Konary (powiat sandomierski)

Ten artykuł dotyczy wsi w powiecie sandomierskim. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.

Konary

wieś
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	sandomierski
Gmina	Klimontów
Liczba ludności (2011)	287[2]
Strefa numeracyjna	15
Kod pocztowy	27-640[3]
Tablice rejestracyjne	TSA
SIMC	0795956[4]
Położenie na mapie gminy Klimontów Konary
Położenie na mapie Polski Konary
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Konary
Położenie na mapie powiatu sandomierskiego Konary
50°40′47″N 21°22′37″E/50,679722 21,376944[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Konary – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, w gminie Klimontów^[4][5].Leży przy drodze wojewódzkiej nr 758.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnobrzeskiego.

Według legendy nazwa wsi pochodzi od rycerza o nazwisku Konar, założyciela wsi.

Natomiast wg St. Chmielnickiego wieś pierwotnie nazywała się Koniary, od hodowli koni^[6].

Według legendy rycerz Konar w XIII wieku wybudował tu swoją obronną siedzibę i w jego pobliżu założył osadę. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1355 roku, kiedy Konary stanowiły własność rodu Słupeckich herbu Rawicz. Z tej rodziny pochodzili kolejni jej właściciele Sięgniew ze Słupczy, a potem jego syn Grot ze Słupczy. W 1403 roku po raz pierwszy wzmiankowano istnienie w Konarach zamku, który był siedzibą wspomnianego Grota zajmującego się wtedy rozbójnictwem. Jan Długosz napisał, że Grot zabił w 1396 roku kasztelana wiślickiego Jana Ossolińskiego, w związku z czym król Władysław Jagiełło wysłał przeciwko Grotowi rycerzy, którzy zburzyli zamek, a Grot ze Słupczy został skazany na wygnanie. W 1508 roku jako właściciel wsi wymieniany jest Jan Słupecki^[7]. W XVII wieku jako właściciel wsi wymieniany jest Aleksander Słupecki, do którego również należał Pniów, Wrzawy i Krzaki^[8].

W XVIII wieku wieś należała do Michała Sołtyka herbu Sołtyk kasztelana wiślickiego, kuzyna biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka.

Kolejnymi właścicielami wsi byli Reklewscy herbu Gozdawa. W 1863 roku jako właściciel wsi wymieniany jest Zdzisław Reklewski, uczestnik powstania styczniowego^[9]. Był on ostatnim właścicielem wsi. W 1864 w wyniku uwłaszczenia chłopów przeprowadzonego na mocy ukazu cara Aleksandra II Romanowa mieszkańcy Konar stali się właścicielami posiadanej ziemi i budynków. Przed śmiercią Reklewski rozparcelował dworskie grunty pomiędzy poddanych. Pozostał po nim drewniany dwór, spalony w trakcie walk w 1915 roku oraz stary park wycięty przez następnego właściciela^[6].

Od 16 do 25 maja 1915 I Brygada Legionów toczyła bitwę pod Konarami. Bitwę upamiętnia pomnik przy drodze 758, w okolicy (Góry Pęchowskie) znajduje cmentarz żołnierzy Legionów poległych w bitwie.

W 1921 roku wieś liczyła 69 domów i 456 mieszkańców. Dodatkowo folwark Konary liczył 1 dom i 5 mieszkańców. W 1921 roku został rozparcelowany folwark. Nowy nabywca wyciął w tym samym roku piękny park.^[10]

Przed 1929 rokiem we wsi założono Kółko Rolnicze, Ochotniczą Straż Pożarną oraz jednoklasową szkołę podstawową^[6].

W okresie okupacji niemieckiej wielu mieszkańców Konar należało do Batalionów Chłopskich i prowadziło walkę z reżimem okupacyjnym. W 2006 wzniesiono pomnik poświęcony partyzantom Batalionów Chłopskich^[11].

Przez wieś przechodzi czerwony szlak turystyczny z Gołoszyc do Piotrowic.

Przez obrzeża wsi przepływa rzeka Koprzywianka, w której żyją pstrągi.

• Ruiny rycerskiego zamku – zachowały się fragmenty murów i dolnych części budowli. Pozostałości zamku wpisane są do rejestru zabytków nieruchomych: nr rej.: A.682 z 31.05.1983^[12].

• Józef Myjak, Konary, Staszów, 1988
• Marian Kolus: Miejsca upamiętniające działalność Batalionów Chłopskich w latach 1940-1945 na terenie województwa świętokrzyskiego. Kielce: 2011. ISBN 978-83-88161-39-1.

• Konary na stronie Sandomierskich klimatów