Lista kraterów uderzeniowych na Ziemi
Lista kraterów uderzeniowych na Ziemi. Główna lista zawiera wszystkie potwierdzone struktury pochodzenia impaktowego na Ziemi wymienione w bazie Earth Impact Database według stanu na dzień 1 września 2016[1], o średnicy większej niż 10 km.
Ziemia doświadcza bombardowania meteorytowego od 4,5 miliarda lat, podobnie jak jej Księżyc, którego powierzchnia jest zryta kraterami. Ze względu na większą masę i powierzchnię musiało na nią upaść nawet więcej meteorytów, małych planetoid i komet. Powstawanie kraterów jest jednak na Ziemi utrudnione przez obecność atmosfery, w której wyhamowują małe ciała, a najmniejsze ulegają spaleniu; ze względu na istnienie oceanów i innych zbiorników, w ponad 70% przypadków spadający obiekt uderza w wodę, a nie w stały ląd. Krater który już powstanie, podlega erozji na skutek działania wody, wiatru i czynników biologicznych, a w wielu miejscach jest niszczony także przez procesy wulkaniczne i tektoniczne. Większość dużych kraterów na Ziemi jest położona w obrębie starych tarcz kontynentalnych, na których zapis zjawisk geologicznych jest najdłuższy.
Potwierdzone kratery uderzeniowe na Ziemi
Nazwa | Położenie | Średnica krateru (km) | Wiek (miliony lat) | Współrzędne geograficzne |
---|---|---|---|---|
Vredefort | Wolne Państwo, Republika Południowej Afryki | 160¹ | 2023 !2023 ± 4 | 27°00′S 27°30′E/-27,000000 27,500000 |
Chicxulub | Jukatan, Meksyk | 150¹ | 0064.98 !64,98 ± 0,05 | 21°20′N 89°30′W/21,333333 -89,500000 |
Sudbury | Ontario, Kanada | 130¹ | 1850 !1850 ± 3 | 46°36′N 81°11′W/46,600000 -81,183333 |
Popigaj | Kraj Krasnojarski, Rosja | 90¹ | 0035.7 !35,7 ± 0,2 | 71°39′N 111°11′E/71,650000 111,183333 |
Acraman | Australia Południowa | 90 | 0590 !~590 | 32°01′S 135°27′E/-32,016667 135,450000 |
Manicouagan | Quebec, Kanada | 85¹ | 0214 !214 ± 1 | 51°23′N 68°42′W/51,383333 -68,700000 |
Morokweng | Pustynia Kalahari, Republika Południowej Afryki | 70 | 0145 !145,0 ± 0,8 | 26°28′S 23°32′E/-26,466667 23,533333 |
Kara | Nieniecki Okręg Autonomiczny, Rosja | 65 | 0070.3 !70,3 ± 2,2 | 69°06′N 64°09′E/69,100000 64,150000 |
Beaverhead | Idaho i Montana, Stany Zjednoczone | 60 | 0600 !~600 | 44°15′N 114°00′W/44,250000 -114,000000 |
Tookoonooka | Queensland, Australia | 55 | 0128 !128 ± 5 | 27°07′S 142°50′E/-27,116667 142,833333 |
Charlevoix | Quebec, Kanada | 54 | 0342 !342 ± 15 | 47°32′N 70°18′W/47,533333 -70,300000 |
Siljan | Dalarna, Szwecja | 52 | 0376.8 !376,8 ± 1,7 | 61°02′N 14°52′E/61,033333 14,866667 |
Kara-kul | Góry Pamir, Tadżykistan | 52 | 0005 !<5 | 39°01′N 73°27′E/39,016667 73,450000 |
Montagnais | Nowa Szkocja, Kanada | 45 | 0050.5 !50,5 ± 0,76 | 42°53′N 64°13′W/42,883333 -64,216667 |
Woodleigh | Australia Zachodnia | 40 | 0364 !364 ± 8 | 26°03′S 114°40′E/-26,050000 114,666667 |
Saint Martin | Manitoba, Kanada | 40 | 0220 !220 ± 32 | 51°47′N 98°32′W/51,783333 -98,533333 |
Puczeż-Katunski | Obwód niżnonowogrodzki, Rosja | 40¹ | 0167 !167 ± 3 | 56°58′N 43°43′E/56,966667 43,716667 |
Mjølnir | Morze Barentsa, Norwegia | 40 | 0142 !142,0 ± 2,6 | 73°48′N 29°40′E/73,800000 29,666667 |
Chesapeake Bay | Wirginia, Stany Zjednoczone | 40¹ | 0035.5 !35,5 ± 0,3 | 37°17′N 76°01′W/37,283333 -76,016667 |
Araguainha | Centralna Brazylia | 40 | 0244.4 !244,40 ± 3,25 | 16°47′S 52°59′W/-16,783333 -52,983333 |
Carswell | Saskatchewan, Kanada | 39 | 0115 !115 ± 10 | 58°27′N 109°30′W/58,450000 -109,500000 |
Clearwater West | Quebec, Kanada | 36 | 0290 !290 ± 20 | 56°13′N 74°30′W/56,216667 -74,500000 |
Manson | Iowa, Stany Zjednoczone | 35 | 0073.8 !73,8 ± 0,3 | 42°35′N 94°33′W/42,583333 -94,550000 |
Saqqar | Arabia Saudyjska | 34 | 0410 !410 – 70 | 29°35′N 38°42′E/29,583333 38,700000 |
Keurusselkä | Finlandia | ~30 | 1800 !<1800 | 62°08′N 24°36′E/62,133333 24,600000 |
Yarrabubba | Australia Zachodnia | 30 | 2000 !~2000 | 27°10′S 118°50′E/-27,166667 118,833333 |
Slate Islands | Ontario, Kanada | 30 | 0450 !~450 | 48°40′N 87°00′W/48,666667 -87,000000 |
Shoemaker | Australia Zachodnia | 30 | 1630 !1630 ± 5 | 25°52′S 120°53′E/-25,866667 120,883333 |
Mistastin | Nowa Fundlandia i Labrador, Kanada | 28 | 0036.4 !36,4 ± 4 | 55°53′N 63°18′W/55,883333 -63,300000 |
Clearwater East | Quebec, Kanada | 26 | 0290 !290 ± 20 | 56°04′N 74°06′W/56,066667 -74,100000 |
Strangways | Terytorium Północne, Australia | 25 | 0646 !646 ± 42 | 15°12′S 133°35′E/-15,200000 133,583333 |
Steen River | Alberta, Kanada | 25 | 0091 !91 ± 7 | 59°30′N 117°38′W/59,500000 -117,633333 |
Kamieńsk | Obwód rostowski, Rosja | 25 | 0049 !49 | 48°21′N 40°30′E/48,350000 40,500000 |
Tunnunik (Prince Albert) | Terytoria Północno-Zachodnie, Kanada | ~25 | 0450 !450 – 130 | 72°28′N 113°58′W/72,466667 -113,966667 |
Nördlinger Ries | Bawaria, Niemcy | 24 | 0015.1 !15,1 ± 0,1 | 48°53′N 10°34′E/48,883333 10,566667 |
Presqu'île | Quebec, Kanada | 24 | 0500 !<500 | 49°43′N 74°48′W/49,716667 -74,800000 |
Bołtysz | Obwód kirowohradzki, Ukraina | 24 | 0065.17 !65,17 ± 0,64 | 48°54′N 32°15′E/48,900000 32,250000 |
Rochechouart | Francja | 23 | 0214 !214 ± 8 | 45°49′27″N 0°46′54″E/45,824167 0,781667 |
Lappajärvi | Finlandia | 23 | 0077.85 !77,85 ± 0,78 | 63°12′N 23°42′E/63,200000 23,700000 |
Haughton | Nunavut, Kanada | 23 | 0039 !39 | 75°23′N 89°40′W/75,383333 -89,666667 |
Gosses Bluff | Terytorium Północne, Australia | 22 | 0142.5 !142,5 ± 0,8 | 23°49′15″S 132°18′28″E/-23,820833 132,307778 |
Amelia Creek | Terytorium Północne, Australia | ~20 | 1640 !1640 – 600 | 20°55′S 134°50′E/-20,916667 134,833333 |
Obołoń | Obwód połtawski, Ukraina | 20 | 0169 !169 ± 7 | 49°35′N 32°55′E/49,583333 32,916667 |
Łogancza | Kraj Krasnojarski, Rosja | 20 | 0040 !40 ± 20 | 65°31′N 95°56′E/65,516667 95,933333 |
Glikson | Australia Zachodnia | ~19 | 0508 !<508 | 23°59′S 121°34′E/-23,983333 121,566667 |
Dellen | Gävleborg, Szwecja | 19 | 0089 !89,0 ± 2,7 | 61°48′N 16°48′E/61,800000 16,800000 |
Oasis | Libia | 18 | 0120 !<120 | 24°35′N 24°24′E/24,583333 24,400000 |
Lawn Hill | Queensland, Australia | 18 | 0515 !>515 | 18°40′S 138°39′E/-18,666667 138,650000 |
Elgygytgyn | Czukocki Okręg Autonomiczny, Rosja | 18 | 0003.5 !3,5 ± 0,5 | 67°30′N 172°05′E/67,500000 172,083333 |
Luizi | Katanga, Demokratyczna Republika Konga | 17 | 0573 !<573 | 10°10′S 28°00′E/-10,166667 28,000000 |
Suawjarwi | Karelia, Rosja | 16 | 2400 !~2400 | 63°07′N 33°23′E/63,116667 33,383333 |
Ames | Oklahoma, Stany Zjednoczone | 16 | 0470 !470 ± 30 | 36°15′N 98°12′W/36,250000 -98,200000 |
Łohojski | Obwód miński, Białoruś | 15 | 0042.3 !42,3 ± 1,1 | 54°12′N 27°48′E/54,200000 27,800000 |
Kałuski | Obwód kałuski, Rosja | 15 | 0380 !380 ± 5 | 54°30′N 36°12′E/54,500000 36,200000 |
Żamanszyng | Obwód aktobski, Kazachstan | 14 | 0000.9 !0,9 ± 0,1 | 48°24′N 60°58′E/48,400000 60,966667 |
Janisjarwi | Karelia, Rosja | 14 | 0700 !700 ± 5 | 61°58′N 30°55′E/61,966667 30,916667 |
Gweni-Fada | Region Ennedi, Czad | 14 | 0345 !<345 | 17°25′N 21°45′E/17,416667 21,750000 |
Spider | Australia Zachodnia | 13 | 0570 !>570 | 16°44′S 126°05′E/-16,733333 126,083333 |
Sierra Madera | Teksas, Stany Zjednoczone | 13 | 0100 !<100 | 30°36′N 102°55′W/30,600000 -102,916667 |
Kentland | Indiana, Stany Zjednoczone | 13 | 0097 !<97 | 40°45′N 87°24′W/40,750000 -87,400000 |
Deep Bay | Saskatchewan, Kanada | 13 | 0099 !99 ± 4 | 56°24′N 102°59′W/56,400000 -102,983333 |
Marquez | Teksas, Stany Zjednoczone | 12,7 | 0058 !58 ± 2 | 31°17′N 96°18′W/31,283333 -96,300000 |
Aorounga | Region Borku, Czad | 12,6 | 0345 !<345 | 19°06′N 19°15′E/19,100000 19,250000 |
Nicholson | Terytoria Północno-Zachodnie, Kanada | 12,5 | 0400 !<400 | 62°40′N 102°41′W/62,666667 -102,683333 |
Wells Creek | Tennessee, Stany Zjednoczone | 12 | 0200 !200 ± 100 | 36°23′N 87°40′W/36,383333 -87,666667 |
Vargeão | Santa Catarina, Brazylia | 12 | 0123 !123 ± 1,4 | 26°50′S 52°07′W/-26,833333 -52,116667 |
Serra da Cangalha | Tocantins, Brazylia | 12 | 0300 !<300 | 8°05′S 46°52′W/-8,083333 -46,866667 |
Avak | Alaska, Stany Zjednoczone | 12 | 0095 !95 – 3 | 71°15′S 156°38′W/-71,250000 -156,633333 |
Ternowka | Obwód dniepropetrowski, Ukraina | 11 | 0280 !280 ± 10 | 48°08′N 33°31′E/48,133333 33,516667 |
Dhala | Madhya Pradesh, Indie | 11 | 2100 !2100 – 1700 | 25°17′59,7″N 78°08′03,1″E/25,299917 78,134194 |
Bosumtwi | Ghana | 10,5 | 0001.07 !1,07 | 6°30′N 1°25′W/6,500000 -1,416667 |
Upheaval Dome | Utah, Stany Zjednoczone | 10 | 0170 !<170 | 38°26′N 109°54′W/38,433333 -109,900000 |
Paasselkä | Finlandia | 10 | 1800 !<1800 | 62°02′N 29°05′E/62,033333 29,083333 |
Kelly West | Terytorium Północne, Australia | 10 | 0550 !>550 | 19°56′S 133°57′E/-19,933333 133,950000 |
Karła | Tatarstan, Rosja | 10 | 0005 !5 ± 1 | 54°55′N 48°02′E/54,916667 48,033333 |
Flaxman | Australia Południowa | 10 | 0035 !>35 | 34°37′S 139°04′E/-34,616667 139,066667 |
Eagle Butte | Alberta, Kanada | 10 | 0065 !<65 | 49°42′N 110°30′W/49,700000 -110,500000 |
¹ Podana średnica jest najlepszym obecnym oszacowaniem średnicy mierzonej od krawędzi do krawędzi krateru i nie obejmuje strefy całkowitych zniszczeń na zewnątrz krateru. W literaturze często można znaleźć inne wartości, wynikające z przyjęcia innej definicji, np. z uwzględnienia zewnętrznego pierścienia struktury wielopierścieniowej.
Domniemane kratery uderzeniowe
Lista zawiera wybrane struktury na Ziemi, które są podejrzewane o pochodzenie meteorytowe, ale nie ma co do tego zgody w środowisku naukowym.
Nazwa | Położenie | Średnica (km) | Wiek (miliony lat) | Współrzędne geograficzne |
---|---|---|---|---|
Śiwa | Morze Arabskie, Indie | 500 | 65 | 18°40′N 70°14′E/18,666667 70,233333 |
Wilkes Land[2] | Ziemia Wilkesa, Antarktyda | 480-500 | <500, przypuszczalnie ~250 | 70°S 120°E/-70,000000 120,000000 |
Tai | Jiangsu, Chiny | 68,5 | 360-375? | 31°02′N 120°02′E/31,033333 120,033333 |
Kabira | Libia i Egipt | 31 | ? | 24°40′N 24°58′E/24,666667 24,966667 |
Krater East Warburton | Australia Południowa | ≥200 | ≥300 | 28°00′S 140°30′E/-28,000000 140,500000 |
Przypisy
- ↑ Earth Impact Database. Planetary and Space Science Centre, University of New Brunswick. [dostęp 2016-09-01]. (ang.).
- ↑ C. Kazan, R. Sato: Antarctica: Site of the Biggest Impact Crater on Earth Revealed. [w:] The Daily Galaxy [on-line]. 2010-08-17. [dostęp 2012-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-25)]. (ang.).