Mikołajek kreteński
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | selerowce | ||
Rodzina | selerowate | ||
Rodzaj | mikołajek | ||
Gatunek | mikołajek kreteński | ||
Nazwa systematyczna | |||
Eryngium creticum Lam. Encycl. 4: 754 1798.[3] | |||
|
Mikołajek kreteński (Eryngium creticum Lam.) – gatunek roślin z rodziny selerowanych (Apiaceae). Rośnie dziko w basenie Morza Śródziemnego: w Albanii, Bułgarii, Grecji, Macedonii Północnej, Czarnogórze, Słowenii, Cyprze, Egipcie, Iraku, Izraelu, Jordanii, Libanie, Syrii i Turcji[4].
Morfologia i biologia
Bylina o bardzo rozgałęzionych pędach. Cała ma niebiesko-fioletowy kolor. Rośnie w zbiorowiskach roślinnych typu frygana, na opuszczonych polach uprawnych i ogrodach, na poboczach dróg, na pustyniach. Osiąga wysokość 25–100 cm. Liście wydłużone, z kolcami po bokach. Kwiaty niebiesko-białe, zebrane w kuliste, rozproszone na roślinie główki. Kwitnie od maja do sierpnia. Owoce o kształcie od eliptycznego do odwrotnie jajowatego[5]
Zastosowanie
- Młode okazy, wiosną, gdy są jeszcze miękkie i soczyste nadają się do spożycia, później stają się zdrewniałe i bardzo gorzkie[6].
- W medycynie ludowej jest rośliną leczniczą. Wywar z suszonych łodyg używany jest doustnie podczas kaszlu i chorób nerek[5].
- W Jordanii jest stosowany jako antidotum przy ukąszeniach skorpionów, oraz do leczenia hiperglikemii[5].
- Jest spożywany przez Żydów podczas święta Paschy. Mają oni obowiązek spożywać mięso z gorzkimi ziołami dla przypomnienia, że „Egipcjanie uczynili gorzkim życie ich przodków w Egipcie”, a od czasu, gdy faraon wydał rozkaz zabijania noworodków płci męskiej stało się tak bardzo nie do zniesienia, jak niemożliwe do spożycia wydają się gorzkie zioła[6]. Wykaz tych gorzkich ziół znajduje się w Misznie, i jest wśród nich mikołajek kreteński, który w Izraelu występuje pospolicie[5]. W tym sensie, jako „gorzkie zioła” gatunek ten wymieniany jest także w Biblii[6].
- W Izraelu i sąsiednich państwach jest uprawiany w doniczkach i sprzedawany jako przyprawa[6].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-12-03].
- ↑ a b c d Flovers in Israel. [dostęp 2014-12-04].
- ↑ a b c d Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.