Persefona
bogini władczyni świata podziemnego, opiekunka dusz zmarłych | |||
Persefona – rzeźba Dominikusa Auliczka (1778) w Schlosspark Nymphenburg, Monachium | |||
Występowanie | mitologia grecka | ||
---|---|---|---|
Teren kultu | |||
Odpowiednik | Prozerpina (rzymski) | ||
Rodzina | |||
Ojciec | Zeus | ||
Matka | Demeter | ||
Mąż | Hades | ||
Dzieci | Makaria, Melinoe, Zagreus | ||
| |||
|
Persefona (także; gr. Περσεφόνη Persephónē, gr. Κόρη Kórē, łac. Proserpina ‘dziewczyna’) – w mitologii greckiej małżonka Hadesa, władczyni świata podziemnego i opiekunka dusz zmarłych. Była córką Demeter i Zeusa. W mitologii rzymskiej Persefonę utożsamiono z Prozerpiną.
Została porwana przez Hadesa, gdy wraz z towarzyszkami bawiła się na łące. Kiedy próbowała zerwać piękny kwiat narcyza, ziemia rozwarła się i pojawił się Hades na złotym rydwanie, uprowadzając ją do swego królestwa. Zrozpaczona Demeter przez dziewięć dni i nocy poszukiwała córki, aż w końcu poruszony jej cierpieniem Helios wyznał bogini prawdę. Rozzłoszczona Demeter opuściła Olimp i zabrała ziemi płodność. Zaniepokojony losem głodujących ludzi Hades zgodził się zwrócić Demeter córkę, pod warunkiem, że ta podczas dalszego pobytu w podziemiach nic nie spożyje. Świadom podstępu poczęstował Persefonę przed odejściem owocem granatu. Ostatecznie Zeus zadecydował, że Persefona dziewięć miesięcy będzie spędzała z matką, oraz trzy z mężem. Gdy Persefona powracała do matki, nastawała wiosna, gdy wracała pod ziemię, rozpoczynał się okres zimy[1]. Jako pierwszy mit o porwaniu Persefony przytoczył Hezjod.
Persefona zakochała się w młodym Adonisie i nie chciała zwrócić go Afrodycie. Ostatecznie wyrokiem Zeusa Adonis spędzał wraz z Persefoną trzecią część roku.
Kult Persefony i Demeter był podstawą misteriów eleuzyjskich, w Atenach obchodzono na jej cześć misteria w okresie Antesteriów. Świątynie Persefony znajdowały się w Koryncie, Megarze, Sparcie, Lokroj i w południowej Italii. Przedstawiana była jako groźna, zasiadająca u boku męża władczyni podziemi, z pochodnią lub makiem w ręku.
Kult Persefony rozbudowali orficy. Bezdzietnemu w klasycznej wersji mitu związkowi Hadesa i Persefony przypisano jako córki Erynie, zaś sama Persefona ze związku z Zeusem miała urodzić Zagreusa.
Przypisy
- ↑ BarbaraB. Ludwiczak BarbaraB., Mitologia Greków i Rzymian, wyd. drugie, Kraków: GREG, 2012, s. 62-63, ISBN 978-83-7517-082-5 .
Bibliografia
Zobacz kolekcję cytatów o Persefonie w Wikicytatach |
- Andrzej MA.M. Kempiński Andrzej MA.M., Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich, Warszawa: Iskry, 2001, ISBN 83-207-1629-2, OCLC 297716845 .
- Ludwiczak, Brabara, Mitologia Greków i Rzymian, Kraków: GREG, 2012, ISBN 978-83-7517-082-5
- Mała encyklopedia kultury antycznej, Wyd. PWN, Warszawa 1983, ISBN 83-01-03529-3
- Schmidt, J., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wyd. Książnica 1996, ISBN 83-7132-266-6
- PWN: 3956057
- Britannica: topic/Persephone-Greek-goddess
- Treccani: persefone
- NE.se: persefone
- Nacionālā enciklopēdija: 150192
- SNL: Persefone, Kore
- Catalana: 0050477
- DSDE: Persefone
- Hrvatska enciklopedija: 47786