Kolumbiarek
| Handleyomys | |||
| Voss, Gómez-Laverde & Pacheco, 2002[1] | |||
 Kolumbiarek mgielny (H. chapmani) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ssaki | ||
| Podgromada | żyworodne | ||
| Infragromada | |||
| Rząd | gryzonie | ||
| Podrząd | Supramyomorpha | ||
| Infrarząd | myszokształtne | ||
| Nadrodzina | myszowe | ||
| Rodzina | chomikowate | ||
| Podrodzina | bawełniaki | ||
| Plemię | Oryzomyini | ||
| Rodzaj | kolumbiarek | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Aepeomys fuscatus J.A. Allen, 1912 | |||
| Gatunki | |||
| |||
| |||
| |||
Kolumbiarek[2] (Handleyomys) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).
Rozmieszczenie geograficzne
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Meksyku, Gwatemali, Hondurasie, Salwadorze, Nikaragui, Kostaryce, Panamie, Kolumbii i Ekwadorze[3][4][5].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 80–151 mm, długość ogona 75–150 mm, długość ucha 10–22 mm, długość tylnej stopy 10–33 mm; masa ciała 17–55 g[4][6].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 2002 roku międzynarodowy zespół teriologów (Amerykanin Robert S. Voss, Kolumbijka Marcela Gómez-Laverde i Peruwianin Víctor Pacheco) w artykule poświęconym opisowi dziesięciu nowych rodzajów ryżniakopodobnych gryzoni opublikowanym w czasopiśmie American Museum novitates[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) kolumbiarek białostopy (H. intectus).
Etymologia
Handleyomys: Charles O. Handley, Jr. (1924–2000), zoolog i podróżnik, który przeprowadził różne wyprawy dla rządu Stanów Zjednoczonych; gr. μυς mus, μυoς muos ‘mysz’[1].
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące gatunki[7][6][3]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[2] | Podgatunki[4][3][6] | Rozmieszczenie geograficzne[4][3][6] | Podstawowe wymiary[4][6][a] | Status IUCN[8] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | Handleyomys rostratus | (Merriam, 1901) | kolumbiarek długonosy | gatunek monotypowy | wschodni i południowy Meksyk (włącznie z półwyspem Jukatan), północna Gwatemala, południowo-zachodni Honduras, Salwador i Nikaragua; zakres wysokości: 0–1500 m n.p.m. | DC: 10–14 cm DO: 12–15 cm MC: 30–55 g | LC |
 | Handleyomys chapmani | (O. Thomas, 1898) | kolumbiarek mgielny | gatunek monotypowy | endemit Meksyku (Sierra Madre Wschodnia i wyżyny Oaxacy); zakres wysokości: 1550–2500 m n.p.m. | DC: 8–15,1 cm DO: 9,4–11,4 cm MC: 20–44 g | VU |
| Handleyomys melanotis | (O. Thomas, 1893) | kolumbiarek czarnouchy | gatunek monotypowy | endemit Meksyku (od południowej Sinaloi do południowo-zachodniej Oaxacy; zakres wysokości: 0–2000 m n.p.m. | DC: 8,7–11,8 cm DO: 9,9–13,5 cm MC: około 25 g | LC | |
| Handleyomys guerrerensis | (A.E. Goldman, 1915) | gatunek monotypowy | endemit Meksyku (Sierra Madre Południowa); zakres wysokości: 1000–2500 m n.p.m. | DC: 10,5–11 cm DO: 11,6–11,8 cm MC: brak danych | NE | ||
| Handleyomys saturatior | (Merriam, 1901) | kolumbiarek deszczowy | gatunek monotypowy | Meksyk (Chiapas), Honduras, Salwador i północno-zachodnia Nikaragua; zakres wysokości: 750–2500 m n.p.m. | DC: 9–10,3 cm DO: 10,5–12,2 cm MC: brak danych | LC | |
| Handleyomys rhabdops | (Merriam, 1901) | kolumbiarek pręgowany | gatunek monotypowy | południowy Meksyk (środkowe Chiapas) oraz wyżyny zachodnio-środkowej i wschodnio-środkowej Gwatemali; zakres wysokości: 1300–3000 m n.p.m. | DC: 11,4–11,7 cm DO: 13,8–14,1 cm MC: brak danych | EN | |
 | Handleyomys alfaroi | (J.A. Allen, 1891) | kolumbiarek mały | gatunek monotypowy | wschodni i południowy Meksyk przez Amerykę Środkową do północno-zachodniej Kolumbii i południowo-zachodniego Ekwadoru; zakres wysokości: 0–2500 m n.p.m. | DC: 9–10,6 cm DO: 8,9–10,1 cm MC: 20–32 g | LC |
| Handleyomys fuscatus | J.A. Allen, 1912 | kolumbiarek ciemnostopy | gatunek monotypowy | endemit Kolumbii (zachodnie Andy); zakres wysokości: 1800–2530 m n.p.m. | DC: 8–13 cm DO: 7,5–11 cm MC: 19–34 g | LC | |
| Handleyomys intectus | (O. Thomas, 1921) | kolumbiarek białostopy | gatunek monotypowy | endemit Kolumbii (środkowe Andy); zakres wysokości: 1700–2800 m n.p.m. | DC: 8,5–11,4 cm DO: 7,5–10,6 cm MC: 17–33 g | LC |
Kategorie IUCN: VU – gatunek narażony, EN – gatunek zagrożony; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.
Uwagi
- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
Przypisy
- ↑ a b c R.S. Voss, M. Gómez-Laverde & V.R. Pacheco. A new genus for Aepeomys fuscatus Allen, 1912, and Oryzomys intectus Thomas, 1921: enigmatic murid rodents from Andean cloud forests. „American Museum novitates”. 3373, s. 5, 2002. (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 248. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 396–398. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c d e U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 425–427. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Handleyomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-30].
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 252–253. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-14]. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Handleyomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-14]. (ang.).
