Pinus dalatensis
Systematyka[1][2][3] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | nagonasienne | ||
Klasa | iglaste | ||
Rząd | sosnowce | ||
Rodzina | sosnowate | ||
Rodzaj | sosna | ||
Gatunek | P. dalatensis | ||
Nazwa systematyczna | |||
Pinus dalatensis Ferré | |||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
| |||
|
Pinus dalatensis Ferré – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Występuje w centralnym i południowo-centralnym Wietnamie i Laosie[5].
Morfologia
- Pokrój
- Drzewo o stożkowatej koronie.
- Pień
- Osiąga wysokość 15–25(45) m i średnicę 60–100 cm (120 cm[6]). Kora szara.
- Liście
- Igły zabrane po 5 na krótkopędach, o długości (3)5–10(14) cm i szerokości 0,5–1 mm.
- Szyszki
- Szyszki żeńskie pojedyncze, liczą 20–30 łusek nasiennych, żółtawo brązowe, ciemnoszare po osiągnięciu dojrzałości. Osiągają długość 6–23 cm. Nasiona brązowe, o długości 7–10 mm, opatrzone skrzydełkiem o długości do 2,5 cm.
- Gatunki podobne
- Pinus dalatensis jest podobna do P. wallichiana i P. strobus, ale różni się pyłkiem i występuje na stanowiskach odległych geograficznie od obu gatunków.
Biologia i ekologia
Nasiona zaczynają dojrzewać w lutym i marcu, osiągają dojrzałość od października do grudnia[7]. Siewki wykształcają 8–10 liścieni.
Występuje w górach, na wysokościach powyżej 1500 m n.p.m. (1400–2300 m[4]), w gęstych, wilgotnych, wiecznie zielonych lasach podzwrotnikowych. Często razem z P. krempfii, P. kesiya, Dacrydium elatum i Fokienia hodginsii. Rośnie w grupach od kilku do ok. 30 drzew, otoczonych przeważnie przez drzewa liściaste.
Systematyka i zmienność
Synonimy: Pinus wallichiana A.B.Jacks. var. dalatensis (Ferré) Silba.
Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus[5]:
- podrodzaj Strobus
- sekcja Quinquefoliae
- podsekcja Strobus
- gatunek P. dalatensis
- podsekcja Strobus
- sekcja Quinquefoliae
W obrębie populacji i pomiędzy nimi istnieje duża zmienność w morfologii igieł, szyszek i pędów, dlatego gatunek dzielony jest na podgatunki i odmiany[6]:
- P. dalatensis var. dalatensis Businsky – odmiana typowa
- P. dalatensis var. bidoupensis Businsky
- P. dalatensis subsp. procera Businsky
Populacja P. dalatensis znaleziona w Laosie została także opisana jako odrębny gatunek Pinus anemophila Businsky[8].
Zagrożenia
W 1998 r. międzynarodowa organizacja IUCN uznała ten gatunek za narażony na wyginięcie i przyznała mu kategorię zagrożenia VU (Vulnerable). W 2007 r. zmieniła klasyfikację na kategorię DD (data deficient), w związku z niepewnym statusem systematycznym taksonu. Kategoria ta oznacza, że nie ma dostatecznych danych o sytuacji taksonu, aby ocenić stopień jego zagrożenia. W 2010 r. ponownie poddano takson ocenie i przyznano mu status NT (near threatened), uznając za bliski zagrożeniu. Podstawą do nadania tej kategorii był rozmiar powierzchni zajmowanej przez populacje (mniej niż 2 tys. km²), występowanie w mniej niż 10 lokalizacjach oraz niewielkie zmniejszenie liczebności oraz pogorszenie jakości siedlisk[4].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
- ↑ a b c P.P. Thomas P.P., K.L.K.L. Phan K.L.K.L., Pinus dalatensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2009-07-22] (ang.).
- ↑ a b Christopher J. Earle: Pinus. [w:] The Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-07-22]. (ang.).
- ↑ a b Luu Nguyen Duc To, Philip Ian Thomas: Cay La Kim Vietnam. Conifers of Vietnam. Darwin Initiative, 2004, s. 38–41. ISBN 1-872291-64-3. [dostęp 2009-07-22].
- ↑ Christopher J. Earle: Pinus dalatensis. [w:] The Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-07-22]. (ang.).
- ↑ R. Businský. A new species of soft pine from the Vietnamese border of Laos. „Acta Pruhoniciana”. 96, s. 5–13, 2010. (ang.).