| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Powierzchnia |
1,594 km² |
| Wysokość |
293 m n.p.m. |
| Populacja (2001) • liczba ludności • gęstość |
|
| Nr kierunkowy |
+380 3266 |
| Kod pocztowy |
80654 |
Położenie na mapie hromady Podkamień  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
Położenie na mapie obwodu lwowskiego  | |
Położenie na mapie rejonu złoczowskiego  | |
 49°58′28″N 25°19′14″E/49,974444 25,320556
| |
Nakwasza (ukr. Накваша) – wieś na Ukrainie w obwodzie lwowskim, w rejonie złoczowskim, w hromadzie Podkamień. Przez miejscowość przepływa rzeka Ikwa.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Miejscowość założona w 1515 r. Od XVII w. do II wojny światowej znajdował się tu majątek szlacheckiego rodu Cetnerów.
23 maja 1709 r. pod Nakwaszą rozegrało się nierozstrzygnięte starcie pomiędzy wojskami polskimi hetmana wielkiego litewskiego Jana Kazimierza Sapiehy a rosyjskimi gen. Henryka Goltza, będące następstwem bitwy pod Lachowcami.
W 2 poł. XIX w. wieś znajdowała się w powiecie brodzkim Królestwa Galicji i Lodomerii. W 1880 r. gmina liczyła 1237 mieszkańców, w tym 460 katolików obrządku łacińskiego (parafia w Podkamieniu), 820 grekokatolików (parafia miejscowa, dekanat brodzki, archidiecezja lwowska), 19 żydów.
W l. 1914-15 wieś znalazła się pod krótkotrwałą okupację rosyjską.
W okresie międzywojennym Nakwasza była stolicą gminy wiejskiej, włączonej następnie w 1934 r. do gminy Suchowola w powiecie brodzkim województwa tarnopolskiego[1].
Po agresji radzieckiej na Polskę w 1939 r. Nakwasza znalazła się w strukturach administracyjnych USRR, a po ataku III Rzeszy na ZSRR w 1941 r. była pod okupacją niemiecką (okręg generalny Wolhynien-Podolien, Reichskommissariat Ukraine).
W l. 1943-45 w Nakwaszy i w okolicach miały miejsce wydarzenia składające się na czystkę etniczną prowadzoną w Małopolsce Wschodniej przez nacjonalistów ukraińskich[2][3][4].
Po II wojnie światowej w granicach ZSRR (Ukraińska SRR), a od 1991 r. – niepodległej Ukrainy.
Do 2020 w rejonie brodzkim[5] – centrum nakwaszańskiej silskiej rady (Наквашанська сільська рада, nakwaszanśka silska rada).
Urodzeni w Nakwaszy
[edytuj | edytuj kod]- Leopold Buczkowski (1905-1989), polski prozaik, malarz, artysta grafik
- Marian Ruth Buczkowski (1910-1989), polski pisarz, tłumacz i publicysta, brat Leopolda
- Jurij Fedoruk pseudonim "Łemko" (Юрій Федорук "Лемко", 1921-1944),), członek OUN, referent organizacyjny krajowego prowodu Junactwa Ziem Zachodnioukraińskich (ЗУЗ), przewodniczący (prowidnyk) Okręgu Generalnego OUN na Środkowych i Wschodnich Ziemiach Ukraińskich (ОіСУЗ), zginął w walce z bolszewikami 30 lipca 1944 r.[6][7]
- Mitrofan (Butynski) (ur. 1978), biskup Kościoła Prawosławnego Ukrainy
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- cerkiew św. Jerzego zbudowana w 1795 r. dzięki fundacji greckokatolickiego biskupa lwowskiego Piotra Bielańskiego. Poprzednia świątynia według tradycji powstała już w roku 1000.[8]
- pozostałości zamku Cetnerów, wybudowanego w XVII w.[9] częściowo zrujnowanego już w XVIII w., ale zamieszkanego jeszcze do I wojny światowej, obecnie pozostały resztki fundamentów i zawalone lochy[10]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 630
- ↑ Stanisław Żurek: Kresy wschodnie - ludobójstwo. [dostęp 2011-09-12].
- ↑ Lista zamordowanych w Podkamieniu przez UPA w 1943- 1945 r., sporządzona przez Czesława Świętojańskiego i Aleksandra Wiśniewskiego. [dostęp 2011-09-12].
- ↑ Lista zamordowanych w województwie tarnopolskim. [dostęp 2011-09-12].
- ↑ Про утворення та ліквідацію районів [online], Офіційний вебпортал парламенту України [dostęp 2025-04-01] (ukr.).
- ↑ У Бродівському районі вшанують пам’ять вояки ОУН-УПА Юрія Федорука. [dostęp 2011-09-12]. (ukr.).
- ↑ Квазiенциклопедiя ОУН-УПА. [dostęp 2011-09-12]. (ukr.).
- ↑ Св. Юрія 1795. [dostęp 2011-09-12]. (ukr.).. Obiekt był później wielokrotnie przebudowywany.
- ↑ Przeszłość i zabytki województwa tarnopolskiego, 1926
- ↑ Grzegorz Rąkowski: Ziemia Lwowska. Przewodnik po Ukrainie Zachodniej. Część III. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2007, s. 339. ISBN 978-83-89188-66-3. [dostęp 2011-09-12].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Nakwasza, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 889.
- Szabasowa Dolina, folwark na obszarze Nakwaszy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 752.
- Nakwasza na stronie Rady Najwyższej Ukrainy
- Nakwasza (Накваша) na Wikimapii