Płetwoszczurek
| Holochilus | |||
| Brandt, 1835[1] | |||
 Płetwoszczurek brazylijski (H. brasiliensis) na ilustracji z 1840 roku | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ssaki | ||
| Podgromada | żyworodne | ||
| Infragromada | |||
| Rząd | gryzonie | ||
| Podrząd | Supramyomorpha | ||
| Infrarząd | myszokształtne | ||
| Nadrodzina | myszowe | ||
| Rodzina | chomikowate | ||
| Podrodzina | bawełniaki | ||
| Plemię | Oryzomyini | ||
| Rodzaj | płetwoszczurek | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Holochilus sciureus J.A. Wagner, 1842 | |||
| Synonimy | |||
| | |||
| Gatunki | |||
| |||
| |||
| |||
Płetwoszczurek[6] (Holochilus) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej[7][8][9].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 123–238 mm, długość ogona 115–238 mm, długość tylnej stopy 35–56 mm; masa ciała 70–370 g[8][10].
Systematyka
Rodzaj (w randze podrodzaju w obrębie Mus) zdefiniował w 1835 roku niemiecki przyrodnik Johann Friedrich von Brandt w artykule poświęconym opisom i rycinom nowych i mniej znanych egzotycznych gryzoni ze zbiorów Rosyjskiej Akademii Nauk, opublikowanym w czasopiśmie Mémoires de l’Académie impériale des sciences de St.-Pétersbourg[1]. Na gatunek typowy Brandt wyznaczył (oryginalne oznaczenie) Mus (Holochilus) leucogaster, jednak nazwa ta stanowi nomen dubium dlatego w 2001 roku Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej w ramach późniejszego oznaczenia na typ nomenklatoryczny wyznaczyła płetwoszczurka amazońskiego (H. sciureus)[11].
Etymologia
- Holochilus (Holochyse, Halochilus, Holocheilus): gr. ὁλος holos ‘kompletny, cały’; χειλος kheilos ‘warga’[12].
- Holochilomys: gr. ὁλος holos ‘kompletny, cały’; χειλος kheilos ‘warga’; μυς mus, μυuς muos ‘mysz’[12].
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące gatunki[13][10][7]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[6] | Podgatunki[8][7][10] | Rozmieszczenie geograficzne[8][7][10] | Podstawowe wymiary[8][10][c] | Status IUCN[14] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Holochilus venezuelae | J.A. Allen, 1904 | gatunek monotypowy | endemit Wenezueli (od jeziora Maracaibo na wschód do dorzecza dolnego biegu rzeki Orinoko) | DC: 13–23 cm DO: 12,4–19,4 cm MC: 131–132 g | NE | ||
 | Holochilus sciureus | J.A. Wagner, 1842 | płetwoszczurek amazoński | gatunek monotypowy | endemit Brazylii (ekoregion Cerrado w Goiás, Minas Gerais, Pará, Piauí i Tocantins) | DC: 13,6–17,1 cm DO: 12,9–16,2 cm MC: 80–167 g | LC |
| Holochilus nanus | O. Thomas, 1897 | gatunek monotypowy | niziny lasów deszczowych Amazonii w regionie Gujana, północnej Brazylii, Peru i Boliwii | DC: 13,4–20 cm DO: 9,5–19,4 cm MC: 80–160 g | NE | ||
| Holochilus oxe | Prado, Knowles & Percequillo, 2021 | gatunek monotypowy | endemit Brazylii (Mata Atlântica (Alagoas i Pernambuco) i góry Crato (Ceará) | DC: 13–20 cm DO: 13–18 cm MC: 65–255 g | NE | ||
 | Holochilus chacarius | O. Thomas, 1906 | płetwoszczurek ziemnowodny | gatunek monotypowy | południowa i wschodnia Boliwia, Paragwaj, południowo-zachodnia Brazylia i północna Argentyna | DC: 14–20 cm DO: 14,8–18,3 cm MC: 70–240 g | LC |
 | Holochilus brasiliensis | (Desmarest, 1819) | płetwoszczurek brazylijski | gatunek monotypowy | południowo-wschodnia i południowa Brazylia (na południe od Minas Gerais i Espiritu Santo), Paragwaj i Urugwaj do wschodnio-środkowej Argentyny | DC: 14,1–24 cm DO: 16–24 cm MC: 130–370 g | LC |
| Holochilus lagigliai | Pardiñas, Teta, Voglino & Fernández, 2013 | płetwoszczurek argentyński | gatunek monotypowy | endemit Argentyny (znany tylko z Embalse El Nihuil (San Rafael, Mendoza)) | DC: brak danych DO: około 13,6 cm MC: brak danych | { NE |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b J.F. von Brandt. Mammalium rodentium exoticorum novorum vel minus rite cognitorum Musei Academici Zoologici descriptiones et icones. „Mémoires de l’Académie impériale des sciences de St.-Pétersbourg”. Sixième Série. 3, s. 428, 1835. (łac.).
- ↑ R.-P. Lesson: Nouveau Tableau du Règne Animal: Mammifères. Paris: Arthus Bertrand, 1842, s. 137. (fr.).
- ↑ H.R. Schinz: Systematisches Verzeichniss aller bis jetzt bekannten Säugethiere oder Synopsis Mammalium nach dem Cuvier’schen System. Cz. 1. Solothurn: Verlag von Jent und Bakmann, 1845, s. 192. (niem.).
- ↑ J.F. von Brandt. Facta generalia e disquisitionibus propositis redundantia. „Mémoires de l’Académie impériale des sciences de St.-Pétersbourg”. Sixième Série. 9, s. 304, 1855. (łac.).
- ↑ E. Coues. Synopsis of the Muridae of North America. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 26, s. 177, 1874. (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 248–249. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 404. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c d e U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 443–444. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Holochilus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-30].
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 257–258. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ ICZN. Opinion 1984 (Case 3121): Holochilus Brandt, 1835, Proechimys J. A. Allen, 1899 and Trinomys Thomas, 1921 (Mammalia, Rodentia): conserved by the designation of H. sciureus Wagner, 1842 as the type species of Holochilus. „The Bulletin of zoological nomenclature”. 58 (3), s. 245-246, 2001. (ang.).
- ↑ a b T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 329, 1904. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-15]. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Holochilus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-15]. (ang.).
