Most Józefa Piłsudskiego w Krakowie
Widok mostu od południowego zachodu, od strony Podgórza. Po remoncie, 2020. | |||
Poprzednie nazwy | Most Tadeusza Kościuszki | ||
---|---|---|---|
Państwo | Polska | ||
Miejscowość | |||
Podstawowe dane | |||
Przeszkoda | Wisła | ||
Długość | 147,5 m | ||
Szerokość: • całkowita • jezdni • chodników |
| ||
Liczba torów tramwajowych | 2 | ||
Liczba przęseł | 3 | ||
Data budowy | 1933 | ||
Data zburzenia | 1945 | ||
Data odbudowy | 1948 | ||
Projektant | zespół inżynierów pod kierunkiem prof. Andrzeja Pszenickiego | ||
Plan | |||
Most Józefa Piłsudskiego pod numerem 7 | |||
Położenie na mapie Krakowa | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |||
50°02′44″N 19°56′42″E/50,045556 19,945000 | |||
|
Most im. Marszałka Józefa Piłsudskiego (tzw. Drugi Most, początkowo także Czwarty Most) – most w Krakowie na Wiśle łączący Kazimierz (ul. Krakowska) z Podgórzem (ul. Legionów Piłsudskiego).
Jest to najstarszy w Krakowie kompletny most drogowy nad Wisłą, który stoi do dzisiaj. Choć most Powstańców Śląskich (zwany dawniej mostem Krakusa) powstał 20 lat wcześniej, to do dzisiaj z jego pierwotnej konstrukcji pozostały jedynie filary.
Historia mostu
Plany
Chociaż o konieczności budowy nowego mostu, usprawniającego połączenie pomiędzy starym Krakowem i Podgórzem, dyskutowano jeszcze przed I wojną światową, decyzję o jego budowie podjęto dopiero w sierpniu 1925 r. Znajdujący się obok most Podgórski został w tym samym roku zamknięty z powodu złego stanu technicznego. Władze Krakowa nalegały by nowego mostu nie umieszczać w miejscu istniejącego, motywując to niekorzystnym dojazdem do niego przez plac Wolnica i ulicę Mostową (wymagającym dwóch skrętów pod kątem prostym), podczas gdy zaproponowana przez nich ulica Krakowska znajduje się na naturalnym przedłużeniu traktu ulicy Grodzkiej i ulicy Stradomskiej.
Budowa
Prace wg projektu zespołu inżynierów pod kierunkiem prof. Andrzeja Pszenickiego rozpoczęły się we wrześniu 1926 r. i trwały 7 lat[1]. Do stycznia 1932 r. powstający most nazywany był Czwartym Mostem, kiedy to Rada Miejska uchwaliła dla niego patrona – Marszałka Józefa Piłsudskiego. Konstrukcja stalowa została wykonana w Fabryce Maszyn L. Zieleniewskiego. Jezdnia została wyłożona brukiem z kostki bazaltowej, a chodniki pokryte asfaltem firmy Limbit-Polmin ze Lwowa (oryginalny fragment nawierzchni znajduje się w zbiorach Muzeum Inżynierii i Techniki w Krakowie)[2]. Przez most przeprowadzono także torowisko tramwajowe, jednak pierwszy tramwaj przejechał po nim dopiero po wojnie. Odkąd most został otwarty 19 stycznia 1933, za korzystanie z niego pobierano opłaty celem zrekompensowania kosztów budowy (5 groszy od pieszego, 10 groszy za furmankę i 20 groszy za przejazd samochodem)[2]. Do momentu otwarcia mostu wybudowane zostały jedynie boczne rampy dojazdowe po obu stronach (prostopadłe do osi mostu). Budowa dojazdów na przedłużeniu mostu miała miejsce w latach 1934–1935 i wiązała się z koniecznością wyburzenia podgórskiej hali targowej oraz kilku kamienic przy ulicy Krakowskiej.
Po II wojnie światowej
Most (podobnie jak inne mosty Krakowa) został wysadzony przez wycofujące się wojska niemieckie w styczniu 1945 r., w wyniku czego jego południowe przęsło (po stronie Podgórza) znalazło się w wodzie. Został on tymczasowo zastąpiony drewnianą kładką, a jego ponowne otwarcie po odbudowie miało miejsce w październiku 1948 r. Nadano mu wówczas oficjalną nazwę most Tadeusza Kościuszki. Mimo to, stosowano też jego dawną nazwę – Czwarty Most, oraz popularną po odbudowie – Drugi Most. W świadomości krakowian natomiast zawsze funkcjonował jako most Józefa Piłsudskiego i taką właśnie nazwę przywrócono mu oficjalnie w 1990 r.
W 2020 r. most przeszedł gruntowną renowację, obejmującą m.in. wymianę zniszczonych i skorodowanych nitów, a także montaż iluminacji (ok. 662 opraw iluminacyjnych i 4 oprawy oświetlenia jezdni). Konstrukcja nośna mostu w kolorze niebieskim iluminowana jest na biało, a kamienne filary i podpory na żółto (z możliwością zmiany barwy)[2].
Most jest jednym z obiektów na trasie Krakowskiego Szlaku Techniki utworzonego 6 kwietnia 2006.
Most jest wpisany do gminnej ewidencji zabytków[3].
Dane techniczne
Most ma 147,5 metra długości i 18,50 metra szerokości. Waży około 1200 ton. Podparty jest na 2 filarach. Ma konstrukcję stalową kratownicową, nitowaną. Przęsło środkowe ma schemat statyczny łuku dwu-przegubowego[4]. Na moście w każdym kierunku prowadzi po jednym pasie ruchu samochodowego. Pasy te są rozdzielone torowiskiem tramwajowym, a po bokach znajdują się chodniki dla pieszych.
- Most Józefa Piłsudskiego (2009)
- Nocna iluminacja mostu
- Wjazd na most, widok od ulicy Krakowskiej
- Tabliczki znamionowe na moście po remoncie: wykonawcy budowy - Zjednoczone Fabryki L. Zieleniewski-Fitzner-Gamper S.A. Kraków oraz wykonawcy przebudowy w latach 2019-2020 - Polwar Gdańsk
Zobacz też
Zobacz multimedia związane z tematem: Most Józefa Piłsudskiego w Krakowie |
Przypisy
- ↑ fotografie.
- ↑ a b c Tomasz Stępień: Był świadkiem wielu historycznych wydarzeń. Właśnie kończy 90 lat. 2023-01-13. [dostęp 2023-01-15].
- ↑ gminna ewidencja zabytków - Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa - BIP MK [online], bip.krakow.pl [dostęp 2019-02-12] .
- ↑ Mosty, kładki, budowle mostowe – mostypolskie.pl [online], mostypolskie.pl [dostęp 2017-11-25] .
Linki zewnętrzne
- Ballada Maćka Frońskiego pt. „Pod mostem Piłsudskiego”
- Fotografia wysadzonego Mostu Piłsudskiego przez wycofujące się wojska niemieckie w styczniu 1945 roku
- p
- d
- e
| |
Drogowe | |
---|---|
Kolejowe | |
Pieszo-rowerowe | |
Stopnie wodne | |
| |
Historyczne | |
Tymczasowe | |
| |
Nad Wilgą |
|
- p
- d
- e