Lepnica baldaszkowa
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | goździkopodobne | ||
Rząd | goździkowce | ||
Rodzina | goździkowate | ||
Rodzaj | Atocion | ||
Gatunek | lepnica baldaszkowa | ||
Nazwa systematyczna | |||
Atocion armeria (L.) Raf. Autik. Bot.: 29 (1840)[3] | |||
| |||
|
Lepnica baldaszkowa (Atocion armeria (L.) Raf.[4]) – gatunek rośliny należący do rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae). Pochodzi z południowej, środkowej i wschodniej Europy oraz Turcji, została zawleczona do wielu innych rejonów świata[5]. W wielu krajach, również w Polsce jest uprawiana jako roślina ozdobna, czasami dziczejąca (efemerofit)[6].
Rośliny z wschodnioeuropejskiej części zasięgu (występujące także we wschodniej Polsce) opisane zostały jako lepnica litewska (Silene lithuanica ≡ Atocion lituanicum), jednak w rewizji taksonomicznej rodzaju cechy diagnostyczne tego taksonu uznane zostały za mieszczące się w naturalnej zmienności Atocion armeria[7].
Morfologia
- Pokrój
- Roślina jednoroczna lub dwuletnia o wysokości do 30 cm i szerokości do 15 cm.
- Łodyga
- Wzniesiona, lepka, wysokości ok. 40 cm, u góry rozgałęziona. Ulistnienie naprzeciwległe, liście nasadami obejmują łodygę.
- Liście
- Dolne skupione, łopatkowate, górne mniejsze, lancetowate do jajowatych.
- Kwiaty
- Różowe, jasnopurpurowe, rzadko białe, średnicy do 1,5 cm. Zebrane w wierzchotki formujące gęste nibybaldachogrona.
Zastosowanie i uprawa
- Roślina ozdobna – jest uprawiana na rabatach i w ogródkach skalnych jako roślina jednoroczna (jeśli uprawia się ją z gotowych sadzonek) lub dwuletnia (jeśli uprawia się ją z nasion). Nadaje się do stref klimatycznych 6-10[8]. Preferuje glebę średnio żyzną i przepuszczalną oraz słoneczne lub półcieniste stanowisko[8]. Rozmnaża się z nasion wysiewanych wczesną jesienią lub sadzonek[8]. Często rozsiewa się sama.
Taksonomia
- Synonimy homotypowe[3]
- Cucubalus fasciculatus Lam.
- Lychnis armoraria Scop.
- Silene armeria L.
- Silene glauca Salisb.
- Silene latifolia Gray
- Silene variegata Fenzl
- Synonimy heterotypowe[3]
- Atocion armeria var. lituanicum (Zapał.) Niketić & Stevan.
- Atocion armeria var. sparsiflorum (Schur) Niketić & Stevan.
- Atocion armeroides Raf.
- Atocion lituanicum (Zapał.) Tzvelev
- Cucubalus glaucus Spreng.
- Silene berdaui Zapał.
- Silene lituanica Zapał.
- Silene mixta Fenzl
- Silene subleopoliensis Zapał.
- Silene umbellata Gilib.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
- ↑ a b c Atocion armeria (L.) Raf., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-10-28] .
- ↑ Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ BožoB. Frajman BožoB., MikaelM. Thollesson MikaelM., BengtB. Oxelman BengtB., Taxonomic revision of Atocion and Viscaria (Sileneae, Caryophyllaceae), „Botanical Journal of the Linnean Society”, 173 (2), 2013, s. 194–210, DOI: 10.1111/boj.12090 [dostęp 2023-10-27] .
- ↑ a b c GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
- J9U: 987007532152705171
- BioLib: 38582
- EoL: 585751
- EUNIS: 167110
- Flora of North America: 242000720
- FloraWeb: 5585
- GBIF: 5384830
- identyfikator iNaturalist: 79100
- IPNI: 156849-1
- ITIS: 20047
- NCBI: 39866
- Plant Finder: 279050
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2485847
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:156849-1
- Tela Botanica: 63987
- identyfikator Tropicos: 6300203
- USDA PLANTS: SIAR