Marek Ambroży z Nysy
| Data śmierci | po 1584 | ||
|---|---|---|---|
| Zawód, zajęcie | heraldyk | ||
| Narodowość | niemiecka | ||
| Uczelnia | Akademia Krakowska | ||
| Rodzice | Sylwester Ambroży | ||
| |||
Marek Ambroży z Nysy (łac. Marcus Ambrosius de Nissa, niem. Markus Ambrosius von Neisse, zm. po 1584[1]) – polsko-niemiecki mieszczanin i heraldyk. Twórca jednego z najważniejszych dzieł heraldyki polskiej, Arma Regni Poloniae.
Życiorys
Marek był rodowitym Niemcem, urodził się na śląsku jako syn Sylwestra Ambrożego[1][2]. Studiował na Akademii Krakowskiej w tym samym czasie co inny heraldyk – Bartosz Paprocki. Znał z pewnością twórczość poetów polsko-łacińskich, zwłaszcza wiersze będące realizacją horacjańskiej zasady ut pictura a poesis erit na co wskazuje wnikliwa lektura jego dzieł[3][2].
W 1562 roku w Antwerpii wydał herbarz Arma sive insignia Regni Poloniae eiusque praecipuarum familiarum (skrótowiec: Arma Regni Poloniae), dedykowanego Henrykowi III Walezemu, królowi Polski i Francji. Herbarz składał się z samych herbów, bez wyjaśniania ich znaczeń i jakichkolwiek utworów[2][3]. Dane dzieło przedstawiało 144 herby (ziem, zakonu niemieckiego, kapituł i szlachty, wykonanych techniką drzeworytniczą), z czego 112 było herbami szlacheckimi[3][4]. Arma Regni Poloniae prawdopodobnie było oparte na jednym z zaginionych rękopisów Klejnotów autorstwa Jana Długosza[3].
Jego herbarz był pierwszym drukowanym polskim herbarzem, zaproponował w nim (podobnie jak Bartosz Paprocki) własne wzory przedstawień ikonograficznych tych herbów, będące zarazem próbą przełamania „monopolu” ich wyobrażeń dotąd obowiązujących z 1506 roku[5].
Ambroży zmarł po 1584 roku[1].
Wybrana twórczość
- Arma sive insignia Regni Poloniae eiusque praecipuarum familiarum[3]
Przypisy
- ↑ a b c Minakowski ↓.
- ↑ a b c Tułowiecka 2009 ↓, s. 21.
- ↑ a b c d e Tułowiecka 2009 ↓, s. 47–48.
- ↑ Kulikowski 1990 ↓, s. 214.
- ↑ Michta 2017 ↓, s. 15.
Bibliografia
- Ambrosius Marcus deA.M. Nissa Ambrosius Marcus deA.M., Arma Regni Poloniae, wyd. Antwerpia, 1562, s. 161 .
- AndrzejA. Kulikowski AndrzejA., Heraldyka szlachecka, Chateau, 1990, s. 239, ISBN 83-00-03318-1, ISBN 978-83-00-03318-8 .
- AgnieszkaA. Tułowiecka AgnieszkaA., Herbarze i quasi-herbarze : wokół konstrukcji genologicznych Bartosza Paprockiego [online], 2009, s. 133 .
- JerzyJ. Michta JerzyJ., Heraldyka Samorządowa Polski, Kielce: Wydawnictwo Herb, 2017, s. 168, ISBN 978-83-937741-2-8 .
Linki zewnętrzne
- Marek Minakowski: Marek Ambroży. sejm-wielki.pl. [dostęp 2021-08-11]. (pol.).
