – Ciechanów – Ostrów Mazowiecka

91: Gdańsk – Toruń – Włocławek – Łódź – Piotrków Trybunalski – Radomsko – Częstochowa

92: Rzepin – Poznań – Konin – Kutno – Warszawa – Mińsk Mazowiecki

Drogi wojewódzkie

573: Żychlin – Gostynin – Nowy Duninów

581: Krośniewice – Gostynin

583: Bedlno – Żychlin – Sanniki

702: Kutno – Piątek – Zgierz

Linie kolejowe

3: Warszawa Zachodnia – Kunowice

16: Łódź Widzew – Kutno

18: Kutno – Piła Główna

33: Kutno – Brodnica

Religia

Kościół Rzymskokatolicki

metropolia łódzka, diecezja łowicka

Kościół Starokatolicki Mariawitów

diecezja śląsko-łódzka
- parafia św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty w Nowej Sobótce
  - filia w Kutnie

Kościół Ewangelicko-Augsburski

diecezja warszawska
- parafia ewangelicko-augsburska w Kutnie

Kościół Zielonoświątkowy

zbór w Kutnie

Kościół Chrześcijański „Jezus Żyje”

zbór w Kutnie
zbór w Krośniewicach

Kościół Adwentystów Dnia Siódmego

zbór w Kutnie

Świadkowie Jehowy

zbór Kutno-Północ
zbór Kutno-Południe
zbór Żychlin^[11]

Zabytki

Na terenie powiatu kutnowskiego istnieje wiele zabytków reprezentujących różne style architektoniczne, głównie klasycyzm^[5]:

Zamek Oporowskich w Oporowie – rezydencja obronna wybudowana w I połowie XV wieku w stylu późnogotyckim.
Ratusz w Kutnie – budynek klasycystyczny, obecnie siedziba Muzeum Regionalnego.
Zespół pałacowy Gierałty w Kutnie.
Kościół ewangelicko-augsburski w Kutnie – neogotycka świątynia wzniesiona w 1880 roku.
Zajazd w Krośniewicach – pochodzący z początku XIX wieku, obecnie siedziba Muzeum im. Jerzego Dunin-Borkowskiego.
Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Głogowcu – świątynia wzniesiona w 1433 r. w stylu gotyckim z renesansowym nagrobkiem Jana Głogowskiego pochodzącym z 1565 r.
Dwór w Łękach Kościelnych – dwór pochodzący z II połowy XVIII wieku.
Kościół św. Marii Magdaleny w Łękach Kościelnych – zbudowany w 1775 r.
Kościół św. Tomasza Apostoła w Grochowie – drewniany, zbudowany w 1681 r.
Kościół obronny w Orłowie – wzniesiony w stylu gotyckim ok. 1430 r.
Wczesnośredniowieczne grodzisko w Orłowie.

Starostowie kutnowscy

Na podstawie źródła^[12]:

Wiesław Garstka (12 listopada 1998 – 19 listopada 2002)
Grzegorz Wojtasiak (19 listopada 2002 – 30 marca 2005)
Andrzej Dąbrowicz (30 marca 2005 – 27 listopada 2006)
Konrad Kłopotowski (27 listopada 2006 – 18 października 2007)
Dorota Dąbrowska (18 października 2007 – 2 grudnia 2010)
Mirosława Gal-Grabowska (2 grudnia 2010 – 28 listopada 2014)
Krzysztof Debich (28 listopada 2014 – 21 listopada 2018)
Daniel Kowalik (21 listopada 2018 – nadal)

Zobacz też

Związek Gmin Regionu Kutnowskiego

Przypisy

↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .
↑ ^a ^b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
↑ ^a ^b ^c Powiat kutnowski, lodzkie.travel [dostęp 2015-09-04] [zarchiwizowane 2015-09-04] (pol.).
↑ Heraldyka i okolice. Andrzej Rachuba (red.), Sławomir Górzyński (red.), Halina Manikowska (red.). Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2002, s. 178. ISBN 83-7181-267-1. Cytat: I tak, współczesny powiat kutnowski współtworzą ziemie staropolskich powiatów łęczyckiego i orłowskiego oraz gostyńskiego – czyli jednego z powiatów dawnego województwa rawskiego (stolica powiatu – miasto Kutno – otoczona jest z trzech stron terenami dawnego województwa łęczyckiego).
↑ Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2007 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008. ISSN 1734-6118. (pol.).
↑ GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2024-07-24] (pol.).
↑ Powiat kutnowski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Mapy Google [online], Mapy Google [dostęp 2015-09-04] .
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2021-04-30] .
↑ Rafał Rudka, Joanna Gryboś-Chechelska, Tomasz Smaś (red.): Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. V: Starostowie województwa łódzkiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2024, s. 18. ISBN 978-83-62251-00-1. [dostęp 2025-07-24].

Linki zewnętrzne

Starostwo Powiatowe w Kutnie

[1] Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .

[2] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[3] GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .

[autonazwa1-4] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.

[:0-5] Powiat kutnowski, lodzkie.travel [dostęp 2015-09-04] [zarchiwizowane 2015-09-04] (pol.).

[6] Heraldyka i okolice. Andrzej Rachuba (red.), Sławomir Górzyński (red.), Halina Manikowska (red.). Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2002, s. 178. ISBN 83-7181-267-1. Cytat: I tak, współczesny powiat kutnowski współtworzą ziemie staropolskich powiatów łęczyckiego i orłowskiego oraz gostyńskiego – czyli jednego z powiatów dawnego województwa rawskiego (stolica powiatu – miasto Kutno – otoczona jest z trzech stron terenami dawnego województwa łęczyckiego).

[7] Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2007 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008. ISSN 1734-6118. (pol.).

[8] GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2024-07-24] (pol.).

[populacja2016-9] Powiat kutnowski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[10] Mapy Google [online], Mapy Google [dostęp 2015-09-04] .

[11] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2021-04-30] .

[12] Rafał Rudka, Joanna Gryboś-Chechelska, Tomasz Smaś (red.): Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. V: Starostowie województwa łódzkiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2024, s. 18. ISBN 978-83-62251-00-1. [dostęp 2025-07-24].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Miasta na prawach powiatu	Łódź (siedziba) Piotrków Trybunalski Skierniewice
Powiaty	bełchatowski brzeziński kutnowski łaski łęczycki łowicki łódzki wschodni opoczyński pabianicki pajęczański piotrkowski poddębicki radomszczański rawski sieradzki skierniewicki tomaszowski wieluński wieruszowski zduńskowolski zgierski
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Miasta	Dąbrowice Krośniewice Kutno Żychlin
Gminy miejskie	Kutno
Gminy miejsko-wiejskie	Dąbrowice Krośniewice Żychlin
Gminy wiejskie	Bedlno Krzyżanów Kutno Łanięta Nowe Ostrowy Oporów Strzelce

Przynależność wojewódzka	gubernia warszawska (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–39) woj. łódzkie (II RP) (1939) woj. łódzkie (1945–75)
Miasta	Dąbrowice (do 1870) Krośniewice (do 1870 i od 1926) Kutno Żychlin (do 1870 i od 1924)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Bedlno (1953–54 i 1973–75) Błonie (1867–1953) Chodów (1973–75) Czerwonka (1953–54) Dąbrowice (1867–1954 i 1973–75) Dobrzelin (1870–74, 1926–54 i 1973–75) Krośniewice (1870–1954 i 1973–75) Krzyżanów (1973–75) Krzyżanówek (1867–1954) Kutno (1867–1954 i 1973–75) Łanięta (1919–54 i 1973–75) Mikstal (1867–1918) Nowe Ostrowy (1973–75) Oporów (1867–1954 i 1973–75) Ostrowy (1953–54) Plecka Dąbrowa (1867–1954) Rdutów (1867–1953) Sójki (1867–1953) Strzelce (1953–54 i 1973–75) Wojszyce (1867–1953) Wroczyny (1867–70) Żychlin (1867–70, 1874–1926 i 1973–75) Żychlin (1870–74)
Gromady (1954–72)	Bedlno (1954–72) Biała (1961–72) Bielawki (1956–68) Byszew (← 1956–72) Chodów (1968–72) Cygany (1954–61) Czerwonka (1954–68) Dąbrowice (1954–72) Długie (1954–68) Dobrzelin (1954–72) Emilianów (1954–59) Gołębiew Stary (1954–68) Gołębiewek Nowy (1954–61) Kaszewy Kościelne (1954–61) Krośniewice (1954–72) Kruki (1954–61) Krzyżanów (1954–72) Kutno (1954–56) Kutno (1961–68) Kutno-Wschód (1968–72) Kutno-Zachód (1968–72) Łanięta (1954–72) Mikstal (1954–68) Miłonice (1954–68) Mirosławice (1954–68) Młogoszyn (1954–72) Mnich (1954–59) Nowa Wieś (1954–61) Nowe (1954–72) Odolin (1954–56) Oporów (1954–72) Ostrowy (1954–72) Plecka Dąbrowa (1954–72) Pniewo (1954–61) Podczachy (1954–61) Przyzórz (1954–68) Rdutów (1954–68) Ruszki (1954–59) Siemianów (1954–68) Sójki (1954–68) Strzegocin (← 1956–72) Strzelce (1954–72) Śleszyn (1954–61) Załusin (1956–72) Zgórze (1954–59)