Piaski (powiat gostyński)

Piaski
wieś
Ilustracja
Kościół poewangelicki
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

gostyński

Gmina

Piaski

Liczba ludności (31 grudnia 2013)

3232[2]

Strefa numeracyjna

65

Kod pocztowy

63-820[3]

Tablice rejestracyjne

PGS

SIMC

0374657

Położenie na mapie gminy Piaski
Mapa konturowa gminy Piaski, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Piaski”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Piaski”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Piaski”
Położenie na mapie powiatu gostyńskiego
Mapa konturowa powiatu gostyńskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Piaski”
Ziemia51°53′05″N 17°04′28″E/51,884722 17,074444[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Kościół poewangelicki
Szpital bonifratrów

Piaski (Piaseczna Góra – nazwa pierwotna, Sandberg – nazwa używana w czasach zaboru pruskiego oraz okupacji niemieckiej) – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Piaski.

Piaski uzyskały lokację miejską w 1775 roku, zdegradowane w 1934 roku[4]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa leszczyńskiego.

Części wsi

Integralne części wsi Piaski[5][6]
SIMC Nazwa Rodzaj
0374628 Marysin część wsi
0374663 Piaski Wielkopolskie część wsi

Historia Piasków

  • 1775 – założenie Piasecznej Góry przez kasztelana Karola Koszutskiego herbu Leszczyc, na mocy przywileju lokacyjnego wystawionego dnia 15 stycznia 1775 roku przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i sprowadzenie pierwszych osadników (początkowo wyłącznie osadnicy niemieccy i Żydzi)[7][8].
  • lata 1778-1782 – zbudowanie zboru protestanckiego (ewangelicko-augsburskiego).
  • 1895 – powstanie szpitala bonifratrów na wzgórzach Marysina. Szpital został zbudowany wysiłkiem polskiego społeczeństwa Wielkopolski jako wyraz walki z germanizacją. Głównym fundatorem był hrabia Marceli Żółtowski, dziedzic majątku Godurowo.
  • 1903 – powstanie Piaskowskiego Towarzystwa Przemysłowców.
  • około 1910 – powstanie ogniw Towarzystwa Gimnastycznego Sokół.
  • 1912 – powstanie Koła Śpiewackiego „Chopin”.
  • początek stycznia 1919 roku – przejęcie władzy z rąk pruskich.
  • 28 maja 1934 – wydanie przez Radę Ministrów RP rozporządzenia, na podstawie którego Piaski tracą po przeszło półtora wieku prawa miejskie.
  • 27 stycznia 1945 – do Piasków wkraczają jednostki Armii Radzieckiej, kończy się okupacja niemiecka[7][8].
  • 1 września 1999 – zostaje uroczyście oddany do użytku nowy budynek szkolny dla Zespołu Szkół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum nr 1 w Piaskach.
  • 2000 – szpital na Marysinie wraca w ręce bonifratrów.

Samorządowe instytucje oświatowe i kulturalne w Piaskach

  • Przedszkole Samorządowe przy ul. Dworcowej 25[9]
  • Zespół Szkół – Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika i Gimnazjum nr 1 przy ul. Drzęczewskiej 9[10]
  • Warsztat Terapii Zajęciowej przy ul. Szkolnej 1[11]
  • Gminny Ośrodek Kultury[12] i Gminna Biblioteka Publiczna[13] przy ul. Strzeleckiej 4

Turystyka

Przez Piaski przebiega trasa ścieżki rowerowej, na którą składają się dwa szlaki: turystyczno-komunikacyjny Piaski – Gostyń – Piaski, z którego wjechać można w ścieżkę turystyczno dydaktyczną o długości 16 km Piaski – Smogorzewo – Drzęczewo Pierwsze – Drzęczewo Drugie – Piaski. Turystyczno-dydaktyczna ścieżka rozpoczyna się przy Zespole Szkół w Piaskach, przy ul. Drzęczewskiej i prowadzi przez kompleksy leśne w Piaskach, Godurowie, Smogorzewie i Drzęczewie. Rowerzyści jadący tą ścieżką mogą podziwiać m.in. „Szwajcarię Godurowską” z punktu wypoczynkowo-widokowego przy 350-letnim dębie „Kasper”, dolinę rzeki Dąbrówki, łąki obrzańskie, torfowiska oraz uprawy leśne. Można kontynuować podróż jadąc dalej w kierunku Borku Wlkp., trasą ścieżki powiatowej, a nawet dalej, w kierunku miejscowości Niedźwiady i Książ Wielkopolski Trasa rowerowa nosi imię renesansowego poety Kaspra Miaskowskiego.

Sport

W Piaskach działa Ludowy Klub Sportowy Korona Piaski, klub piłkarski grający w sezonie 2023/2024 w IV lidze, grupie wielkopolskiej[14][15].

Przemysł

W Piaskach ma swoją siedzibę przedsiębiorstwo Simet S.A., producent opakowań z tektury falistej, rezystorów przemysłowych oraz elementów wentylacyjnych. Historia firmy datuje się od 1969 roku, kiedy to rozpoczęła działalność jako Spółdzielnia Inwalidów SIMET[16].

Zobacz też

  • Cmentarz żydowski w Piaskach

Linki zewnętrzne

  • Piaski (17) al. Góra Piaseczna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 55 .

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 99279
  2. Ilość mieszkańców gminy Piaski nadal wzrasta [online] [dostęp 2014-01-03] .
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 915 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
  4. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 60-61.
  5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  7. a b Historia Piasków na stronie gminy.
  8. a b Historia Piasków.
  9. Oficjalna strona przedszkola w Piaskach. przedszkole.blink.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-18)]..
  10. Strona Zespołu Szkół w Piaskach.
  11. Warsztat Terapii Zajęciowej w Piaskach. wtzpiaski.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-19)]..
  12. Serwis GOK Piaski.
  13. Biblioteka Publiczna na stronie gminy.
  14. Strona klubu Korona Piaski.
  15. Skarb - Korona Piaski [online], www.90minut.pl [dostęp 2024-01-14] .
  16. O firmie Simet S.A.. [dostęp 2013-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-19)].
  • p
  • d
  • e
Gmina Piaski
Wsie
Osady
Przysiółek
Integralne
części wsi
  • Marysin
  • Piaski Wielkopolskie

Gmina Piaski (powiat gostyński)

  • p
  • d
  • e
Powiat gostyński (1919–1975)
Przynależność wojewódzka
  • woj. poznańskie (II RP) (1919–39)
  • woj. poznańskie (1945–75)
Miasta (1919–75)
Gminy wiejskie zbiorowe
(1934–54 i 1973–75)
  • Borek (Wielkopolski)
  • Gostyń
  • Krobia
  • Pępowo
  • Piaski
  • Poniec
Gromady (1954–72)
  • Bodzewo (1954–68)
  • Borek (1954–72)
  • Brzezie (1954–68)
  • Chwałkowo (1954–68)
  • Gostyń (1962–72)
  • Gostyń Stary (1954–61)
  • Koszkowo (1954–61)
  • Krobia (1954–72)
  • Krobia Stara (1954–61)
  • Kunowo (1954–61)
  • Łęka Mała (1954–68)
  • Pępowo (1954–72)
  • Piaski (1954–72)
  • Poniec (1954–72)
  • Sarbinowo (1954–59)
  • Skoraszewice (1954–59)
  • Smolice (1954–57 )
  • Szelejewo (1954–68)
  • Zimnowoda (1954–61)
  • p
  • d
  • e
Miasta i miasteczka zdegradowane reformą gminną z 1933–1934

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich / praw miasteczka / praw osiedla; (2) wytłuszczono miasta/osiedla trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast; (4) OTPosiedle typu miejskiego; (5) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Gminy miejskie
  • Bnin (1395–1934)
  • Boćki (1509–1934)
  • Brzostek (1367–1934, od 2009)
  • Budzyń (1458–1934, od 2021)
  • Ciężkowice (1348–1934, od 2000)
  • Czarny Dunajec (1879–1896, 1925–1934, od 2023)
  • Dobrzyca (1440–1934, od 2014)
  • Gąsawa (1388–1934, od 2024)
  • Gębice (1425–1934)
  • Jagielnica (1518–1934)
  • Jaraczewo (1519–1934, od 2016)
  • Jazłowiec (1519–1934)
  • Kopanica (1450–1934)
  • Lanckorona (1366–1934)
  • Łohiszyn (1570–1934, od 1959OTP)
  • Mielnik (1440–1934)
  • Mieścisko (1474–1934, od 2024)
  • Narew (1529–1934)
  • Niżankowice (1431–1934, od 1940OTP)
  • Nowe Miasto nad Wartą (1283–1934)
  • Nowy Dwór (1578–1934)
  • Nowy Wiśnicz (1616–1934, od 1994)
  • Obrzycko (1458–1934, od 1990)
  • Odelsk (1546–1934)
  • Piaski (1775–1934)
  • Powidz (1243–1934)
  • Rogowo (1380–1580, 1672–1934)
  • Rostarzewo (1752–1934)
  • Rychtal (1294–1934, od 2024)
  • Ryczywół (1426–1934)
  • Rynarzewo (1299–1934)
  • Stara Sól (1557–1934, od 1940OTP)
  • Szereszów (1569–1934, od 1940OTP)
  • Święciechowa (1277–1934)
  • Ulanów (1616–1934, 1941–1945, od 1958)
  • Uście Solne (1616–1934)
  • Władysławów (1727–1870, 1919–1934)
  • Wojnicz (1369–1934, od 2007)
  • Zaniemyśl (1742–1934, 1940–1948, od 2025)
Gminy wiejskie
z prawami miejskimi
Gminy wiejskie
z prawami miasteczka

Źródła: Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 422, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420, Dymitrow M., 2015, Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej, [in] Krzysztofik R., Dymitrow M. (Eds), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg, s. 61–63 / 65–115.