Kościół św. Bartłomieja w Għargħur

Kościół św. Bartłomieja

Il-Knisja Parrokjali ta’ San Bartilmew

Kościół parafialny
Państwo	Malta
Miejscowość	Għargħur
Adres	Triq il-Wiesgħa
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Archidiecezja	maltańska
Wezwanie	św. Bartłomieja
Historia Data rozpoczęcia budowy 1610 Data poświęcenia 22 kwietnia 1736 Aktualne przeznaczenie kościół
Dane świątyni Styl dorycki, barokowy Architekt Tommaso Dingli Świątynia • materiał bud. • długość • szerokość • wapień 35 m 7.6 m Wieża kościelna • liczba wież 2 Kopuła • liczba kopuł 1 Ołtarz • liczba ołtarzy • wezwania ołtarzy bocznych 9 Matki Bożej Dobrej Rady, św. Franciszka z Paoli, Matki Bożej od paska, Niepokalanego Poczęcia, Matki Bożej Różańcowej, Konania Chrystusa, Świętej Rodziny, Matki Bożej z Góry Karmel Liczba naw 1 Szerokość transeptu 26 m
Położenie na mapie Malty Kościół św. Bartłomieja w Għargħur
Położenie na mapie Morza Śródziemnego Kościół św. Bartłomieja w Għargħur
35°55′25,8″N 14°27′12,6″E/35,923833 14,453500
Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół Świętego Bartłomieja (malt. Il-Knisja ta’ San Bartilmew, ang. Church of St. Bartholomew) – rzymskokatolicki kościół parafialny położony w miejscowości Għargħur na Malcie. Zbudowany w XVII wieku, od początku był kościołem parafialnym.

Pierwotna kaplica św. Bartłomieja, która stała w miejscu obecnego kościoła, została udokumentowana przez Mons. Pietro Dusinę podczas jego wizyty apostolskiej na Malcie w 1575. Wraz ze wzrostem populacji wsi biskup maltański Tomás Gargallo erygował nową parafię Għargħur. Wcześniej wieś była częścią parafii Naxxar. W związku z tym proboszcz parafii Naxxar Dun Julian Borg odmówił uznania tej decyzji ze względu na straty finansowe swojej parafii, i poprosił biskupa o cofnięcie decyzji o utworzeniu nowej parafii. Biskup uległ życzeniu proboszcza, głównie ze względu na jego podeszły wiek. Gdy w 1610 proboszcz Borg zmarł, 16 lipca tego samego roku biskup definitywnie ustanowił parafię Għargħur^[1], a jej pierwszym proboszczem został Dun Giovanni Battista Chetcuti^[2].

Początkowo mieszkańcy wioski wykorzystywali kaplicę św. Jana Chrzciciela jako kościół parafialny, jednak w miarę wzrostu liczby ludności konieczna była budowa nowego kościoła. Podjęto decyzję o zbudowaniu kościoła na szczycie wzgórza, na miejscu starej kaplicy św. Bartłomieja. Prace budowlane rozpoczęto w 1610 według planów młodego Tommaso Dingliego^[2].
Kościół został konsekrowany przez arcybiskupa Paula Alphérana de Bussan 22 kwietnia 1736^[1].

Fasada kościoła pochodzi z 1743. Zbudowana została w stylu odmiennym od wnętrza kościoła. Stara fasada wykonana przez Dingliego znacznie różniła się od obecnej. Obecna jest nieco wyższa od dachu kościoła, a w jej tylnej części znajdują się ozdoby rzeźbiarskie pochodzące prawdopodobnie ze starej fasady. Dwie dzwonnice mieszczą sześć dzwonów, dwa małe i cztery duże. Dwa duże dzwony zostały wykonane na Malcie, jeden w 1782, a drugi w 1793. Otoczony balustradzą parvis (plac przed kościołem) mieści posągi przedstawiające czterech ewangelistów^[2].

Dingli zaprojektował kościół na planie krzyża łacińskiego. Kościół składa się z nawy głównej, transeptu (nawy poprzecznej), prezbiterium (chóru kapłańskiego) z bogatym stropem, kopuły na skrzyżowaniu naw oraz dwóch zakrystii. Kościół ma 35 metrów długości i 7,6 metrów szerokości nawy, a rozpiętość transeptu to 26 metrów^[2].
Wnętrze kościoła jest w stylu doryckim. Główna apsyda i dwie boczne w obu krańcach transeptu, wraz z czterema łukami ołtarzy w nawie są ozdobione kolumnami i rzeźbione w stylu barokowym^[2].
Sklepiony sufit jest podzielony na ośmiokątne przestrzenie ze sztukateryjnymi rozetami pośrodku każdej przestrzeni. Ten sam typ dekoracji sztukatorskich można zobaczyć w konchach nad głównymi drzwiami, a sztukateria pokryta jest płatkowym złotem, co nadaje kościołowi bardzo bogaty wygląd. Cztery pendentywy ozdobione są postaciami czterech ewangelistów namalowanymi przez Josepha Briffę z Birkirkary w latach 60. ubiegłego wieku^[2].

Za ołtarzem głównym, jednym z dziewięciu w kościele, znajduje się obraz tytularny przedstawiający męczeństwo św. Bartłomieja, patrona kościoła, namalowany przez Giuseppe Calì w 1902. Wcześniej na tym miejscu znajdował się obraz Emmanuela Perrena, namalowany w XVII wieku. Niestety uległ on zniszczeniu pod koniec ubiegłego stulecia. Cała apsyda jest wyrzeźbiona w stylu barokowym i zwieńczona sześcioma dużymi, zdobionymi i złoconymi filarami. Po obu stronach, pomiędzy filarami, znajdują się dwa duże kamienne posągi, przedstawiające dwóch apostołów Piotra i Pawła^[2].
Po obu stronach absydy nad stallami duchowieństwa znajdują się dwa duże obrazy, jeden przedstawiający Narodzenie Jezusa, a drugi Ostatnią Wieczerzę; oba obrazy autorstwa Francesco Zahry z XVIII wieku. Wszystkie obrazy w kościele zostały wyczyszczone i odrestaurowane przez Alfreda Briffę^[2].

Cztery ołtarze w nawie głównej zawierają obrazy:

• Matki Bożej Dobrej Rady ze św. Sebastianem i św. Rochem, pędzla Francesco Zahry
• św. Franciszka de Paola z barankiem i innymi braćmi, nieznanego autora
• Matki Bożej Od Paska z Dzieciątkiem Jezus, św. Augustynem i św. Grzegorzem, autorstwa Roccu Buhagiara
• Niepokalanego Poczęcia, autentyczna kopia Murillo, wykonana przez dwóch włoskich artystów Rinaldiego i Avandero w 1904

W lewym końcu transeptu ołtarz z obrazem Matki Bożej Różańcowej ze św. Dominikiem i św. Katarzyną Sieneńską, nieznanego artysty; obok znajduje się ołtarz Konania Chrystusa z obrazem Lazzaro Pisaniego z 1915. W przeciwnym końcu znajduje się ołtarz Świętej Rodziny z dziełem Giuseppe Calì, jednym z jego najlepszych dzieł w kościele. Obok ołtarz Matki Bożej z Góry Karmel i św. Michała Archanioła^[2].

Pozostałe dzieła sztuki można oglądać w zakrystii i sali kościelnej na piętrze. W zakrystii znajduje się stary obraz przedstawiający św. Bartłomieja Apostoła autorstwa Gaspare Formica, dwa owalne obrazy autorstwa Calì – Święty Józef oraz Święty Pankracy, portrety ks. Jana Gafy i Katarzyny Sammut, dobroczyńców kościoła, oraz bł. Dominika Mifsuda, franciszkanina pochodzącego z Ħal Għargħur^[2]. W sali znajdują się też różnorodne obrazy, wśród których znajduje się piękny drewniany tryptyk, pośrodku którego znajduje się Ukrzyżowanie ze św. Janem i Matką Bożą, a po obu stronach apostołowie św. Bartłomiej i św. Paweł. Znajduje się tu też duży obraz przedstawiający św. Mikołaja z Bari autorstwa Gaspare Formica oraz inne małe obrazy Calleji, Calì i innych artystów^[2].

Bez wątpienia najpiękniejszym dziełem sztuki w kościele jest posąg św. Bartłomieja wyrzeźbiony z pnia drzewa przez Melchoira Gafę w Rzymie w 1666. Posąg ten został ukończony na Malcie przez Francesco Zahrę i przeniesiony do Ħal Għargħur w 1772. Ten słynny posąg jest jednym z najpiękniejszych na wyspie. Inne posągi warte wspomnienia to posąg św. Józefa autorstwa Carlo Darmanina, posąg św. Michała autorstwa Agostino Camilleri z Gozo i posąg Matki Bożej autorstwa Kalcidona Mangiona z Ħal Għargħur. Znajduje się tu także zespół posągów przedstawiających różne epizody Męki Pańskiej, wykorzystywanych w procesji wielkopiątkowej, obecnie odbywającej się co roku w Niedzielę Palmową; cztery posągi są dziełem Carlo Darmanina, a pozostałe dwa autorstwa Kalcidiona Mangiona^[2].