Olszyna

Olszyna
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Fragment centrum miasta z mostem nad Olszówką
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	lubański
Gmina	Olszyna
Data założenia	przed 1254
Prawa miejskie	2005
Burmistrz	Leszek Leśko
Powierzchnia	20,3 km²
Populacja (01.01.2023); • liczba ludności; • gęstość	; 4322; 212,9 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 75
Kod pocztowy	59-830
Tablice rejestracyjne	DLB
	Położenie na mapie gminy Olszyna Olszyna
	Położenie na mapie Polski Olszyna
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Olszyna
	Położenie na mapie powiatu lubańskiego Olszyna
	51°04′00″N 15°23′20″E/51,066667 15,388889
TERC (TERYT)	0210054
SIMC	0191684
	Urząd miejskiWolności 6; 59-830 Olszyna
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	BIP

Olszyna (niem. Langenöls^[4]) – miasto w Polsce, w województwie dolnośląskim, powiecie lubańskim, siedziba gminy Olszyna.

W latach 1956–1972^[5]^[6] posiadała status osiedla. Prawa miejskie otrzymała w 2005 r.

Ośrodek przemysłu meblarskiego i drzewnego, fabryka materiałów izolacyjnych. Historycznie leży na Dolnym Śląsku, przy granicy z Górnymi Łużycami.

Według danych GUS z 1 stycznia 2022 r. miasto miało 4322 mieszkańców^[3] (606. miejsce w kraju).

Położenie

Przez miasto przebiega droga krajowa nr 30 oraz szlak kolejowy łączący Jelenią Górę z Węglińcem i Zgorzelcem.

Według danych z 1 stycznia 2023 r. powierzchnia miasta wynosiła 20,3 km² (294. miejsce w kraju)^[3].

Historia

Pierwsze wzmianki pochodzą z 1254 roku. W 1314 roku w Kronikach Gryfowa Śląskiego pojawia się po raz pierwszy kościół katolicki. Wieś była pustoszona podczas wojen husyckich w XV w., mieszkańcy cierpieli wówczas również na skutek epidemii. W połowie XIX w. Robert Ruscheweyh założył pierwszy warsztat meblarski. Rozpoczęto wydobywanie pokładów węgla brunatnego, które trwało do wyczerpania pokładów.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa jeleniogórskiego.

W roku 2014 władze miasta stały się udziałowcem spółki „Olszyna PS Energetyka Odnawialna Sp. z o.o.”, która kosztem ponad 30 mln zł na wydzierżawionym od gminy gruncie o pow. 11,3 ha zbuduje elektrownię fotowoltaiczną o mocy 3 MW^[7].

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Olszyny w 2014 roku^[8].

Ludzie związani z Olszyną

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Olszyną.

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Olszynie.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty^[9]:

osada wiejska – ulicówka
kościół ewangelicki, ob. rzym.-kat. par. pw. św. Józefa Oblubieńca NMP, wybudowany w latach 1895–1897 na miejscu świątyni z XIII/XIV w. z elementami późnoromańskimi i gotyckimi, renesansowy ołtarz główny, barokowe rzeźby. We wnęce muru kościoła wotywna figura przedstawiająca grabarza, która upamiętnia epidemię z 1629^[10]
kościół pomocniczy pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, z 1314 roku, XVI-XVIII w.
zespół pałacowy, ul. Chopina 39, z XVII-XIX w.:
- pałac w Olszynie Średniej z drugiej poł. XIX wieku
- park
dom, ul. Chopina 15, murowano-szachulcowy, z 1792 r., pocz. XX w.
dom, ul. Rzeczna 7, drewniany, k. XVIII

inne zabytki:

dwór w Olszynie Średniej^[11] wybudowany w 1798 przez hrabiego Rzeszy von Schmettow. Mówi o tym inskrypcja na płycinie umieszczona elewacji^[12] w j. niem. Erbaut 1798 von des Herrn Reichs Grafen von Schmettow zur zeit war Schubert ober Amtman.

Sport

W mieście działa klub piłkarski o nazwie OKS „Olsza” Olszyna obecnie występujący w 2 grupie A klasy Jeleniogórskiej. Klub powstał w 1946 r. (Barwy klubu Biały-Niebieski-Zielony). Drużyna popularnie nazywana jest Olszą. Klub posiada trzy zespoły młodzieżowe i jeden seniorów^{[potrzebny przypis]}.

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie^[13]:

Zobacz też

Olszyna Lubańska

Przypisy

↑ Historia [online] .
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 7 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-08] .
↑ ^a ^b ^c ^d GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-08-12] (pol.).
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
↑ Dz.U. 1955 nr 45 poz. 299 [online] .
↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312 [online] . – osiedle zniesone na skutek ogólnej likwidacji jednostki administracyjnej.
↑ Olszyna postawiła na słońce, „Nowiny Jeleniogórskie” nr 26, 1 lipca 2014.
↑ Olszyna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-06] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 104. [dostęp 2012-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-31)].
↑ JanuszJ. Czerwiński JanuszJ., RyszardR. Chanas RyszardR., Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 303 .
↑ Dwór w Olszynie Średniej. [dostęp 2024-10-12].
↑ Olszyna Lubańska Średnia Mittellangenöls. [dostęp 2024-10-12].
↑ Na stronie gminy w sekcji "miasta partnerskie" znajdują się herby partnerskich gmin (bez podpisów)
↑ Olszyna – miasto partnerskie [online], www.zeleznybrod.cz [dostęp 2020-02-24] .
↑ Partnerska współpraca, „Ziemia Lubańska” .

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona miasta
Langenoels (niem.) (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 76 .

[1] Historia [online] .

[gus2022-2] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 7 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-08] .

[populacja-3] GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-08-12] (pol.).

[MP-4] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)

[5] Dz.U. 1955 nr 45 poz. 299 [online] .

[6] Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312 [online] . – osiedle zniesone na skutek ogólnej likwidacji jednostki administracyjnej.

[7] Olszyna postawiła na słońce, „Nowiny Jeleniogórskie” nr 26, 1 lipca 2014.

[populacja2016-8] Olszyna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-06] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[nid-9] Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 104. [dostęp 2012-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-31)].

[dolnyslask-10] JanuszJ. Czerwiński JanuszJ., RyszardR. Chanas RyszardR., Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 303 .

[11] Dwór w Olszynie Średniej. [dostęp 2024-10-12].

[12] Olszyna Lubańska Średnia Mittellangenöls. [dostęp 2024-10-12].

[13] Na stronie gminy w sekcji "miasta partnerskie" znajdują się herby partnerskich gmin (bez podpisów)

[14] Olszyna – miasto partnerskie [online], www.zeleznybrod.cz [dostęp 2020-02-24] .

[15] Partnerska współpraca, „Ziemia Lubańska” .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Miasto	Olszyna
Wsie	Biedrzychowice Bożkowice Grodnica Kałużna Karłowice Krzewie Małe Nowa Świdnica Olszyna Dolna Zapusta

Miasta	Leśna Lubań Olszyna Świeradów-Zdrój
Gminy miejskie	Lubań Świeradów-Zdrój
Gminy miejsko-wiejskie	Leśna Olszyna
Gminy wiejskie	Lubań Platerówka Siekierczyn

Przynależność wojewódzka	woj. wrocławskie
Miasta (1945–75)	Leśna (do 1945 i od 1962) Lubań Sulików (do 1945) Zawidów (do 1945 i od 1969)
Osiedla (1954–72)	Leśna (1954–62) Olszyna (1956–72) Zawidów (1957–68)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Biedrzychowice (do 1954) Kościelnik (do 1954) Leśna Lubań (od 1973) Miedziane (do 1954) Olszyna Platerówka (od 1973) Pobiedna (do 1954) Siekierczyn Sulików Uniegoszcz (do 1954) Zaręba (do 1954) Zalipie Dolne (do 1954) Zawidów (do 1954)
Gromady (1954–72)	Biedrzychowice (1954–72) Bierna (1954–71) Giebułtów (1954–72) Grabiszyce Średnie (1954–61) Kościelniki Średnie (1954–72) Leśna (1954) Leśna (1954–72) Lubań (1972) Nawojów Łużycki (1954–61) Olszyna I (1954–55) Olszyna II (1954–59) Pisarzowice (1954–71) Pobiedna (1954–72) Radostów Średni (1954–61) Siekierczyn (1954–72) Sulików (1954–72) Uniegoszcz (1954–71) Włosień (1954–61) Zaręba (1954–61) Zalipie Dolne / Platerówka (1954–72) Zawidów I (1954–56) Zawidów II (1954–72) Złotniki Lubańskie (1954–61)