Kościół Świętej Trójcy w Świerznie

Kościół Świętej Trójcy

nr rej. 334 z dnia 12.09.1958 r.[1]
kościół parafialny
Państwo	Polska
Miejscowość	Świerzno
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	parafia Świętej Trójcy w Świerznie
Wezwanie	Świętej Trójcy
Historia Data zakończenia budowy 1681 rozbudowa w 1708 i 1727
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • mur pruski, cegła ceramiczna
Położenie na mapie gminy Świerzno Kościół Świętej Trójcy
Położenie na mapie Polski Kościół Świętej Trójcy
53°57′50″N 14°57′52″E/53,963889 14,964444
Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół parafialny pw. Świętej Trójcy w Świerznie - kościół parafialny z roku 1681 będący siedzibą parafii Świętej Trójcy w Świerznie, w województwie zachodniopomorskim, powiecie kamieńskim.

Kościół zlokalizowany jest w południowo-zachodniej części Świerzna, po zachodniej stronie drogi. Działka przykościelna rozległa w formie regularnego prostokąta. Na przedzie działki posadowiony jest budynek kościoła, zwrócony tylną ścianą szczytową w kierunku drogi. W głębi mieści się plebania wzniesiona pod koniec lat dziewięćdziesiątych, usytuowana kalenicowo. Teren przykościelny od południa i wschodu ogrodzony jest ażurowym murem ceglanym, w pozostałej części siatką drucianą. Bezpośrednie otoczenie kościoła obsadzone kasztanowcami. Po północnej stronie budynku kościelnego znajduje się niewielki cmentarzyk; zachowane są tutaj nagrobki z końca XIX wieku.

Kościół jest obiektem trójfazowym: początkowo obrys zasadniczej bryły budynku kościelnego wynosił 1320×830 cm, do niego od strony zachodniej dostawiona była drewniana wieża na rzucie kwadratu 530×530 cm. Drugą fazę stanowi przedłużenie ścian długich w kierunku zachodnim, obudowujące wieże, tak ze obecnie wieża wyrasta z korpusu kościoła. Wreszcie trzecią fazę stanowi przedłużenie ścian długich o około 280 cm w kierunku wschodnim.

Kościół wzniesiono w 1681 roku przez budowniczego Christiana Krone, z inicjatywy Joachima Heinricha i Kaspara von Flemmingów^[2]. W XVIII wieku obiekt był kilkukrotnie rozbudowywany – w 1708 roku powiększono jego część zachodnią, a w 1727 wschodnią. W tym samym roku zakupiono również wyposażenie wnętrza^[2]. Kościół pod wezwaniem Świętej Trójcy został poświęcony 13 października 1946 roku^[2].

Kościół ma formę kościoła salowego^[2] bez jakichkolwiek podziałów wewnętrznych. Świątynia jest zbudowana w konstrukcji ryglowej, szkielet konstrukcyjny jest z dębiny, a wypełnienie z cegły ceramicznej^[2]. Kwatery międzyryglowe otynkowane i pobielone. Elementy drewniane szkieletu poczernione impregnatem. Od strony zachodniej znajduje się wieża, również ryglowa, wypełniona cegłą, z górną częścią odeskowaną i zwieńczoną ośmiobocznym hełmem.

Podwaliny zwęgłowane na nakładkę. Ściany obwodowe osadzone są na kamienno-ceglanych ławach fundamentowych. Podmurówka o wysokości do pięćdziesięciu cm niweluje lekki spadek terenu. Drzwi klepkowe (klepki) ułożone w jodełkę, nabite ćwiekami, zawieszone na pasowych zawiasach kowalskiej roboty. Drzwi pomiędzy wieżą a nawa dwuskrzydłową, płycinowe z naświetlem. Okna w przeważającej większości wtórne – o ostrołukowych nadprożach. Prostokątne, niewielkie okienka pierwotne, szklane w ołów, zachowały się jedynie w wieży. Posiadają one drobny podział kwaterowy za pomocą szczeblin. Są pojedyncze, stałe z prostymi drewnianymi opaskami. stopy belkowe nagie z trzema podciągami od strony nawy^[2]. Podłoże stanowi betonowa posadzka. Empora muzyczna zachowana jedynie przy zachodniej ścianie szczytowej. Pierwotnie podobne empory z drewna sosnowego znajdowały się wzdłuż obu ścian długich. Balustrada z ozdobnie profilowanych desek.

W części centralnej umieszczone organy firmy Grüneberga ze Szczecina z 19078 roku^[2]. o trójdzielnej obudowie. Pierwotnie znajdowały się tutaj organy szafowe z XVIII wieku. Na nieistniejących obecnie emporach wschodniej ("empora patronowa"), północnej i południowej umieszczone były tzw. wywody szlacheckie Bogusława Bodo von Flemminga oraz różnego rodzaju napisy, daty oraz herby. Pierwotnie ołtarz umiejscowiony był mniej więcej pośrodku nawy; był to tzw. ołtarz ambonalny (Kanzellaltar). Jego fragmenty w formie wtórnej stanowią obecny ołtarz z figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem umieszczoną centralnie w prezbiterium^[2].

W predelli ołtarza ukazano płaskorzeźbę Ostatniej Wieczerzy. Po lewej stronie ołtarza znajduje się obraz Jezusa Miłosiernego, a po prawej ikona Matki Bożej Nieustającej Pomocy.

W tylnej części nawy mieściła się prawdopodobnie salka katechetyczna. W kościele znajdowało się niegdyś cenne wyposażenie ruchome. Źródła wymieniają m.in.: srebrne kielichy z grawerowanymi herbami Flemmingów (początek XVIII wieku), srebrna złocona patena z 1707 roku, klepsydra z 1727 roku, woreczek z dzwonkiem do zbierania datków (Klingelbeutel(inne języki)) z 1797 roku, dwa barokowe świeczniki z drewna i inne.

Cennym elementem wyposażenia była również ozdobna chrzcielnica^[2] z drewna sosnowego (z 1730 roku) umieszczona pierwotnie na barierze ołtarza. Dach trójspadowy, połacie pokryte karpiówką ułożoną w "rybią łuskę", kalenica i naroża wyłożone gąsiorami ceramicznymi. Konstrukcja więźby dachowej krokwiowo-jętkowa (jętki zdwojone) z trójdzielną podporą stołową, wzmocnione zastrzałami stropowymi. Strych jednoprzestrzenny, wejście po dwubiegowych schodach ze spocznikiem, obudowanych deskową klatką schodową od strony wieży.

W kościele znajduje się również zdobiona chrzcielnica, a także figury Matki Bożej, Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Józefa z Dzieciątkiem. Na ścianach rozmieszczono stacje Drogi Krzyżowej^[2].

Ściana zachodnia ryglowa z wypełnieniem z cegły ceramicznej (analogiczne jak ściany korpusu kościoła), szkielet konstrukcyjny pozostałych ścian ukryty przedłużeniem ścian długich. Górna pierwszego prostopadłościennego korpusu wieży pionowo odeskowana. Zwieńczenie w formie hełmu na rzucie ośmiobocznym. Pokrycie z blachy ocynkowanej (pierwotnie gontowe). Na jednej z belek w przyziemiu wieży umieszczony napis: Baumeister Hand Wangerin Anno 1708 Dawid Wangerin den 26 Martij.

• Paulina Matysiak: Kościoły Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej. Nasze dziedzictwo. T. II. Bydgoszcz: Ikona, 2012. ISBN 978-83-934287-2-4. OCLC 812720232. (pol. • niem.).

• Opis kościoła na stronie gminy Świerzno