Kupryt
Właściwości chemiczne i fizyczne | |||
Skład chemiczny | Cu2O – tlenek miedzi(I) | ||
---|---|---|---|
Twardość w skali Mohsa | 3,5-4 | ||
Przełam | nierówny, muszlowy | ||
Łupliwość | niewyraźna | ||
Układ krystalograficzny | regularny | ||
Gęstość minerału | 6,14 g/cm³ | ||
Właściwości optyczne | |||
Barwa | czerwona w odcieniach do czarnej | ||
Rysa | brunatnoczerwona | ||
Połysk | półmetaliczny, diamentowy | ||
| |||
|
Kupryt – minerał z gromady tlenków. Należy do grupy minerałów rzadkich, rozpowszechnionych tylko w niektórych regionach Ziemi.
Nazwa pochodzi od składu chemicznego minerału, którego głównym składnikiem jest miedź (łac. cuprum = miedź).
Charakterystyka
Właściwości
Tworzy kryształy izometryczne, o pokroju igiełkowym, włóknistym (chalkotrychit) o postaci ośmio-, dwunastościanu, rzadziej sześcianu. Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych, ziemistych, pręcikowych. Tworzy też naskorupienia. Jest kruchy, półprzezroczysty (cienkie okruchy przeświecają), często zawiera domieszki miedzi lub żelaza. Tworzy paragenezy z miedzią. Reaguje z kwasami i amoniakiem (rozpuszcza się).
Występowanie
Pospolity minerał strefy utleniania złóż kruszców miedzi, zwłaszcza chalkozynu i bornitu. Jest także produktem redukcji chalkantytu. Najczęściej współwystępuje z takimi minerałami jak: azuryt, malachit, tenoryt, miedź rodzima.
Miejsca występowania:
- W Polsce: występuje w okolicach Kielc i Chęcin oraz na Dolnym Śląsku i koło Jeleniej Góry.
Zastosowanie
- lokalne źródło otrzymywania miedzi (88,8% Cu),
- cenny dla kolekcjonerów,
- czasami kryształy wykorzystują jubilerzy (okazy gemmologiczne występują w Namibii),
- największy okaz znaleziony został w 1974 r., miał średnicę 15 cm, ważył 2100 gramów.
Zobacz też
azuryt, malachit, tenoryt, miedź rodzima.
Bibliografia
- J. Parafiniuk: Minerały systematyczny katalog 2004, TG ”Spirifer” W-wa 2005
- A. Bolewski: Mineralogia szczegółowa, Wyd. Geologiczne W-wa 1965
- W. Schumann: Minerały świata, O. Wyd. ”Alma – Press” 2003
Linki zewnętrzne
- artykuł o kuprycie na stronie Webmineral.com (ang.)
- artykuł o kuprycie na stronie Mindat.org (ang.)
- Britannica: science/cuprite
- SNL: cupritt
- identyfikator minerału w Mindat: 1172